Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Michael Apple ve Eleştirel Okul Teorisi: Eğitim, Toplumu Gerçekten Değiştirebilir mi?

Michael Apple ve Eleştirel Okul Teorisi: Eğitim, Toplumu Gerçekten Değiştirebilir mi? Pixabay
6 dakika
2,606
Tüm Reklamları Kapat

Michael Apple, son dönemlerde Eleştirel Pedagojinin yetiştirdiği en tanımış ve etkili isimlerin başında gelmektedir. Bu etkinin temel nedeni, Apple'ın içinden çıktığı Eleştirel Pedagoji geleneğinin klasik argümanlarına getirdiği açılım ve okulların toplumdaki güç odaklarıyla kurduğu karmaşık ilişkileri açıklamadaki başarısıdır.

Apple'ın etkisini artıran bir başka yönü ise, akademisyen kimliğiyle başa baş giden aktivist kişiliğidir. Güney Kore'den Latin Amerika'ya, Saraybosnalıların kaldığı mülteci kamplarından Katrina Kasırgası'nın yaşandığı New Orleans'a kadar dünyanın pek çok köşesinde eğitimle ilgili süreçleri yakından izlemiş, muhalif eğitimci gruplarla iletişime geçmiş, okulların neo-liberal politikalarla dönüşümüne direnen öğretmenlerin seslerini dünyaya duyurmuştur.

Tüm Reklamları Kapat

Yaklaşımının Fransa'dan Bourdieu, Althusser İngiltere'den Bernstein, Young, Whitty, Willis, İtalya'dan Gramsci, İsveç’ten Kallos, Lundgren ve ABD'den Bowles ve Gintis'in fikirlerinden etkilendiği belirten Michael Apple, Eleştirel Pedagojinin ikinci kolu olarak bilinen Eleştirel Okul yaklaşımının içinde yer almaktadır.[1] Apple'ın yaklaşımının üç temel alanda yoğunlaştığı söylenebilir:

  • okulların ekonomik, politik ve kültürel güç odaklarıyla kurduğu çok katmanlı ilişkiyi açıklamak;
  • müfredat ve örtük müfredat gibi pedagojik araçları kullanarak kültürel normların yeniden üretimini gözler önüne sermek; ve
  • bütün olumsuzluklara rağmen okulların toplumu dönüştürebilmek için sahip olduğumuz en önemli eylem alanlarından olduğu fikrini savunmak.

Okul: Vasat Toplumun Yeniden Üretimi mi?

Apple, Eleştirel Pedagojinin geleneksel diline nasıl bir açılım getirmiştir? Bunu açıklayabilmek için, öncelikle Eleştirel Pedagojinin okulların işlevi konusundaki geleneksel yaklaşımına göz atmak gerekir.

Tüm Reklamları Kapat

Çok basite indirgeyerek anlatırsak, Eleştirel Pedagoji, okulların toplumdaki eşitsizlikleri sorgusuz sualsiz kabul etmeye hazır pasif öğrenciler yetiştiren; resmi ve örtük müfredatlar yoluyla yaşanan kültürü yeniden üreten kurumlar olduğunu anlatır. Toplum, eğitim aracılığıyla bilgili, sorgulayan, üreten kuşaklar yaratılacağına inanırken, okullar günlük hayatın eşitsizliklerini, önyargılarını, ayrımcılığını normalleştirir; ekonomik model ve ideolojileri tek doğru olarak benimsetir. Bir yandan bir "bilgi yuvası" olmanın ayrıcalığından faydalanarak ortalama norm ve değerleri meşru bilgi haline getirirken, bir yandan da yeni kuşakların sorgulama, eleştirme gücünü ellerinden alır.

Okullara dönük başka eleştiri de liyakata dayalı, adil bir toplumsal hiyerarşi yaratma konusundaki başarısızlığıdır. Okullar pedagojik araçları kullanarak demokratik ve adil bir toplum piramidi inşa etmek yerine mevcut eşitsizlikleri desteklerler. Bowles, Samuel ve Gintis'in işçi ailelerinin çocuklarına kurallara uyma, otoriteyi sorgulamama, dakik olma gibi işçilerin ihtiyaç duyacağı becerilerin, orta sınıf aile çocuklarına liderlik, esneklik gibi beyaz yakalı çalışanların ihtiyaç duyabileceği becerilerin öğretildiği savunan çalışması bu konudaki en klasik örnektir.[2]

