Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Perseverance Gezgini Mars'ta Neler Yapacak?

Mars 2020 Misyonunda Gönderilecek Perseverance Gezgini, Mars'ta Geçmiş Bir Yaşamın İzlerini Arayacak!

Perseverance Gezgini Mars'ta Neler Yapacak? NASA
Mars 2020 Perseverance gezginini gösteren görsel bir çalışma.
19 dakika
3,465
  • Astrobiyoloji
  • Astronomi

Şüphesiz hiçbir gezegen Mars kadar insanların dikkatini çekmiyor. Astronomlar yüzyıllardır Mars'ın haritasını çıkarıyorlar. Bu paslı gezegene daha yakından bakmak ve fiziksel olarak onu keşfetmek için son 50 senedir robotik araçlar gönderiyoruz.

Son birkaç on yılda, bilim insanları Mars'ın çorak yüzeyinde dolanan kum fırtınaları olduğunu gördüler, kutuplarda ve yerin altında donmuş su buzulları buldular. Ve bugün çorak olan bu gezegende, bir zamanlar sıvı suyun bulunduğu göllerin ve antik bir yaşamı barındırabilecek su kütlelerinin bulunduğuna dair kanıtlar elde ettiler.

Tüm Reklamları Kapat

Bugün, bilim insanları Mars hakkında yeni bir keşif yaptığı zaman, akıllara tek bir soru geliyor: "Oraya ne zaman gidecek ve kendi gözümüzle görebileceğiz?" Önümüzdeki bu Mars misyonunda, bilim insanları nihayet insanlığın bizzat kızıl gezegeni keşfetmesi için ilk adımları atacaklar.

Perseverance'a Bakış

30 Temmuz 2020'de fırlatılan Perseverance aracı Mars'a doğru 7 ay sürecek bir yolculuğa çıkacak ve 18 Şubat 2021'de Mars'a inişini gerçekleştirecek. Mühendisler inişin güvenli bir şekilde gerçekleştiğini teyit ettiklerinde, araç 4 temel hedefine ulaşabilmek için çalışır vaziyete getirilecek.

Tüm Reklamları Kapat

Bu görevin hedefleri, önceki gezgin araçlarının hedefleriyle kıyaslandığında bazı benzerlikler bulunuyor fakat Perseverance'ın benzersiz bir misyon programı var. Araç daha önce yaşanabilir olan alanları arayarak geçmişteki yaşamın izlerini bulmaya çalışacak; bu alanlarda yaşam barındırdığı düşünülen kayaları inceleyerek ilkel mikroplara dair kanıtlar arayacak. Gelecekte gerçekleşecek bir dönüş misyonu için numune olarak topladığı kaya parçalarını saklayacak ve insanların Mars yüzeyinde ne gibi sorunlarla yüzleşebileceğini anlamamıza yardımcı olacak.

Fakat öncelikle, Perseverance kızıl gezegene sağ salim ulaşmalı.

Perseverance gezgininin numune topladığı örnek bir görsel çalışma
Perseverance gezgininin numune topladığı örnek bir görsel çalışma
NASA

Perseverance ve Curiosity

Perseverance, Curiosity gezginiyle pek çok benzerliği paylaşıyor; bunun sebebi aynı temel tasarıma sahip olmaları. Tembellikten veya mühendisler yeni bir tasarımla uğraşmak istemedikleri için değil, bu planın bir parçası. NASA, Perseverance için "miras yaklaşımı" dedikleri bir yöntemi kullanıyor ve Curiosity'nin özelliklerini ödünç alıyor.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Perseverance'ın Mastcam-Z cihazının baş araştırmacısı Jim Bell şöyle diyor:

Perseverance neredeyse %90'ı Curiosity'nin yedek parçalarından oluşuyor. Misyonun kabul edilmesinin en büyük sebebi bu, çünkü bu yedek parçalar kullanılarak muazzam kaynak tasarrufu sağlanabildi.

Curiosity'de olduğu gibi Perseverance'ın iniş sistemleri de bir paraşüt, bir iniş aracı ve gezgini yere yavaş bir şekilde konduracak sinir bozucu bir gökyüzü vincinden oluşuyor. Fakat inmeyi amaçladığı Jezero Krateri'ne güvenli bir şekilde inmek için bazı yeni gelişmiş tekniklere de sahip.

Curiosity'nin inişi için kullanılan "gökyüzü vinci"
Curiosity'nin inişi için kullanılan "gökyüzü vinci"
NASA

Gezgin araçlar Mars yüzeyinde yavaşça ilerlerler ve eğer Perseverance iniş noktasını kaçırırsa, aracın hedefine varması gecikir ve misyonun haftalar, aylar, hatta yıllarca gecikmesine sebep olabilir. Böyle bir mesafenin oluşmaması için, Perseverance'ın iniş takımları "Menzil Tetikleyici" (Range Trigger) denilen bir strateji uygulayacak ve aracın paraşütlerinin ne zaman açılacağı otomatik olarak belirlenecek. Daha önceki misyonlarda paraşütler, gezginlerin yere çakılmamaları için mümkün olduğunca erken tetikleniyordu. Fakat Mezil Tetikleyici, eğer yerleşik cihazlar Perseverance'ın iniş noktasını kaçırdığını tespit ederse paraşütü daha erken açacak.

