Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Odds vs. Risk: İstatistiki Analizde Sık Karşılaşılan Tuzaklardan Biri!

Odds vs. Risk: İstatistiki Analizde Sık Karşılaşılan Tuzaklardan Biri! Inc. Magazine
5 dakika
1,324
Tüm Reklamları Kapat

Çoğu durumda bilim insanları, ortaya çıkacak netice ve risklerin toplamı arasındaki ilişkiyi incelemeye merak duyarlar. Diğer bir deyişle, bir risk faktörünün veya ona karşı bir müdahalenin varlığının, yokluğuna ("kontrol" durumuna) kıyasla, gelişen bir neticedeki riski değiştirip değiştirmediğini öğrenmekle ilgilenirler. Ancak bu sırada dikkatli olunmazsa kolayca düşülecek bir hata vardır.

"Risk" ve "Odds" Tanımları

"Risk", bir olayın veya neticenin meydana gelme olasılığını ifade eder. Bu risk, genellikle olumsuz veya istenmeyen bir olay veya neticeyle ilgilidir. Bu nedenle çoğu zaman negatif bir anlamı vardır; ancak Türkçede kullandığımızın aksine pozitif olayların meydana gelme ihtimali için de "risk" sözcüğü kullanılabilir. Biz, Türkçede, pozitif olayların yaşanma ihtimaline "risk" yerine "şans" deriz; ancak en nihayetinde hepsi birer olasılıktır. Buna göre istatistiksel olarak:

Tüm Reklamları Kapat

risk=ilgilenilen neticenin gerçekleşme şansıtu¨m mu¨mku¨n neticeler\LARGE{\text{risk}=\frac{\text{ilgilenilen neticenin gerçekleşme şansı}}{\text{tüm mümkün neticeler}}}

olarak ifade edilir.

Tüm Reklamları Kapat

Risk yerine, sıklıkla "odds" kavramı da kullanılır. Bunu Türkçeye "ihtimal" olarak çevirmek istemiyoruz; çünkü bu, teknik bir tabirdir ve Türkçe risk analizinde de "odds" olarak kullanılmaktadır. Bu nedenle orijinal terimden haberdar olmakta fayda görüyoruz. İstatistiki anlamda "odds", bir olayın gerçekleşme veya gerçekleşmeme ihtimali anlamına gelmektedir.

İlk bakışta bu iki kavram birbirine çok benzermiş, yahut birbirinin yerine kullanılabilirmiş gibi görünse de, aslında her birinin nerede kullanılmasının daha uygun olduğunu belirleyen önemli farklılıklar vardır.

Örneğin, özofagus varisleri kanamasının tedavisi için endoskopik skleroterapi (n=65n = 65) ile bant ligasyonunu (n=64n = 64) karşılaştıran, hipotetik ve randomize edilmiş bir çalışmaya bakalım:

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Tablo 1
Tablo 1

Burada genel ölüm riski, şöyle hesaplanır:

o¨lu¨m riski=o¨lu¨m sayısıtu¨m neticeler, yani o¨lu¨mler + hayatta kalanlar\LARGE{\text{ölüm riski}=\frac{\text{ölüm sayısı}}{\text{tüm neticeler, yani ölümler + hayatta kalanlar}}}

Bu durumda, o¨lu¨m riski=47129=0.36\text{ölüm riski} = \frac{47}{129}=0.36 şeklinde hesaplanır.

Öte yandan genel ölüm oddsu, şöyle hesaplanır:

o¨lu¨m oddsu=o¨lu¨m sayısıo¨lu¨ olmayanların sayısı (yani hayatta kalanlar)\LARGE{\text{ölüm oddsu}=\frac{\text{ölüm sayısı}}{\text{ölü olmayanların sayısı (yani hayatta kalanlar)}}}

Tüm Reklamları Kapat

Bu durumda o¨lu¨m oddsu=4782=0.57\text{ölüm oddsu}=\frac{47}{82}=0.57 olarak değerlendirilir. Benzer şekilde:

  • Ligasyon grubunda:
  • Ölüm riski: 18/6418/64 (%28 veya 0.28)
  • Ölüm oddsu: 18/4618/46 (%39 veya 0.39)
  • Skleroterapi grubunda ise:
  • Ölüm riski: 29/6529/65 (%44 veya 0.44),
  • Ölüm oddsu: 29/3629/36 (%81 veya 0,81)

olur.