Michael Apple'a göre ise bu yaklaşım bir çıkış noktası olarak doğru olmakla birlikte, sınırlı ve eksiktir. Öncelikle okulların yeni kuşaklara pasiflik ve kabullenme öğrettiğine ve tek tip eğitim yaptığına dair yorumlar, okulların işlevini basite indirger. Çünkü okullar çok katmanlı ve dinamik yapılardır. Birbirlerinden farklı bilgi ve deneyimlere sahip olan eğitimcilerin bilgi, yorum ve eleştirileri aynı zamanda okulların farklı kurumlarla girdikleri ilişkiler okulu basit bir tekrar üretim yeri olmanın ötesine taşır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Öte yandan okulların öğrenci cephesi de yeterince "pasif" değildir. Okulların işçi ailelerinin çocuklarına “işçi olmayı” öğrettikleri tezi, -bu semtlerdeki okullarda görev yapan öğretmenlerin de yakından bildiği gibi- tam olarak gerçeği yansıtmaz. Learning to Labour, adlı çalışmasında Willis'in altını çizdiği gibi, öğretilen bilginin "öğrenci tarafından sadece bir kısmının kabul edilmesi ve çoğu zaman da öğretilenlerin ve anlamlarının büyük bölümünün ya da tümünün hemen reddedilmesi çok daha büyük olasılıktır.[3]"

Okulu Anlamak İçin Güç İlişkilerine Bak!

Oysa okulun gerçek işlevini anlayabilmenin yolu, bu kurumun toplumdaki güç odaklarıyla kurduğu ilişkiyi gözlemlemekten geçer. Okulların kurduğu çok sesli ilişkiler, hem ürettiği bilginin hem de topluma verdiği mesajın tekrar tekrar dönüşümünü sağlar. Bu yüzden de:[4]

Eğer okulların ne yaptığını anlamak istiyorsak o ülkede kültürün ve ekonominin nasıl kontrol edildiğine bakmamız gerekir. (...) Yani bilginin dağıtımı ile ekonomik güç ve kültürel normlar el ele gider. Ancak bu bizim düşündüğümüz basit modelden çok daha karmaşık şekillerde gerçekleşir.

Bir başka deyişle:[4]

Ekonomik güç ve kontrol ile kültürel güç ve kontrol birbirlerine bağlı olacak şekilde diyalektik olarak iç içe geçmişlerdir. Bu nedenle okulun özellikle üç güç odağıyla kültürle, iktidarla ve ekonomik sistemle olan ilişkisi toplumdaki işlevinin belirleyicisidir.

İki Düzeyde Üretim

Okullar, bu güç ilişkilerini yorumlayarak iki düzeyde üretim yapar: İlk üretim ekonomiktir; okullar ülke ekonomisi için şirketlerin talep ve beklentilerine uygun işgücünü şekillendirirler. Bu amaçla sınavlar, başarı sıralamaları yapar; öğrencilerini birey ya da vatandaş kimliğiyle eşdeğer şekilde "çalışan" olarak kimliklendirirler.

Ancak ekonomik yapı, faaliyetini sürdürebilmek için ortak kültürel değerlere de ihtiyaç duyar. Bu nedenle de okullar en az işgücüne uygun özneler üretimi kadar önemli olan bir süreci daha yönetir: Ekonomik yapının beklentilerine uygun kültürel normların üretimini ve dağıtımını yaparlar. Günlük hayatı yönlendirecek değer ve tasarımları ortaya koyar, onları savunur, öğretir, toplum tarafından benimsenmesini sağlarlar.

Tüm Reklamları Kapat

Kültürel normların üretimi önemlidir; çünkü belirli bir kesimin bilgisini, geniş kesimler tarafından kabul gören meşru bilgi haline getirebilme işlevi, toplumu şekillendirmenin temel koşullarındadır. Kendi dilini hakim kılabilen kurumlar, ekonomik ya da kültürel olarak öne çıkar, kendi argümanlarını dinletir, farklı biçimlerde liderlik gösterirler.

Eğitim Toplumu Değiştirebilir mi?

Şimdi gelelim o ünlü soruya... Yaptığı işe gönlünü vermiş her öğretmenin meslek hayatı boyunca en az bir kez aklından geçen o soruyu hem çok okunan bir kitaba hem de eğitim dünyasının en ünlü sorularından birine dönüştüren Apple, nasıl bir duygu ile bu soruyu sormuştur? Bu sorunun ardında okulların işlevine dönük bir yılgınlığın mı yoksa geleceğe dönük umutlu bir okul tasarımının mı izleri vardır? Büyük olasılıkla yanıt, her ikisi de değildir. Bu soruyu sorarken Apple'ın hareket noktası, toplumu okulların geldiği noktayı sorgulamaya ve eğitimcileri –her zamankinden çok acil olarak- harekete geçirme ihtiyacıdır. Çünkü Apple'a göre:[5]

Piyasacı uygulamalar eskisinden çok daha baskın bir şekilde okulları metalaştırmakta, eğitim kurumlarının bütün kademelerindeki öğretmenler bilime, ulusal ve uluslararası rekabetçiliğe olan katkılarıyla değil, sadece sınav sonuçlarıyla değerlendirilmekte böylece okullun doğasındaki temel bilgelik ortadan kaldırılmaktadır. Bu yaklaşım tüm eğitim kurumlarının temelinde yatan sevgi, ilgi ve dayanışmayı zihinlerden silmektedir. Öğretimi sadece performans değerlendirme ile yargılama baskısı, bu eğilimlerin sadece bir göstergesi ama bu güçlü bir göstergedir.