Daha sonra Arazi-Göreli Gezinme denilen yeni bir teknik Perseverance'ın rotasını daha da hassaslaştıracak ve tamamen güvenli bir noktaya inmesini sağlayacak. Alçalma esnasında, gezgin yüzeyin fotoğraflarını çekecek ve hafızasında kayıtlı uydu görüntüleriyle karşılaştıracak. Böylece gezgin büyük kayalıklar veya dik yamaçlar gibi tehlikeli arazilere yaklaşıp yaklaşmadığına karar verecek ve eğer gerekirse tehlikeli olmayan bir bölgeye doğru yolunu değiştirecek.

Perseverance gezgininin üzerindeki cihazlar
Perseverance gezgininin üzerindeki cihazlar
NASA

Ve nihayet, bir süpriz olarak, uzay aracı iniş esnasında paraşütünün açılışının video ve ses kaydını alacak, elbette ses kaydında rüzgâr ve motor gürültüsünden başka bir şey duyulmayacak. Bu video ve ses birleştirildiğinde, saatte 21 bin kilometre hızla başlayıp yumuşak bir inişle biten o "7 dakikalık dehşet anı" boyunca bir aracın başından tam olarak neler geçtiğini ilk defa görecek ve duyacağız.

Tüm Reklamları Kapat

Jezero Krateri: Antik Bir Gölü Keşfetmek

Görev üzerinde çalışan bilim insanları, astrobiyolojik olarak uygun olduğu düşünülen 60 farklı konumundan elemeler yaparak Jezero Krateri'ni seçtiler. 49 kilometre genişliğe sahip Jezero Krateri, Mars ekvatorunun kuzeyinde, Isidis Planitia adında dev bir havzanın batı kenarında bulunan eski bir göl ve delta sistemidir. Jezore Krateri'nin içinde araştırmacılar kil, karbonat ve sönmüş silis gibi geçmişteki bir yaşamın izlerini barındırma ihtimali bulunan minerallerle dolu pek çok ilgi çekici alanlar keşfettiler.

Projenin araştırmacılarından Ken Williford şöyle diyor:

Jezero ile ilgili en muhteşem şeylerden birisi yalnızca sıradan bir krater gölü olması değil, aynı zamanda kraterin kuzey-doğu bölgesinde bir çıkış yolunun bulunmasıydı. Buna açık sistem diyoruz. Bir taraftan kratere giren ve öbür taraftan çıkan bir su akışı var ve bu önemli bir süre boyunca ayakta kalan dinamik bir sistem oluşturabilir. Ve bu bakımdan oldukça kararlı yaşanabilir bir ortama sahip olabilir.
Perseverance'ın iniş yapacağı Jezero Krateri
Perseverance'ın iniş yapacağı Jezero Krateri
NASA

Eğer karbonat gibi belirli mineraller, Jezero Krateri'nin kenarlarında var olan sıvı su ile aynı zamanda kristalize olduysa, bu mikrobiyal bir örtünün oluşması için mükemmel bir durum olurdu. Williford şöyle diyor:

Gölet ya da bir göl kenarındaki göl pisliğini düşünün. Bu karbonatlar bu göl pisliği içine gömülebilir ve bizim stromatolit dediğimiz bir tür katmanlı kaya parçasına dönüşebilir. Fakat çoğu stromatolit fosilleşmiş mikrobiyal örtüdürler.

Tüm Reklamları Kapat

Bir diğer büyük şey, deltanın altındaki kayalardır. Jezero'da, güzel bir deltanın hemen altında korunmuş olarak bulduğumuz çamur, organik maddelerin toplanması ve korunması için muhteşemdir. Ve sıklıkla bu homojenize ve karıştırılmış bir biçimde olur. Gölün kenarında muhtemelen bulacağınız o güzel fosilleşmiş yapıları barındırması şart değil. Fakat Dünya üzerinde organik madde açısından en zengin olan kayaların pek çoğu, çamurlu bir ortamda oluşmuş kayalardır.

Jezero Krateri, uzun zamandır bilim insanlarının ilgisini çeken Mars bölgelerinden biri. Önceki görevlerde güvenli bir iniş için oldukça zorlayıcı olduğu düşünülüyordu. Ancak Perseverance'ın geliştirilen iniş takımları ve teknolojisi sayesinde, bu heyecan verici göl ve delta sistemi artık gezginin iniş yapabileceği alanlardan biri.

Yaşam İzleri Arayan Bir Alet Çantası

Perseverance aracı, Mars'ın yaşam için elverişliliğini ölçen ve Marslı bir yaşamı arayan ilk robotik kaşif değil. 1975 yılında NASA, Viking görevleri altında Mars'ın yörüngesine ve yüzeyine bir çift uzay aracı gönderdi. Bu araçlar konumlarına ulaştıktan sonra aktif bir yaşamı tespit etmek için önceden tasarlanmış deneyler yapmaya başladılar. Ken Williford şöyle diyor:

Perseverance görevini Viking görevinden ayıran en önemli fark, Viking görevinde Mars'ta hala var olan bir yaşamın işaretleri aranmışken, Perseverance görevinde geçmiş bir yaşamın izleri sürülecek.