Risk ve Odds Arasındaki İlişki

Yukarıdaki örnekte, aynı veri seti risk ve oddslar olarak ifade edildiğinde, ölüm ihtimalinin önemli derecede farklı olduğu görünmektedir.

Tablo 2, farklı olay oranları için risk ve oddsları gösterir. "a", "b"ye göre azaldıkça (burada ortaya çıkacak neticenin olasılığı azalır), odds ve riskler benzerdir. Nadiren bir olayda (yani, "a" küçükse ve "a + b", "b"ye yaklaşırsa), a/(a + b) ≈ a/b ve risk, yaklaşık oddslara tekabül eder. Bu nedenle, "odds" gerçek riski temsil etmese de, değeri, olay oranları düşük olduğunda (tipik olarak <%10), riske yakındır.[1]

Tüm Reklamları Kapat

Tablo 2
Tablo 2

Göreli Risk ve Odds Oranı

Göreli risk (risk oranı veya kısaca "RO" olarak da bilinir), bir gruptaki (örneğin tedavi grubundaki) bir olayın riskinin, diğer gruptaki (örneğin tedavi görmeyen grup) olayın riskine olan oranıdır. Odd oranı (OR), bir grupta görülen bir olay oddsunun, diğer grupta görülen aynı olayın oddsuyla karşılaştırılmasıdır.

1.0'lık bir RO (veya OR), karşılaştırılan gruplar arasında risk (veya odds) açısından bir fark olmadığını gösterir. 1.0'dan büyük bir RO (veya OR), tedavi olanlar arasında, tedavi olmayanlara kıyasla bir risk (veya odds) artışına işaret ederken, RO (veya OR) 1.0'dan küçükse, tedavi gören grubun riskinde (veya oddsunda) bir düşüş olduğunu gösterir. Diğer özet istatistiklerde olduğu gibi, RO veya OR için güven aralıkları hesaplanabilir.

Aynı örnekten gidersek, skleroterapi grubu ligasyon grubuyla karşılaştırıldığında ölüm RO'su 0.28/0.44 = 0.63 olur. Bu, ligasyon sonrası ölüm riskinin, skleroterapi sonrası ölüm riskine oranlamasının %63 olduğu anlamına gelir. Yani skleroterapi ile karşılaştırıldığında, ligasyonun ölüm riskini %37 (100 - 63 olarak hesaplanmıştır) azalttığını gösterir.

Skleroterapi grubuyla karşılaştırıldığında, ligasyon grubundaki ölüm OR'si = 39/81 = 0.48 olur. Bu, ligasyondan sonraki ölüm oddsunun skleroterapiden sonraki ölüm oddsuna olan oranının %48'i olduğu, yani ligasyonun, skleroterapiye kıyasla ölüm oddsunu %52 oranında azalttığı anlamına gelir.

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
Meditasyonun Temelleri

Meditasyon nedir? Bilimsel yöntemlerle incelenebilir mi? Kendine özgü teknikleri var mı?
Meditasyon hakkında tarihsel ve güncel bir inceleme sunan Meditasyonun Temelleri Hint, Çin ve Tibet gibi Doğu kaynaklarının yanında Batılı kaynaklardan da yararlanarak günümüz dünyasında meditasyonun kadim öğretilerdeki konumunu araştırıyor. Bu sebeple kimi zaman Anadolu ve Ortadoğu kültürlerinin unsurlarına kimi zamansa yeni bilimsel ve nörolojik bulgulara değiniyor.

Bu kitaba özel çizimlerle gösterilen duruşlar ve mudralar, meditasyon tekniklerini ana hatlarıyla ortaya koyarken mantralar, yontralar ve konsantrasyon için gerekli diğer pratikler ise meditasyonu geniş bir perspektiften ele alıp kendi yaşamımıza uyarlayabilmemizi sağlıyor.

“Meditasyon, uyku halinde her şeyden uzaklaşmak değil, tam tersine uyanıklığın en üst noktasında her şeye yakınlaşmaktır. Gerçeği, gerçekliği perdelemek değil, perdelenen gerçekliği aralamak ve saf, yalın gerçeklikle karşı karşıya gelebilmektir. Meditasyon başka dünyalara yolculuk yapıp, oralarda dolaşmak ve geri dönmek değil, o ‘başka dünya’nın çok uzaklarda olmadığını fark etmek ve o dünyayı olduğumuz yere getirmektir. Bütün ikiliklerin, dünyevilik-ruhanilik, zihin-beden gibi ayrımların ortadan kalkmasıdır.”

