Oksijen ve Beyin: Vücudumuzun %2'sini Oluşturan Beyin, Tüm Enerjimizin %20'sini Tüketir!
Beyin vücut kütlesinin yalnızca %2'sini oluşturur ancak kan dolaşımına giren oksijenin %20'sini tek başına kullanır.
Bu sebeple, beynimiz oksijen yetmezliğine son derece duyarlıdır. Her ne kadar kısa süreli oksijen yetmezliklerine direnebilse de, mümkün olduğunca sürekli ve düzenli nefes almanız gerekmektedir. Dolayısıyla, nefes alabildiğiniz her saniye, doyasıya nefes alın ve beyninizin oksijenini kısmayın.
Nefes Tutma Şampiyonları
İnsanlar
Guinness Rekorlar Kitabı'na göre, en uzun istemli nefes tutan erkek, Tom Sietas isimli Almandır ve tam 22 dakika 22 saniye boyunca su altında, hareketsiz bir şekildeyken nefesini tutmuştur (statik nefessizlik). Sietas'ın akciğer hacminin normal bir insandan %20 daha geniş olduğu bilinmektedir (bu, tür içi varyasyona güzel bir örnektir). Sietas, bu süresine rahatlıkla 10 dakika daha ekleyebileceğini iddia etmektedir.
İnsan Dışı Hayvanlar
Bu size şaşırtıcı mı geldi? Daha iyisi doğada: Denizel memeliler de (özellikle yunuslar ve balinalar), yüzeye çıkıp, havadan nefes alıp, sonra tekrar denize dalarlar ve dipte kaldıkları sürece bu nefesi tutarlar (çünkü onlar "balık" değil, "memeli"dirler). Balinalarda, bilinen nefes tutma rekoru 2 saattir! Araştırmacılar, bu sürenin 4 saate kadar çıkabileceğini düşünmektedirler. Üstelik bu canlılar, bu nefesi statik (durgun) olarak tutmamaktadırlar. Bu nefesi tutarken, avcılarından kaçmakta ve avlanmakta ve hatta çiftleşmektedirler. Bu kadar yoğun aktivite altında insanın birkaç dakikadan fazla nefesini tutması olanaksızdır.
Nefes Tutmanın Sinirbilimsel Zararları
2006 yılında Proceedings of the Undersea and Hyperbaric Medical Society dergisinde yayınlanan bir makaleye göre, 5 yıl boyunca, 1000 derin su dalgıcının beyni MRI ve SPECT ile incelenmiştir. MRI, bireylerin beyninde herhangi bir morfolojik bozulma tespit etmemiştir. Ancak SPECT analizi, ön ve yan loplarda metabolizma düşüklüğünü ortaya koymuştur.
Tabii ki bu uzun süreli nefes tutmalar, öncesinde oksijen ciğerlere çekildiği için yapılabilmektedir. Normalde, nefes alıp verirken, akciğerlere giren oksijenin sadece ufak bir kısmı tüketilmektedir, kalanı, karbondioksit ile birlikte atılır. Ancak nefes, ciğerlerde tutulduğu sürece, hapsolan oksijen bu 20 dakika boyunca tüketilebilir. Dolayısıyla, akciğer hacmi ve bunun ne kadarını doldurabildiğiniz, nefesi ne kadar uzun tutacağınızı belirler. Yani nefesini tutanların beyni oksijensiz kalmamaktadır, sadece nefes almamaktadırlar. Çünkü eğer ki beyin gerçekten oksijensiz kalırsa (apne durumu) ilk 2 dakika içerisinde beyin hücreleri geri dönüşü olan hasarlar almaya başlar, 3 dakikadan sonra beyin hücreleri kalıcı olarak hasar görmeye ve ölmeye başlar, 5 dakikadan sonra ise beyin hücreleri kitleler halinde ölür. Dolayısıyla "nefes tutmak" ile "nefessiz kalmak" arasında devasa bir fark vardır.
Nefesimizi Tutarak Ölebilir miyiz?
Son olarak... Neden nefesimizi ölene kadar tutamayız? Bunun sebebi, nefes alıp vermediğimiz sürece, kanımızdaki asidik bir kimyasal olan karbondioksit değerlerinin artması, dolayısıyla pH değerinin düşmesidir. pH değeri azaldıkça (yani kanınız asitleştikçe) beyin her an uyarılır. Sonunda, belli bir değeri aştığı anda, beynin medulla bölgesinden nefes almamızı sağlayan organlar (diyafram, akciğerler, vs.) istemsiz olarak uyarılır ve birey, nefes almaya zorlanır. Bu yüzden, nefesinizi istemli olarak tutarak ölemezsiniz.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 29
- 12
- 7
- 6
- 4
- 3
- 3
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- M. J. Frumin, et al. (1959). Apneic Oxygenation In Man. Anesthesiology, sf: 789-798. | Arşiv Bağlantısı
- UWN. The Brain – Our Most Energy-Consuming Organ. (11 Mayıs 2013). Alındığı Tarih: 17 Mart 2019. Alındığı Yer: University World News | Arşiv Bağlantısı
- Europa. How Is Your Brain Powered?. (24 Nisan 2013). Alındığı Tarih: 17 Mart 2019. Alındığı Yer: Europa | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/11/2024 15:17:00 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/918
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.