Perseverance, geçmiş yaşamın bu izlerini (biyoimzalarını) sürerken başlıca iki tip araç kullanacak; uzaktan-algılama ve iletişim cihazları.

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
Bodum French Press Caffettiera 350 ml Siyah 3 Cup

BODUM FRENCH PRESS CAFFETTİERA 350 ML SİYAH 3 CUP
Bodum Caffettiera French Press, dünyanın dört bir yanındaki kahve uzmanları tarafından beğeni ile kullanılan, ikonik bir modeldir.
Kolay ve hızlıca demleme, çevreye duyarlı bir sistem, saf bir kahve deneyimi yaşamanız için gerekli tüm modern tekniklere sahip ikonik ve retro bir tarz…
Isıya dayanıklı Borosilikat cam en sevdiğiniz kahvenizin tadını bozmaz yada değiştirmezken, Java Modeline göre etrafını çevreleyen şık metal detay çerçevesi ona asortik bir hava katar. Kulp kısmı Java modeli gibi kaliteli plastikten imal edilmiştir.
Paslanmaz çelikten yapılmış press mekanizması, kahvenin üste çıkmasını önler ve mükemmel bir süzme sağlar.
Pek çok kahve demleme metoduna göre daha çevre dostudur. Plastik kapsüller yada filtre kağıdı gerekmez. Ayrıca bitki çayları demlemenize de olanak sağlar. Kolayca yıkanabilir.
Bodum Caffettiera French Press Kullanımı:
Bodum Caffettiera 3 Cup 350 ml cam haznesi ile ortalama 3 fincan kahve demleyebilir.
Öncelikle French Press’inize bir miktar sıcak su koyarak çalkalayın ve suyu dökün. Böylelikle cam sürahiniz sıcak bir demlemeye hazır olacağı gibi, demleme için beklediğiniz süre de kahvenin daha az ısı kaybetmesini sağlarsınız.
İri öğütülmüş 20 gr kahveyi sürahiye ekleyin.
92 ile 96 santigratlık 270 ml sıcak suyu (* Kaynayan suyu 20&25 saniye soğutarak elde edin) kahvenize yavaşça ekleyin.
Plastik yada tahta bir karıştırıcı ile kahvenizi yavaşça daireler çizerek karıştırın. *Kahveniz taze ise üstte kremanın oluştuğunu göreceksiniz.
Sonra piston yukarıda olacak şekilde kapağı sürahiye yerleştirin. * Kapağın ızgarasını çevirip kapatarak ısı kaybını önlemeyi unutmayın.
4 dakika demlenme süresinden sonra, tepede ki pistonu usulca aşağı yönde indirin. Sona geldiğinizde, kapağın ızgarasını çevirip açmayı unutmayın. Kahveniz servise hazır.

Devamını Göster
₺493.00
Bodum French Press Caffettiera 350 ml Siyah 3 Cup

En önemli uzaktan algılama cihazlarından biri Mastcam-Z görüntüleme sistemi. Gezgin Mars yüzeyine iniş yaparken, güvenli bir şekilde yönlendirme yaparak, potansiyel biyo-imza barındıran kayalıkları tespit etmesi Mastcam-Z cihazına bağlı.

Mastcam-Z cihazının gezgin üzerindeki konumu
Mastcam-Z cihazının gezgin üzerindeki konumu
NASA

Gezgin'in gövdesinin üstünde yer alan Mastcam-Z yüzeyden 2 metre yukarıda duruyor ve iki stereoskopik gözü (dürbüne benzer) 360 derecelik bir görüş açısına izin veriyor. Mastcam-Z, kızılötesi ve ultaviyole ışık aralığına uzanan gerçek renk görüşü sağlayan bir filtre aralığı ile donatıldı. Bu Mastcam-Z'yi özellikle hidrojen ve su içeren kayalıklar konusunda hassas yapıyor. Bell bu konuda şöyle diyor:

Farklı tipteki kayalar ve mineraller ışığı farklı dalga boylarında yansıtır.

Mastcam-Z ayrıca yüksek çözünürlük video kaydı yapabiliyor. Bell bir mühendis olarak, videonun gezginin matkap ve numune sistemi gibi karmaşık araçlarının doğru çalışıp çalışmadığını kontrol etmek için kullanılabileceğini söylüyor ve ekliyor:

Video kaydının ikinci bir sebebi? Eğlence olsun işte. Gezgini sürerken video kaydı alabileceğimizi düşünüyorum. Aynı zamanda gezginin üstündeki mikrofonlar ses kaydı da yapacak ve sonra video ile sesi birleştireceğiz.