Devamını Göster
₺100.00
Meditasyonun Temelleri

Risk Oranı ile Odds Oranı Arasındaki İlişki

OR, tedavi görme ve netice arasındaki ilişkinin doğasını da gösterse de, RO ile aynı değildir. Gerçekten de OR ve RO arasındaki ilişki biraz karmaşıktır.

Tablo 3, farklı olay oranları için RO ve OR'yi gösterir. Tedavi ve netice arasında bir ilişki olmadığında, hem OR hem de RO, 1.0 olur, yani eşitlenirler (Tablo 3a'da görülmektedir). Bir tedavi ile bir netice arasında bir ilişki kurulduğunda, OR'deki ilişki tahmini biraz abartılıdır (RO, 1.0'dan daha uzaktır). Böylece, RO<1 ise, OR, RO'dan küçük olur (Tablo 3b'de bu durum görülmektedir); veya tam tersine, RO 1.0'dan büyük olduğunda, OR, RO'dan daha büyük olur (Tablo 3c–3e arasında bunlar görülüyor). Netice nadiren görüldüğünde (tipik olarak <%10), OR değeri RO değerinden çok farklı olmaz ve ikisi de, tedavi grubundaki riskin tedavi olmayanlara kıyasla daha az veya daha fazla olmasına bakılmaksızın birbirinin yerlerine kullanılabilirler.[1]

Tablo 3
Tablo 3

Risk Oranı ve Odds Oranı Nerelerde Kullanılmalıdır?

Riskin hesaplanmasında payda olarak "risk altındaki kişilerin" kullanılması gerekir. Toplam tedavi gören insan sayısının bilinmediği geriye dönük (vaka kontrol) çalışmalarında, RO hesaplanamaz ve OR, tedavi ile netice arasındaki ilişkinin bir ölçümü olur. Buna karşılık, risk altındaki insan sayısının (tedavi görenlerin sayısı) bilindiği ileriye dönük çalışmalarda (kohort çalışmaları) RO veya OR hesaplanabilir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
11
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Tebrikler! 1
  • Muhteşem! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: Perspectives in Clinical Research | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 03/12/2023 14:54:31 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/11182

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Molekül
Çeşitlilik
Hayatta Kalma
Pandemik
İhtiyoloji
Sürüngen
Evrim Kuramı
Mit
Einstein
Yaşamın Başlangıcı
Uluslararası Uzay İstasyonu
İklim
Hava
Hızlı
Yeşil
Elektrik
Yanlış
Şiddet
Homeostasis
Jeoloji
Orman
Matematik
Yeme
Viral
Beslenme Davranışı
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Filler Neden Farelerden Korkar?
Filler Neden Farelerden Korkar?
Ay Nasıl Oluştu?
Ay Nasıl Oluştu?
Balinalar Nefesini Nasıl 2 Saat Tutabiliyor?
Balinalar Nefesini Nasıl 2 Saat Tutabiliyor?
Işıldayan Bu Taş Radyoaktif mi? | Yooperlite Taşı
Işıldayan Bu Taş Radyoaktif mi? | Yooperlite Taşı
Büyük Deprem Nerede, Ne Zaman ve Ne Büyüklükte Olacak? | Deprem Tahmini!
Büyük Deprem Nerede, Ne Zaman ve Ne Büyüklükte Olacak? | Deprem Tahmini!
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
P. Ranganathan, et al. Odds vs. Risk: İstatistiki Analizde Sık Karşılaşılan Tuzaklardan Biri!. (2 Aralık 2021). Alındığı Tarih: 3 Aralık 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/11182
Ranganathan, P., Kaftancıoğlu, M., Bakırcı, Ç. M. (2021, December 02). Odds vs. Risk: İstatistiki Analizde Sık Karşılaşılan Tuzaklardan Biri!. Evrim Ağacı. Retrieved December 03, 2023. from https://evrimagaci.org/s/11182
P. Ranganathan, et al. “Odds vs. Risk: İstatistiki Analizde Sık Karşılaşılan Tuzaklardan Biri!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 02 Dec. 2021, https://evrimagaci.org/s/11182.
Ranganathan, Priya. Kaftancıoğlu, Merve. Bakırcı, Çağrı Mert. “Odds vs. Risk: İstatistiki Analizde Sık Karşılaşılan Tuzaklardan Biri!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, December 02, 2021. https://evrimagaci.org/s/11182.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close