Maske Takmak, Bir Salgının Yavaşlamasında Etkili Bir Yöntem Olabilir mi?

Koronavirüs vakaları hızla artarken, Avrupa ve Kuzey Amerika'daki insanlar kendilerini korumak adına cerrahi maskelere koştu. Sağlık yetkilileri, sağlık personeli için sınırlı sayıda olan maskelerin tükenmesinden endişe ettiğinden insanları maske almaktan caydırmak için harekete geçti. Hatta ABD Kamu Sağlığı Dairesi Başkanı Jerome Adams 29 Şubat'ta, "Cidden, millet, artık maske almayın!" şeklinde başlayan bir tweet attı.

Dünya Sağlık Örgütü ve ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri, yalnızca COVID-19 semptomları gösterenlerin ve bu kişilere bakanların maske takması gerektiğini söyledi.

Ancak Çin Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi müdürlüğü de dahil olmak üzere bazı sağlık uzmanları, maske takmaktan caydırıcı tavsiyelerin doğru olmadığını düşünüyor.

Asya'nın bazı bölgelerinde sağlık yetkilileri, semptomları olup olmadığına bakılmaksızın, virüsün yayılmasını önlemek için tüm vatandaşları maske takmaya teşvik etti. Çekya'da ise alışık olmadığımız bir adım atıldı ve halka açık alanlarda burun ve ağzı kapamak zorunlu hale getirildi. Böylece halk, maske yapmaya/almaya mecbur kaldı.

Maske kullanımının yaygınlaşmasını savunan uzmanlar bile, bunun hastalığın yayılması üzerindeki etkilerinin oldukça az olacağını söylüyor. Hastanelerdeki ciddi kıtlığın ortasında maske satın almayı teşvik etmeye çekinenler de var. Ancak salgın uzadığı müddetçe, bazı sağlık uzmanları hükümetlerin maske almamaya yönelik mesajlarının yön değiştirmek zorunda kalacağını düşünüyor. Birmingham Üniversitesi'nde halk sağlığı uzmanı olan K. K. Cheng şöyle diyor:

Maskeler, kullanılmayan ama gerçekten yararlı olan bir halk sağlığı müdahalesi. Kendinizi korumak için değil. İnsanları, solunum borunuzdan çıkan damlacıklardan korumak için.

Cheng ve diğerleri; ne kadar maske kullanırlarsa kullansınlar, insanların sosyal mesafelendirme kuralına uyması ve koronavirüsün yayılmasını engellemek için mümkün olduğunca evde kalması gerektiğini vurguluyor. Çünkü insanlar dışarı çıkıp diğerleriyle etkileşime girdiğinde ister istemez tükürük, salya saçabiliyor. Cheng, şöyle diyor:

Amacım sizi korkutmak değil; ancak insanlar konuşurken, nefes alıp verirken, şarkı söylerken -hapşırmak veya öksürmek gerekmiyor-, bu damlacıklar ağızdan çıkıyor.

Michigan Üniversitesi'nde epidemiyolog olan Arnold Monto ise şöyle diyor:

Ağır akut solunum yetersizliği sendromu Koronavirüs 2'nin (SARS-CoV-2), havada asılı kalan küçük parçacıklar olan aerosollerde devam edebileceğine dair bazı kanıtlar olsa da, aerosol bulaşımı nadirdir. Çoğunlukla daha büyük damlacıklar tarafından yayılır ve standart cerrahi maskelerin bu tür bir iletim üzerinde oldukça az bir etkiye sahip olacağını biliyoruz. Maskeleri ancak başka araçlarla desteklediğinizde bir fark yaratabilirsiniz.

Diğer virüslere odaklanan randomize kontrollü çalışmalar, insanların maske takmasının enfeksiyonları azaltacağına dair bir bulguya ulaşamadı. Kısıtlı bir örnek evrenine sahip olsalar da, bu çalışmaların çoğunda insanlar tembih edilen düzeyde maske takmıyordu.