Mastcam-Z cihazının bulunduğu ünitede SuperCam adında bir cihaz da bulunuyor. Baş araştırmacı Roger Wiens'e göre, SuperCam gezginin bir tür gözü kulağı. Buna rağmen araştırılacak olan bölgeleri ilk Mastcam-Z tespit edecek. Wiens, SuperCam'ın kaya parçalarının fiziksel, kimyasal ve mineral özelliklerini sınıflandıran bir çeşit yardımcı olarak çalışacağını söylüyor.

SuperCam cihazının gezgin üzerindeki konumu
SuperCam cihazının gezgin üzerindeki konumu
NASA

SuperCam, hedeflerini belli bir uzaklıktan araştırması, bir dizi spektroskopik yönteme dayanır. Bunlardan biri görünebilir ve kızılötesi yansıtırlık (reflektans) spektroskopisidir. Wiens bu yöntemin son derece güçlü olduğunu söylüyor, çünkü bu pasif yöntemde uzak bir mesafeden çamuru, karbonatı, sülfatı, silikatı, fosfatı ve diğer mineralleri ayırt etmek için güneş ışığını kullanılıyor. Wiens şöyle diyor:

Gerçekten, sizin görüş mesafeniz kadar görebilir ve ayrıca Mars'ta görüş oldukça açıktır, belki kilometreler ötesini bile görebilir.

SuperCam yaklaşık 7 metre uzaklıktan bir kalem ucu büyüklüğündeki hedefleri incelemek için 1.064 nanometrelik bir laserin kullanıldığı Lazer Tahlil Spektroskopisi (Laser-Induced Breakdown Spectroscopy, LIBS) adı verilen bir teknik kullanacak. Wiens, LIBS'ın temel işlevini şöyle tanımlıyor:

Kayaları parçalamak ve sonra parçalanan kaya parçalarının renk spektrumuna bakmak.

İlk birkaç lazer atışında kayanın yüzeyindeki tozları temizlemek ve hedefi daha iyi görebilmek için küçük şok dalgaları oluşturulur; bu atışların her biri yaklaşık bir milyon ampulü yakabilecek kadar güçlüdür fakat süre olarak sadece saniyenin 4 milyarda biri kadar uzun sürer. Tozları temizledikten sonra, ek atışlar kayanın parçalarını buharlaştırır ve bir plazma oluşturur. SuperCam bu plasmanın ışığındaki belirli renkleri analiz ederek kayanın hangi malzemeden oluştuğu hakkında bir fikir elde eder.

Mastcam-Z ve Supercam umut vadeden bir hedef belirlediklerinde, gezgin hedefinin yanına gidecek ve daha yakından bakmak için robotik kolunda bulunan iki iletişim aracını kullanacak: the Planetary Instrument for X-ray Lithochemistry (PIXL) ve the Scanning Habitable Environments with Raman & Luminescence for Organics & Chemicals (SHERLOC).

PIXL ve SHERLOC cihazlarının gezgin üzerindeki konumu
PIXL ve SHERLOC cihazlarının gezgin üzerindeki konumu
NASA

JPL'in bir sunumunda Williford, PIXL ve SHERLOC yakından veri toplamadan önce, gezginin yaklaşık 4 cm genişliğindeki bir hedef kayanın üzerinde küçük dairesel bir noktayı delmek için aşındırıcı bir matkap ucu kullanacağını söylüyor. Bu mikroskopla analiz etmek için lamel hazırlamaya oldukça benzer. Fakat bu etrafta toz oluşturacak, neyseki gezginin taretinde aşındırma işlemi sırasında oluşan tozu temizlemek için saf nitrojen üfleyen Gazlı Toz Giderme Aracı (Gaseous Dust Removal Tool) bulunuyor. Temizleme işlemi bittikten sonra, PIXL ve SHERLOC yakından incelemeler yapmaya başlayacak.

PIXL aracı bir kayanın içindeki belirli elementleri açığa çıkaran bir X-ray floresan spektrometresine sahiptir. PIXL aracının baş araştırmacısı Abigail Allwood şöyle diyor:

Tüm Reklamları Kapat

X-ray floresanı kayaların temel kimyasını ölçmek için en iyi yöntem olarak kabul edilir. Gelgelelim, genelde yığın analizi kullanılır.

Yığın analizinde, Curiosity'nin Alpha Parçacık X-Ray Spektrometresi'ni örnek gösteriyor:

Bir kaya alırsınız, toz haline getirirsiniz ve tüm örneğin ortalama bir ölçümünü alırsınız.

PIXL bunun yerine bir posta pulu büyüklüğündeki bir alanı taramak için bir insan saçı genişliğinde X-ışını gönderir. Bu, araştırmacıların hedef alanın tamamının çok detaylı bir haritasını oluşturmalarına imkan sağlar. Bu haritada konsantre bir yaşama sebep olabilecek 25'ten fazla elementi, milyon başına onlarca parça aralığındaki bir ölçekte gösterir.

