Öksürük Nedir? Neden Öksürürüz?

Öksürük, göreli olarak daha geniş olan nefes yollarını bazı salgılar, yabancı cisimler, rahatsız edici unsurlar ve mikroplardan arındırmak için evrimleşmiş hızlı gelişen ve genelde kesintili olarak uygulanan bir reflekstir. Hastalıklarla yakından ilişkili olduğu için, her yıl en az 30 milyon hastanın ana semptomu olarak karşımıza çıkmaktadır.

Öksürme refleksinin insanlarda (ve diğer birçok hayvanda) akciğerlere parçacıkların alınmasını önleyici bir refleks olarak evrimleştiği düşünülmektedir. İnsanlarda bu refleksin güçlü bir şekilde görülmesinin ana sebebi, son 10 milyon yılda ses kutusunun (larinks) karmaşık sesler çıkarabilmeyi mümkün kılacak şekilde evrimsel süreçte yutağa (özofagus) yakınlaşması sonucunda akciğerlere parçacık kaçması probleminin daha da belirginleşmesidir.

Tipik bir öksürük üç kısımdan oluşur: nefes alma, kapatılan yutak kapağına doğru kuvvetle nefesi baskılama ve kanalın açılmasıyla şiddetli bir biçimde ciğerlerdeki havanın ağızdan geri verilmesi. Öksürme, istemli olarak yapılabildiği gibi, istemsiz olarak da gelişebilir.

Öksürüğün istemli olarak meydana gelebilmesi, hakkında bilimsel çalışmalar yapmayı kolaylaştırmaktadır. Uzmanlar, kütlesini önceden hassaslıkla tarttıkları peçetelere deneklerin öksürmesini isterler ve çıkan parçacıkların kütlesiyle ağırlaşan peçeteleri tekrardan hassaslıkla tartarak her bir öksürükten ne kadar madde atıldığını tespit edebilirler. Dahası, öksürüklerin hızını ve yayılma biçimini görebilmek için lazerler ve modern fotoğraflama tekniklerine başvururlar. Bu önemlidir; çünkü öksürükler birçok hastalık yapıcı bakterinin insandan insana ve insandan diğer canlılara bulaşmasında önemli bir araçtır. Öksürükleri daha iyi anlamak, bu hastalıkların önüne geçmemizi sağlayabilir.

Her bir öksürükte ağızdan ortalama 3.000 damla tükürük fırladığı bilinmektedir. Hapşırmada ise bu sayı 40.000 civarındadır ve şuradaki yazımızda belirttiğimiz gibi hızı ortalama 160 km/h olabilir, hatta tekil bazı parçacıkların hızı 320 km/h hıza kadar ulaşabilir.

Eğer öksürük çok sık olarak meydana geliyorsa, çeşitli hastalıkların belirtisi olarak görülebilir. Bu hastalıklar arasında viral enfeksiyonlar, kronik akciğer hastalığı, mide asitinin yutağa geri çıkması (reflü), nazal boşalma, burun arkası akıntıları, sigara tüketimine bağlı hastalıklar, astım, alerji, vb. hastalıklar bulunur.

Öksürüğü geçirmenin yollarından birisi, eczanelerden edinebileceğiniz öksürük bastırıcı ilaçlardır. Bu ilaçlar, özellikle de mukusun irrite etmesi sonucu oluşan öksürüklerde son derece etkilidir. Mukus tabakasını incelterek, bu tabakanın öksürük yoluyla atılmasını kolaylaştırırlar. Ne var ki bu ilaçların ne etkili olduğu konusundaki kanıtlar çok güçlü değildir. Ayrıca ılık içeceklerin ve ılık/nemli hava solumanın da benzer bir etkiye sahip olduğu bilinmektedir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor. Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak... Daha fazla göster

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Eğer aşağıdaki durumlardan biri veya birkaçı bir arada görülüyorsa ve öksürük, normal yaşantınızı engelleyecek boyutlara ulaştıysa doktora gözükmeniz tavsiye edilir:

• Nefes alma güçlüğü,
• Göğüs ağrısı,
• Sürekli devam eden reflü (kalp yanması),
• Kanlı öksürük,
• Ateş veya gece aşırı terleme,
• Uyku zorlukları.