Hong Kong Üniversitesi'nde epidemiyolog olan Benjamin Cowling; bazı sağlık yetkililerinden gelen mesajlara rağmen, bir maskenin sağlıklı bir kişiyi enfekte olmaktan korumasının muhtemel olabileceğini söylüyor. Hem standart cerrahi maskelerin hem de daha koruyucu olan N95 maskelerinin sağlık çalışanlarında çeşitli solunum yolu enfeksiyonları önlediği görülmüştü; ancak iki tip maskeden hangisinin hangi enfeksiyon için uygun olacağı konusunda tartışmalar olmuştu. Cowling şöyle diyor:

Cerrahi maskelerin, sağlık çalışanları için gerçekten önemli olduğunu ancak halk için gerekli ve yararlı olmadığını iddia etmek hiç mantıklı değil.

SCMP

Maskelerin koruyucu özelliğinin hastanelerde daha iyi işleyebileceğini de dile getiriyor. Çünkü sağlık çalışanları maskeleri nasıl takacakları konusunda eğitim alıyor ve el yıkama gibi diğer önemli güvenlik önlemlerini almaya önem veriyor. Şöyle diyor:

Ortalama bir kişiye maskeyi nasıl doğru şekilde kullanacağı öğretilirse, bu ona toplulukta enfeksiyona karşı bir miktar koruma sağlayacaktır.

Ancak Cowling ve diğerlerine göre insanların maske takmasının en büyük yararı; sağlıklı kişileri korumak değil, zaten enfekte olmuş insanların hastalık yaymasını önlemektir. Hasta hisseden insanlar zaten dışarı çıkmamalı; ancak ilk çalışmalar gösteriyor ki hiç semptom göstermeyen kişiler farkında olmadan koronavirüsü yayabiliyor.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Temas izleme çalışmalarından (yakın zamanda enfekte olduğu doğrulanan biriyle etkileşime giren kişilerin sağlık durumlarının incelendiği sistem) elde edilen verilere göre, SARS-CoV-2 iletimlerinin yaklaşık yarısı enfekte olan kişi hiçbir semptom göstermeden önce meydana geliyor. Bazıları da virüsü bulaştırıyor ve hiç rahatsızlanmadan vücudundan atıyor. Monto şöyle diyor:

Kimin asemptomatik (hiç semptom göstermeyen) kimin presemptomatik (semptom öncesi hastalanan) olduğunu önceden bilebilseydim, maskeleri öncelik sırasına göre verirdim. Ne yazık ki, bunu bilmemize imkan yok.

Oxford Üniversitesi'nde epidemiyolog olan Elaine Shuo Fend şöyle diyor:

Sağlık yetkililerini maske "takmama" tavsiyelerine zorlayan en önemli durum maske sayısının sınırlı olması.

Takımı geçen hafta The Lancet'te çeşitli sağlık yetkililerin maske önerilerinin bir karşılaştırmasını yayınlamıştı. Bu nedenle, McMaster Üniversitesi'nde mikrobiyolog ve bulaşıcı hastalık uzmanı olan Mark Loeb şöyle diyor:

İnsanların dışarı çıkıp tıbbi maskeler ve N95'ler satın alıp sokakta takmasının sağlam bir halk sağlığı politikası olduğunu düşünmüyorum.

Bu maske kıtlığı, birçok ülkede "bez maskeni kendin yap" hareketlerini başlattı. Hastalık Kontrol Merkezleri diğer korumalardan yoksun sağlık çalışanları için bunun son çare olabileceğini söylüyor. Ancak bez maskeleri cerrahi maskelerle karşılaştıran ve ev yapımı maskeler için en iyi materyali hangisi olduğunu belirten titiz çalışmalar henüz yok.

Cheng, COVID-19 vakalarının pik noktası geçtikten ve sosyal mesafelendirme kısıtlamaları gevşetildikten sonra maskelerin ABD ve Avrupa için daha önemli olmasını bekliyor.

Yoğun bir New York sabahında metroda olduğunuzu düşünün. Herkes bir maske takarsa, bu durumun bulaşmayı azaltacağından eminim. Ancak bu durumun kesin işe yaradığını kanıtlayan bir çalışma göstermemi istemeyin benden.