Curiosity'nin Alpha Parçacık X-Ray Spektrometres (APXS)
Curiosity'nin Alpha Parçacık X-Ray Spektrometres (APXS)
NASA

Perseverance'ın taretinde, aynı yöntemle kayaları tarayan fakat PIXL'ın X-ray ışınları kadar genişlikte ultraviyole ışınlar kullanan SHERLOC adında lazer tabanlı bir araç da bulunur. PIXL aracından farklı olarak SHERLOC, birden fazla spektroskopik yöntem kullanarak kayaların moleküler bileşimlerini çizer. Bu da araştırmacılara yaşam ile ilişkili olan minerallerin ve organik materyallerin belirli konumlarını haritalandırmalarına izin verir. SHERLOC aracının baş araştırmacısı Luther Beegle şöyle diyor:

Sulu ortamlardaki herhangi bir minerale, mineralojiye veya kimyaya çok duyarlıyız. Üzerine konuştuğumuz filosilikat, kil, alçıtaşı gibi şeylerin hepsi su ile ilişkilidir. Çünkü bilim insanları bu minerallerin nasıl oluştuğunu biliyorlar.

SHERLOC, Jezero Krateri'nde bir kaç milyar yıl önce ne çeşit bir ortamın bulunduğunu daha iyi anlayabilmeleri için araştırmacılara zamanı geri sarmalarına yardımcı olabilir.

Tüm Reklamları Kapat

WATSON (Operasyon ve Mühendislik için Geniş Açılı Topografik Sensör) olmadan SHERLOC nasıl mümkün olabilir? WATSON cihazı, hedeflenen alanlar için daha fazla bilgiye ulaşmak adına, PIXL'ın temel haritalarını ve SHERLOC'un moleküler haritalarını tamamlayacak nitelikte hedef alanların görsel fotoğraflarını çekecek.

Fakat bunlar Perseverance'ın sofistike alet çantasındaki tek araçlar değil. Gezgin ayrıca araştırmacıların Mars'ın geçmişteki yaşanabilirliğini ve jeolojisini karakterize etmelerine ve geçmiş biyo-imzaları aramalarına büyük ölçüde yardımcı olacak bir aygıt taşıyor.

Mastcam-Z ve SuperCam yüzeyde kayda değer özellikler bulmak için araştırma yaptıktan sonra, sıra PIXL ve SHERLOC'a gelmeden, Perseverance, Mars yüzeyinde çalışacak olan ilk radar aracı RIMFAX'ı, uzun adıyla "Mars Yeraltı Radar Görüntüleyici" aracını çalıştıracak.

RIMFAX cihazının gezgin üzerindeki konumu
RIMFAX cihazının gezgin üzerindeki konumu
NASA

Bu öncü cihaz, antik lav akıntılarını veya kum tepeleri gibi gömülü özellikleri ortaya çıkaracak ve araştırmacıların Mars'ın geçmiş yaşamının daha kapsamlı bir tarihini ele almalarına, antik yaşamı anlamalarına yardımcı olacak. Dahası, RIMFAX'ın 10 metre derinlikteki suyu, buzu veya tuzlu çözeltileri tespit edebilmesi sayesinde, bilim insanları günün birinde insan kaşiflerin faydalanabileceği olası kaynakların konumlarını belirleyebilecekler.

Tüm Reklamları Kapat

Üzerindeki tüm bu araçlar ile Perseverance, Marslı yaşamın varlığına dair kanıtlar bulmak için kendinden önceki araçlardan çok daha elverişli. Fakat belki de bu görevi önemli yapan şey, gezginin üzerindeki araçlardan öğreneceklerimizden ziyade, araştırmacıların günün birinde dünyaya geri döndürmeyi planladığı özenle toplanmış numunelerden öğreneceğimiz şeylerdir.

NASA Mars Araçlarının Kısa Bir Tarihi

Mars yüzeyine başarılı olan ilk gezgin aracı, 10.6 kilogram ağırlığındaki Sojourner aracıydı. Pathfinder misyonunun bir parçası olarak 4 Temmuz 1997 tarihinde Ares Vallis'e inerek bizleri büyüledi.

Brian Dunbar'ın "İnternetin Durduğu Gün" adını verdiği bir makalede yazdığına göre, Pathfinder, Sojourner aracını çalıştırmaya başladıktan bir gün sonra JPL'in internet sitesi 80 milyon ziyaretçi almıştı. Bu o zamanlar için devasa bir sayıydı (bugün bile öyledir), üstelik internet kullanımı bugün olduğu kadar yaygın olmamasına rağmen. Bir kıyas olarak, bir önceki yılda Atlanta Olimpiyatları'nın sitesi bir günde en fazla 18 milyon ziyaretçiye ulaşabilmişti.

Ocak 2004'te, NASA kızıl gezegene Spirit ve Opportunity adında iki "jeolog robot" daha gönderdi. Bu ikiz araçlar, içinde bulundukları hava yastıklarının yardımıyla Mars'ın yüzeyi boyunca durana kadar bir top gibi zıpladılar; Spirit, Gusev Krateri'ne; Opportunity, Merdi Planum'a iniş yaptı. İki gezgin de son derece iyi iş çıkardı, binlerce yüksek çözünürlüklü renkli fotoğraflar ve mikroskopik görseller gönderdiler.

