Perseverance Mars Aracı, Kızıl Gezegende Yeşil Kumlar Keşfetti!

Kızıl Gezegen olarak adlandırılan Mars'ın, isminden de anlaşılacağı üzere, kırmızı kayalarla ve kraterlerle kaplı olduğu kabul edilmiş bir gerçektir. Bilim insanları, Perseverance keşif aracını Jezero kraterine indirdiğinde de böyle bir manzarayla karşılaşmayı bekliyordu. Jezero krateri; Mars'ta su, hava ve manyetik alan bulunduğu zamanlarda zengin bir akarsu ağının parçası olan bir göldü. Kısmen bu geçmişinden dolayı seçilen kraterde keşif aracının buldukları ise beklenmedikti.

Araştırmacılar, nehir akıntılarıyla gelen ve gölün dibinde toplanan tortul kayaçlarla karşılaşmayı beklerken birçok kayacın volkanik kökenli olduğunu fark etti. Kayaçların, Hawaii'deki birçok sahile koyu yeşil rengini veren peridot'un daha bulanık ve daha az mücevhere benzeyen hali olan büyük olivin tanelerinden oluştukları görüldü.

Science Advances

Purdue Bilim Üniversitesinde Dünya, Atmosfer ve Gezegen Bilimleri profesörü Roger Wiens ve doçent doktor Briony Horgan, Science Advances dergisinde yayımlanan bu verilerin keşfi ve analizinde oldukça büyük rol oynadılar. Wiens, Perseverance üzerindeki SuperCam enstrümanını geliştiren ekip içindeydi. Bu kamera sayesinde kayaç örnekleri analiz edilip türleri ve kökenleri belirlenebildi. Horgan ise Jezero kraterinin keşif aracının ineceği yer olarak seçilmesine yardımcı oldu. Ayrıca şu an da aracın keşiflerini jeolojik bağlama koyabilmek için araçtaki Mastcam-Z kameralarını kullanıyor. Wiens şöyle diyor:

Keşfettiğimiz bu katmanlı volkanik kayaların, bugün Dünya’da bulunanlardan daha farklı göründüğünü fark ettik. Dünya’nın varoluşunun ilk zamanlarındaki volkanik kayaçlara daha çok benziyorlar.

Keşif aracının Mars'ta incelediği kayaçlar ve lavlar neredeyse dört milyar yaşında. Bu kadar yaşlı kayaçlar Dünya'da da bulunuyor. Fakat aktif tektonik plakalar ve milyarlarca yıllık rüzgârlar, su ve yaşamın etkisiyle aşınmış ve zarar görmüş durumdalar. Mars'takiler ise hala eski formunu koruyor. Bu yüzden onları analiz edip üzerlerinde çalışma yapmak çok daha kolay.

Araştırmacılar bu çalışmayla Mars'taki kayaçların evrimini, tarihini ve yaşam koşullarını anlamayı hedefliyor. Böylece Mars'ta yaşamın nasıl ortaya çıktığını öğrenmekle kalmayıp bunu Dünyanın ilk zamanlarındaki yaşam ve koşullarla karşılaştırabilecekler. Horgan şöyle söylüyor:

Dünya'da yaşamın ilk nerede ve ne zaman ortaya çıktığını tam olarak bilinmemesinin sebebi, o zamandan kalma kayaçların çoğunun şu an var olmaması. Bu yüzden Dünya'daki çevrelerin eskiden nasıl olduğunu anlamak çok zor. Perseverance'ın Jezero'da keşfettiği kayaçlar, milyarlarca yıldır bizim gelip onları bulmamızı beklermişçesine öylece yüzeyde duruyor. Bu, Mars'ın güneş sisteminin ilk zamanlarını anlamada önemli bir laboratuvar olma sebeplerinden bir tanesi.

Bilim insanları, Dünya'da yaşamın başlangıcındaki çevre ve koşullar üzerine fikir edinirken Mars'ın ilk yaşam koşullarını kullanabilirler. Yaşamın nasıl ve hangi koşullarda başladığını kavrayınca diğer gezegen ve aylarda da yaşamı nerede arayacaklarını daha iyi bilebilirler. Aynı zamanda Dünya üzerindeki biyolojik süreçler hakkında daha derin bir anlayışa sahip olabilirler.

Yaşam arayışı, Persevarence'ın temel amaçlarından ve Jezero kraterine inme sebeplerinden bir tanesidir. Jezero kraterinin yaşlı lav akıntıları kadar yaşama elverişsiz bir yerde bile yaşanabilir çevre potansiyeli bulunması şaşırtıcı ama aynı zamanda umut verici. Bilim insanları, şu anda incelenen tortul kayaçlarından da umut vaat eden bulgular elde edeceklerini düşünüyorlar. Horgan şöyle söylüyor:

Organik maddeler ve eski yaşanabilir çevreler hakkında daha da iyi sonuçlar almayı bekliyoruz. Bence bu durum, Mars'ın sulak ve yaşanabilir bir yer olduğu gerçeğine zemin hazırlıyor. Aldığımız tüm numuneler, bize Mars'taki eski mikrobik yaşamı anlamamızda yardımcı olacak.

Keşif aracındaki ekipman ve yenilikçi enstrümanlar, aracın görevi eşsiz bir şekilde yürütmesine olanak sağlıyor. Aynı zamanda, bilim insanlarının daha iyi gözlem yapıp sonuca varabilmesi için gezegene ayak basmalarının gerekliliğini de gözler önüne seriyor. Horgan son olarak şunları söylüyor:

Yörüngeden kayaçlara baktığımızda katmanların ne kadar güzel olduğunu düşündük. Onların tortul kayaçlar olduğu kanısındaydık. Ancak onlara iyice yaklaşıp milimetrik bir ölçekle baktıktan sonra tortul kayaçlar olmadıklarını anlayabildik. Bunlar aslında eski lavlardı. Bunu zeminde keşfetmemiz, bizim için oldukça önemli bir andı ve neden böyle bir keşfe ihtiyacımız olduğunu da net bir şekilde ortaya koydu. Keşif aracındaki aletler son derece önemliler. Kayaçları incelemek için tüm bu harika mikroskobik enstrümanlarımızı kullanmasaydık kayaçların kökenlerini anlamamız imkânsızdı.