Peki okulların ve öğretmenlerin üzerlerindeki bu baskıya rağmen toplumu daha iyiye dönüştürmeleri mümkün müdür? Okulun işlevini kurduğu güç ilişkileri üzerinden tanımlayan Apple'a göre bu soruyu sorduğumuzda kendimizi nerede, hangi güç ilişkisinin yanında tanımladığımız önem taşır. Bu yüzden sorduğu ilk soruyu yeni açılımlarla destekler:[5]

'Bu soruyu kimin perspektifinden soruyoruz ve cevaplandırıyoruz?' ve 'Bu sorulara verilecek cevaplara göre hareket edecek öğretmenler kimlerdir?'

Bu öğretmenler örneğin sorunlar karşısında ilerici şekilde mücadele edebilecek (Counts), toplumsal sınıf ve ırk ilişkilerinin önemini kavrayarak, azınlık gruplarıyla kolayca iletişime geçebilecek (Du Bois), kolektif kimlikler inşa edebilecek, ırk temelli hakim hiyerarşilerle stratejik şekilde başa çıkabilecek (Woodson) öğretmen ve öğrenen rolleriyle, "resmi bilgiye" ve popüler bilgiye kökten şekilde meydan okuyacak eğitim vizyonuna sahip olup dünyayı okumayı ve yazmayı başarabilecek (Freire) becerilere kendilerini adayabilecekler ya da neyin eğitim olarak tanımladığına dair derin bir sorgulama başlatabilecekler (Apple) midir? Belki de en önemlisi bunları sürekli değişim gösteren bir kültürel sermaye, neoliberal politikalar ve kültürel, dinsel dönüşümler, kesişimler ve gerilimlerin baskısı altında yapabilecekler midir? Apple şöyle açıklar:[5]

[Çünkü tıpkı] kendisini sevgi, ilgi ve dayanışma normları çerçevesinde yeniden düzenlemeyen ve bunun için mücadele etmeyen bir toplumun eşitlik konusunda ciddi bir toplum olarak [nitelendirilemeyeceği gibi] hayata akılcı ve insancıl şekilde yaklaşmayı öğretmeyen bir eğitim sistemi de eğitim olmaktan çok, bir çeşit terbiye olacaktır.

Peki öğretmenler insanı, duygusal değer ve normları temel alan bir eğitim oluşturmanın sorumluluğunu hissedebilecekler midir? İşte Apple açısından -başka pek çok faktörün yanısıra- okulların toplumu dönüştürebilmesinin koşulu bu duyarlılıktır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
33
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 8
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 5
  • Umut Verici! 3
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Muhteşem! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • ^ Ahmet Yıldız. Eğitim Ve İktidar'a Dair. Alındığı Tarih: 26 Eylül 2022. Alındığı Yer: https://www.academia.edu/ | Arşiv Bağlantısı
  • ^ R. Welter. (2007). Samuel Bowles And Herbert Gintis. Schooling In Capitalist America: Educational Reform And The Contradictions Of Economic Life. SAGE Publications, sf: 270-270. doi: 10.1177/000271627642600166. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ P. Willis. (2017). Learning To Labour. ISBN: 9781138421844. Yayınevi: Routledge.
  • ^ a b M. Apple. (2006). Eğitim Ve İktidar. ISBN: 9789944572415. Yayınevi: Kalkedon. sf: 240.
  • ^ a b c M. W. Apple. (2017). Eğitim Toplumu Değiştirebilir Mi?. ISBN: 9786051700977. Yayınevi: Anı Yayıncılık.
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 17:35:56 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12513

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Alan
Astrobiyoloji
Alkol
Yaşanabilir Gezegen
Çekirdek
Tohum
Botanik
Nöron
Makina
Karanlık
Uydu
Aminoasit
Geometri
Sayı
Mantık Hatası
Beyin
Bilişsel
Hominid
Evren
Süt
Araştırma
Filogenetik
Homo Sapiens
İspat
Güneş
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
A. Göçmen. Michael Apple ve Eleştirel Okul Teorisi: Eğitim, Toplumu Gerçekten Değiştirebilir mi?. (30 Eylül 2022). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/12513
Göçmen, A. (2022, September 30). Michael Apple ve Eleştirel Okul Teorisi: Eğitim, Toplumu Gerçekten Değiştirebilir mi?. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/12513
A. Göçmen. “Michael Apple ve Eleştirel Okul Teorisi: Eğitim, Toplumu Gerçekten Değiştirebilir mi?.” Edited by Aylin Göçmen. Evrim Ağacı, 30 Sep. 2022, https://evrimagaci.org/s/12513.
Göçmen, Aylin. “Michael Apple ve Eleştirel Okul Teorisi: Eğitim, Toplumu Gerçekten Değiştirebilir mi?.” Edited by Aylin Göçmen. Evrim Ağacı, September 30, 2022. https://evrimagaci.org/s/12513.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close