Tüm Reklamları Kapat

Spirit inişten 6 yıl sonra, 2010 yılında aşırı soğuktan dolayı devreleri bozuldu ve görevi sona erdi; Opportunity, 2018 yılında Mars genelinde kendi sonunu getirecek olan bir kum fırtınasına kadar etrafta gezinmeye devam etti ve NASA 2019'un başında iletişimi kaybettiğini söylerek bu görevi de sona erdirdi.

Spirit ve Opportunity gezginleri için yapılmış bir görsel çalışma
Spirit ve Opportunity gezginleri için yapılmış bir görsel çalışma
NASA

NASA, önceki gezginlerin başarılarından yola çıkarak, en gelişmiş ve büyük gezgin Curiosity'i 6 Ağustos 2012 tarihinde Gale Krateri'ne indirdi. NASA, bir araba büyüklüğünde ve son derece ayrıntılı br şekilde tasarlanmış 600 kilogram ağırlığındaki bu gezgini, Mars yüzeyine yumuşak bir şekilde indirmek için bir gökyüzü vinci kullanmaya karar verdi.

İniş yaptığı günden beri, Curiosity 21.8 kilometre yol aldı, yüzeyde delikler açarak topladığı örneklerle kendi mini laboratuvarında analizler yaptı, yarım milyondan fazla video ve görsel göndererek Kızıl Gezegen'in geçmişteki yaşanabilirliğini araştırdı ve hala araştırmaya devam ediyor.

Numunelerin Dönüşü

Perseverence, üzerindeki ölçüm cihazlarıyla elverişli alanları analiz ettikten sonra matkabını kullanarak bilim insanlarının yakın gelecekte yakından incelemeyi umut ettikleri kaya parçalarını toplayacak. Fakat gezgin kazmaya başlamadan önce, gövdesinde bulunan 43 titanyum numune tüplerinden birini alarak matkabına yerleştirecek. Kazma işlemi sırasında, kabaca bir parça tebeşirin büyüklüğü kadar silindirik bir örnek matkabın ucundaki tübe sıkıştırılacak. Sonra numune bir iç kamerayla görüntülenecek, hava geçirmez bir şekilde kapatılacak ve teslimat gününe kadar kadar gezginin gövdesinde saklanacak.

Tüm Reklamları Kapat

Perseverance ayrıca herhangi bir kaya numunesi tutmayacak olan 5 test tüpü daha taşıyor. Bu tüpleri kaya numuneleriyle doldurmak yerine, gezginin veya itiş sisteminin ürettiği, toplayacağı numuneleri kirletme ihtimali olan atık maddeleri yakalamak için toplama alanının çevresindeki ortama maruz bırakacak. Görev ilerledikçe, gezgin mühürlenmiş bu numune tüplerini Mars yüzeyindeki "numune saklama ambarına" yerleştirecek ve orada sonraki yolculuklarını bekleyecekler.

Buna rağmen bir dönüş görevinin detayları hala belirsiz. Temel olarak plan gelecekte bir araç Mars'a indirilecek ve Perseverance'ın bıraktığı örnekleri toplayacak küçük bir gezgini yüzeye bırakacak. Bu küçük gezgin örnekleri küçük bir rokete (Mars Tırmanış Aracı) yükleyecek ve Mars yörüngesine fırlatacak. Daha sonra yörüngedeki bir uzay aracı tarafından Dünya'ya getirilmeleri için teslim alınacak.

Mars Tırmanış Aracı'nın (Mars Ascent Vehicle) ateşlendiği anı gösteren bir konsept çalışma
Mars Tırmanış Aracı'nın (Mars Ascent Vehicle) ateşlendiği anı gösteren bir konsept çalışma
NASA

Nihayet NASA, numelerin dünya genelinde laboratuvarlara paylaşımını ve dağıtımını yapacak. Williford, önümüzdeki onyıllarda araştırmacıların dünyadaki numuneleri en karmaşık cihazlarla (bazıları henüz icat bile edilmedi) didikleyeceğini söylüyor ve devam ediyor:

Geçmişteki bir yaşamın izlerini veya gezegen evriminin inceliklerini keşfetme kabiliyetlerimizi artırmış olacağız.

Apollo'nun Ay numunelerinin Dünya üzerindeki laboratuvarlarda yapılan analizlerinden öğrendiklerimize dayanarak, Mars'ın el değmemiş örneklerini ellerimize almak bize herhangi bir gezgin aracının üzerindeki cihazların öğretebileceğinden çok daha fazlasını öğretebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Williford, bunun görevin en önemli yönlerinden biri olduğunu söylüyor:

Bence numuneleri geri getirme niyeti olmadan, bu tam olarak bir Perseverance görevi olmaz.

İnsanlar İçin Hazırlıklar

On yıl içinde insanları Ay'a tekrar göndermeyi hedefleyen Artemis programına hedeflenilmiş olmasına rağmen, Perseverance üzerinde çalışan çoğu kişi Mars'a insanları gönderme hedeflerinin, bu Ay görevinin gölgesinde kalacağından çok endişe duymuyorlar. Çünkü insanlığın nihayetinde Kızıl Gezegen'e ulaşacağına dair inançları nedeniyle meseleye pragmatik yaklaşıyorlar ve sadece yapılması gerekenleri yapıyorlar. Willliford şöyle diyor:

Mars hakkında ne kadar fazla bilgi sahibi olursak, insanları oraya götürmek ve güvenli bir şekilde eve geri getirmek için o kadar hazırlıklı oluruz.

