Pompeii’deki Kalıntılar, Antik Roma’nın Kozmopolit Yapısını Gözler Önüne Seriyor!

79 yılında güney İtalya’da Somma-Vezüv yanardağ sistemi patladı. Depremler ve şiddetli patlama, küçük bir Roma kasabası olan Pompeii’nin sakinlerini tamamen gömdü. Volkanik kül birçok bedeni kapladı ve korunmalarını sağladı. Kasabanın kalıntıları ilk olarak 1599’da keşfedildi ve 19. yüzyılda bilim insanları bu kalıntıları açığa çıkarmaya başladı, bedenlerin birçoğunu da alçı kalıplarla korudu.

Pompeii’den çıkarılan 14 insan kalıntısı üzerinde yapılan yeni bir genetik analiz, bu bireylerin volkanik patlamadan önceki kimliklerine dair ilk yorumların doğruluğuna şüphe düşürüyor. arkeologlar ve genetikçilerden oluşan bir ekip, Current Biology dergisinde yayınladıkları araştırmada bu kişilerin kim oldukları hakkında daha fazla bilgi edinmek için yeni bir genomik analiz yöntemini kullandı.^[1] Çalışmanın ortak yazarı Floransa Üniversitesinden arkeolog David Caramelli şunları söylüyor:

Bu çalışma, sınırlı kanıtlara dayalı anlatıların ne kadar güvenilmez olabileceğini ve genellikle o dönemdeki araştırmacıların dünya görüşünü yansıttığını gösteriyor.

Araştırmacılar, Pompeii halkının çeşitliliğini ve kökenlerini daha iyi anlamak için DNA örneklerinden elde edilen stronsiyum izotoplarını kullandı. 86 kalıptan 14'üne odaklanan ekip bu bireylerin genetik ilişkilerini, cinsiyetlerini ve kökenlerini belirmek için bedenleri korumak amacıyla kullanılan alçı dökümlerle iç içe geçmiş, son derece parçalanmış insan iskelet kalıntılarından DNA çıkarmayı başardı. Harvard Üniversitesi’nde genetikçi olan çalışmanın ortak yazarlarından David Reich şöyle belirtiyor:

Elde ettiğimiz bilimsel veriler, yaygın kabul gören varsayımlarla örtüşmüyor. Örneğin, altın bir bilezik takan ve bir çocuğu kucağında taşıyan bir yetişkinin anne olduğu düşünülüyordu. Ancak, aslında bu kişinin ilgisiz bir yetişkin erkek olduğu ortaya çıktı. Benzer şekilde, kız kardeş ya da anne-kız olduğu sanılan bir çiftin içlerinden en az birinin erkek olduğu tespit ettik. Bu bulgular, cinsiyet ve aile ilişkilerine dair geleneksel varsayımlara meydan okuyor.

Ayrıca, yapılan genetik analizler, Pompeii halkının oldukça farklı genetik geçmişlere sahip olduğunu da ortaya koydu. Bu insanların büyük bir kısmının Doğu Akdeniz'den göç etmiş grupların soyundan geldiği anlaşıldı. Araştırmacılar bu durumun Roma İmparatorluğu'nun kozmopolit yapısını vurguladığını belirtiyor. Pompeii'deki bu genetik çeşitlilik, Roma İmparatorluğu'nun sınırları içerisindeki farklı kökenlere sahip insanların nasıl bir arada yaşadıklarına ve kültürlerini nasıl paylaştıklarına dair değerli ipuçları sunmasının yanı sıra, Pompei'nin geçmişini ve ötesini tam olarak anlamak için genetik analiz ve diğer bilimsel disiplinlerden gelen araçların kullanılmasının gerekliliğini de gözler önüne seriyor. Harvard Üniversitesi'nden arkeogenetikçi Alyssa Mittnik ise son olarak bulguları şöyle özetliyor:

Çalışmamız arkeolojik verilerin yorumlanması ve antik toplumların anlaşılması açısından önemli sonuçlara sahip. Genetik verilerin arkeolojik ve tarihi bilgilerle birlikte değerlendirilmesi, modern varsayımlara dayalı yanlış yorumlamaları önlemek açısından kritik önem taşıyor. Bu çalışma ayrıca Pompeii’nin nüfusunun ne kadar kozmopolit olduğunu ve Roma İmparatorluğu’nda hareketlilik ile kültürel alışverişin nasıl işlediğini gözler önüne seriyor.