Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Protein Yapısını Değiştiren Zararlı Mutasyonlar, Çevre Değişimine Bağlı Olarak Faydalı Etkiye Sahip Olabiliyor!

Protein Yapısını Değiştiren Zararlı Mutasyonlar, Çevre Değişimine Bağlı Olarak Faydalı Etkiye Sahip Olabiliyor!
2 dakika
1,955
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 10 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Proteinlere ve proteinleri kodlayan genlere uygulanan yapay mutasyon deneyleri, evrimin gücüyle ilgili çok ilginç sonuçlar verebilmektedir. Bu yazımızda buna birkaç örnek vererek proteinler ile mutasyonlar arasındaki ilişkinin önemini göstermek istiyoruz. 

İlk olarak, eozinofil-türevi nörotoksin (EDN) adı verilen bir protein ile yapılan bir deneyden bahsedelim: Araştırmacılar bu proteinin farklı bölgelerini mutasyona uğratarak yapısını yapay olarak değiştirmeyi denediler ve sonuçları gözlediler. Yaptıkları mutasyonlardan bir tanesinin, RNAse olarak bilinen enzimin etkisini bir miktar azaltmakta olduğunu, yani kısmen zararlı bir mutasyon olduğunu tespit ettiler. Daha sonra, yaptıkları birçok farklı mutasyon denemesinden bir diğerinin, tamamen etkisiz olduğunu tespit ettiler. Yani bu iki mutasyon normalde ayrı ayrı meydana geldiğinde, proteine pek fazla etki etmiyor ve aktivitesini ciddi oranda değiştirmiyor. Öte yandan eğer ki bu iki mutasyon bir arada uygulanacak olursa, çok ilginç bir durum gerçekleşiyor: proteinin faaliyeti tam 15 katına kadar artıyor! Bu da, Neredeyse Nötral Kuram olarak bilinen ve mutasyonların çoğunun etkisiz olduğunu; ancak bu etkisiz mutasyonların bir araya gelerek çok faydalı sonuçlar doğurabileceği teorisini doğrulayan sayısız örnekten biri oluyor.

Tüm Reklamları Kapat

Benzer bir duruma Lenski'nin meşhur E. coli deneyinde rastlamaktayız. Ancak artık bu klasik örnekleri geçip, daha farklı, daha orijinal örnekler vererek evrimi gördüğümüz canlıların repertuvarını arttıralım: The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism dergisinde yayınlanan bir makalede, yüksek tuz direncine sahip bir fare türü üzerinde araştırma yürütülüyor. Bu direnci sağlayan ana mekanizma, aldosteron hormonunun düzenlenmesiyle ilgilidir. Araştırmacılar bu hormonu kodlayan genleri mutasyona uğratarak enzimin faaliyetindeki değişimi incelemişlerdir. Bu mutasyonlardan biri, proteinin 251. konumundaki Lizin aminoasidini Arjinin'e dönüştürmüştür. Bu ufak değişim, hormon faaliyetini tam 4 kat arttırmıştır ve bu da, direncin artması anlamına gelir.

Mutasyonların proteinlere yeni işlevler kazandırması bugüne kadar oldukça ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Bir proteinin daha önce sindiremediği bir ürünü sindirebilmesi, daha önce sindirdiği ürünü eskisinden daha hızlı sindirmesi veya aynı ürünlere daha kolay bağlanabilmesi mutasyonlar sayesinde mümkün olur. Bu konuda üzerinde çok çalışılmış bir enzim olan TEM-1 Beta-lactamase penisilin türevi antibiyotikleri etkisiz hale getirerek direnç sağlayan bir proteindir. 

Tüm Reklamları Kapat

TEM-1 Beta-lactamase'ın bu etkisinden kurtulması için laboratuvar ortamında sentetik antibiyotikler üretilmiştir. Bir süre sonra bu antibiyotiklere de dirençli bakteriler ortaya çıkmıştır. Yapılan analizler sonrasında Beta-lactamase üzerindeki bazı mutasyonlar sayesinde enzimin bu yeni maddeleri de sindirebilme özelliği kazandığı görülmüştür. G238S mutasyonu sayesinde beta-lactamase enzimi cefotaxim maddesini de sindirebilmektedir. Normal TEM-1 Beta-lactamase'ın ise cefotaxim sindirebilme gücü yok denecek kadar azdır. Benzer şekilde 164.aminoasidin Arjinin'den Serin'e dönüşmesi de enzimin cefotaxim'i sindirebilmesini sağlamaktadır. Bu mutasyonlar sayesinde enziminin spektrumu genişlemiştir. 

Yapılan araştırmalar sonucunda G238S ve Arg164Ser mutasyonları taşıyan geniş spektrumlu beta-lactamase'ların doğal penisilinleri sindirmekte zorlandıkları görülmüştür. Başka bir değişle cefotaxim sindirimini mümkün kılan bu faydalı mutasyonlar, doğal penisilinin tek antibiyotik olduğu bir ortamda zararlı mutasyonlar olacaktır. Bu bulgular, ortamına zaten adapte olmuş bir popülasyonda çıkan bir sürü zararlı mutasyonun yeni ortam koşullarına girince faydalıya dönüşebileceğini kesin olarak göstermiştir.

Kısaca, basit bir literatür taramasıyla bile evrimsel sürecin olası basamaklarını gösteren ve laboratuvar koşullarında tekrar eden birçok deneye ulaşmak mümkündür. Günümüzde, genlerde meydana gelen neredeyse nötr mutasyonlar sayesinde proteinlerin çok ciddi ve kademeli bir evrimden geçebildikleri bilinmektedir. Bu konuda yapılan her araştırma, evrimsel tarihin gizemlerine ışık tutmaktadır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
9
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Muhteşem! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 23:30:42 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/1639

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
B. Dallı, et al. Protein Yapısını Değiştiren Zararlı Mutasyonlar, Çevre Değişimine Bağlı Olarak Faydalı Etkiye Sahip Olabiliyor!. (10 Kasım 2013). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/1639
Dallı, B., Bakırcı, Ç. M. (2013, November 10). Protein Yapısını Değiştiren Zararlı Mutasyonlar, Çevre Değişimine Bağlı Olarak Faydalı Etkiye Sahip Olabiliyor!. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/1639
B. Dallı, et al. “Protein Yapısını Değiştiren Zararlı Mutasyonlar, Çevre Değişimine Bağlı Olarak Faydalı Etkiye Sahip Olabiliyor!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 10 Nov. 2013, https://evrimagaci.org/s/1639.
Dallı, Barış. Bakırcı, Çağrı Mert. “Protein Yapısını Değiştiren Zararlı Mutasyonlar, Çevre Değişimine Bağlı Olarak Faydalı Etkiye Sahip Olabiliyor!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, November 10, 2013. https://evrimagaci.org/s/1639.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close