Örneğin, hava durumu, dünya üzerindeki yaşamın günlük bir parçası olduğu gibi Mars'ta da bilmemiz gereken şeylerden biridir. Dünya dışı hava durumu istasyonu olan MEDA (Mars Çevresel Dinamik Analizörü) bu noktada devreye giriyor.

MEDA cihazının gezgin üzerindeki konumu
MEDA cihazının gezgin üzerindeki konumu
NASA

MEDA, görev boyunca her saatte bir hava durumu ile ilgili 6 faktörü inceleyecek şekilde tasarlandı; atmosfer basıncı, bağıl nem, rüzgar hızı ve yönü, hava ve yüzey sıcaklığı. Ek olarak MEDA, Mars atmosferindeki tozu ve ortamdaki radyasyon seviyelerini gözlemleyecek. MEDA cihazının baş araştırmacısı Jose Rodriguez Manfredi şöyle diyor:

Tüm Reklamları Kapat

MEDA bu verilerle, Mars'taki günlük hava durumu raporlarını, radyasyon değerlerini ve rüzgar örüntülerini sağlayarak insanlı keşiflerin hazırlanmasına yardımcı olacak.

Beegle, SHERLOC aracının da Mars'a insanlı bir görevin hazırlanmasında küçük bir rol oynadığını söylüyor. Gezginin pek çok aracında olduğu gibi, SHERLOC da gezgin üzerindeki hedefleri kullanarak kendini kalibre etmelidir. Beegle bunu en iyi şekilde yapmanın yolunun, gezgin üzerinde bulunan malzemedeki Teflon'un spektroskopik imzalarına bakmak olduğunu söylüyor. Ve evet, uzay-takımlarının Teflon içerdiğini muhtemelen bilmiyordunuz. Beegle şöyle diyor:

Perseverance üzerindeki her şey bir amaç için orada. 'Uzay-takımı materyali göndersek çok havalı olmaz mı ya' diye düşündüğümüz için değil. Bir teflon hedefine ihtiyacımız vardı ve Teflon'un uzay-takımındaki materyalin bir parçası olduğunu fark ettik. Sonra neden bir taşla iki kuş vurmayalım ki diye düşündük.

(Ç.N. : Teflon plaka, radyasyon polarizasyonu için kullanılmaktadır.)

Perseverance'ın üstünde uzaytakımı örnekleri bulunması ve görev boyunca Mars atmosferine maruz kalması, araştırmacılara Mars atmosferine yıllar boyunca maruz kalmış uzay-takımlarının (uzay-giysisi) nasıl aşındığını test eden bir deney yapmalarına imkan sağlayacak.

Ayrıca MOXIE (Mars Oxygen In-Situ Resource Utilization Experiment) deneyi, Mars'ta hayatta kalmak ve dönmek amacıyla, dünya dışı üretimi test etmek için tasarlanan ilk deneylerden biridir. Deneyin amacı Mars atmosferinden oksijen üretmektir.

Tüm Reklamları Kapat

MOXIE cihazının gezgin üzerindeki konumu
MOXIE cihazının gezgin üzerindeki konumu
NASA

MOXIE deneyinin baş araştırmacısı Michael Hecht şöyle diyor:

Bir gün Mars'ın kutuplarında sıkışmış su buzlarından oksijen elde edebiliriz. Ancak kısa vadede, bunu çok daha kolay bir şekilde yapmanın bir yolu var; elektronik bir ağaç. Bu ağaç karbondioksit soluyacak, oksijen verecek.

MOXIE Mars atmosferinin yüzde 96'sını oluşturan karbondioksit moleküllerini karbonmonoksit ve oksijene ayırırken elektrik kullanacak. Ancak, MOXIE'nin elektroliz bazlı işlemi çok zorlamaması gerekiyor çünkü karbon atomları karbonmonoksit moleküllerinden ayrılabilir. Buradaki risk, karbonla başa çıkmanın çok zor olmasıdır. Hecth şöyle diyor:

Karbonla bu mekanik sistemleri mahvedebilirsiniz, çünkü karbon birikirse makine çalışmayı durdurabilir.

Eğer MOXIE aşırı karbonla bir şekilde baş edebilse bile, Mars'a insanlı yolculuktan önce bu hala büyük ölçüde geliştirilmesi gereken bir deney. Hecht, cihazın muhtemelen ayda bir kez çalışacağını, çalıştığında her saatte bir yaklaşık olarak 10 gram oksijen üretebileceğini, fakat bunun yaklaşık olarak 6 gram olacağını söylüyor. Referans olarak insanın soluması için her saatte 20 gram oksijene ihtiyacı vardır. Fakat solunabilir oksijen, esas meselenin küçük bir parçasıdır.

Hecht'e göre, Mars yüzeyinde 6 astronottan oluşan bir ekibin çalışması, itici güç olarak 7 metrik ton roket yakıtı ve 27 metrik ton oksijen gerektirir. Hecht, bu oksijen mevcuduna vaktinde erişebilmek için MOXIE'nin daha büyük bir versiyonun saatte 2 veya 3 kilogram üretmesi gerekeceğini söylüyor:

Tüm Reklamları Kapat

24.5/7. Çünkü Mars günü Dünya gününden ufak bir farkla büyüktür.

Solunabilir oksijen ve itici güç oluşturmanın ötesinde, MOXIE'nin bir diğer şaşırtıcı yanı araştırmacıların dünya dışında elektrokimyanın gücünü nasıl kullanacaklarını öğrenmelerine yardımcı olacak. Hecht'e göre, eğer insanlar Mars'ta suya erişim olanakları olursa ki, bu güvenli bir hidrojen kaynağı olduğu anlamına gelir, bilim insanları daha karmaşık ürünler oluşturmak için MOXIE'nin temel ayarlarıyla oynayabilir. Hecht ekliyor:

Bir kez suya ulaştıktan sonra eğer biraz elektrokimya biliyorsanız, gaz yağından biraya pek çok şeyi yapabilirsiniz.

Mars'a İlk Adımlar

Sayısız araştırmacı, mühendis, organizasyon, şirket ve uzay ajansı, insanın Mars üzerinde yaşayacağı bir gerçekliğe yakınlaştıran her bir küçük adımı atmaya devam etmeleri gerekiyor. Hecht'e göre MOXIE, tüm Perseverance misyonunda olduğu gibi, binlerce insanın çalışmalarının bir sonucu. Ve eğer çok gezegenli bir tür olmak istiyorsak, herkesin bir şekilde buna katkıda bulunduğu konusunda emin olmalıyız.

O zamana kadar, Perseverance, hava durumunu inceleyerek, yerin altındaki kaynakları belirleyerek ve ince atmosferden oksijen üreterek Mars'a gidecek ilk insanlar için ilk adımlarını atacak. Ve ayrıca antik Mars mikrop izlerini araştıracak ve azimli gezginimiz Kızıl Gezegen'de yaşamın olacağı (belki de olduğu) bir geleceğe doğru bize yol gösterecek.

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
26
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 14
  • Umut Verici! 9
  • Bilim Budur! 4
  • Muhteşem! 3
  • İnanılmaz 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Güldürdü 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: Astronomy | Arşiv Bağlantısı
Sıkça Sorulan Sorular

17 Temmuz 2020 ve 5 Ağustos 2020 tarihleri arasında gerçekleşmesi planlanıyor ve 7 ay sürecek bir yolculuk olacak. 18 Şubat 2021'de Mars'a inişini gerçekleştirecek.

Perseverance'ın benzersiz bir misyon programı var. Araç daha önce yaşanabilir olan alanları arayarak geçmişteki yaşamın izlerini bulmaya çalışacak; bu alanlarda yaşam barındırdığı düşünülen kayaları inceleyerek ilkel mikroplara dair kanıtlar arayacak.

49 kilometre genişliğe sahip Jezero Krateri, Mars ekvatorunun kuzeyinde, Isidis Planitia adında dev bir havzanın batı kenarında bulunan eski bir göl ve delta sistemi. Jezore Krateri'nin içi kil, karbonat ve sönmüş silis gibi geçmişteki bir yaşamın izlerini barındırma ihtimali bulunan minerallerle dolu.

Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/03/2023 00:25:03 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8972

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Akış
İçerikler
Sosyal
Gündem
Yağ
Görme
Hastalık Kataloğu
Evrimsel
Sağlık Bakanlığı
Mühendislik
Doğru
Karanlık Enerji
Tespit
Diş Hastalıkları
Paleontoloji
Etimoloji
İmmünoloji
Hastalık
Öne Çıkan
Hücre Biyolojisi
Zooloji
Kan
Yeni Koronavirüs
Bilimsel
İnfografik
Hava
Sars-Cov-2 (Covid19 Koronavirüs Salgını)
Çiftleşme
Dil
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
J. Parks, et al. Perseverance Gezgini Mars'ta Neler Yapacak?. (11 Temmuz 2020). Alındığı Tarih: 22 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8972
Parks, J., Samet, S., Sever, M. Ç. (2020, July 11). Perseverance Gezgini Mars'ta Neler Yapacak?. Evrim Ağacı. Retrieved March 22, 2023. from https://evrimagaci.org/s/8972
J. Parks, et al. “Perseverance Gezgini Mars'ta Neler Yapacak?.” Edited by Meltem Çetin Sever. Translated by Selman Samet, Evrim Ağacı, 11 Jul. 2020, https://evrimagaci.org/s/8972.
Parks, J.. Samet, Selman. Sever, Meltem Çetin. “Perseverance Gezgini Mars'ta Neler Yapacak?.” Edited by Meltem Çetin Sever. Translated by Selman Samet. Evrim Ağacı, July 11, 2020. https://evrimagaci.org/s/8972.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.