Mars’ta Sıvı Halde Göl Bulunuyor Olabilir!

25 Temmuz 2018’de İtalyan Uzay Ajansı, Mars’ın güney kutbuna yakın buz tabakasının altında büyük miktarda sabit sıvı suyun varlığını gösteren işaretler saptadıklarını duyurdular. Sıvı su barındırdığı düşünülen bu devasa “göl”, 20 km genişliğinde ve Mars’ın güney kutbundaki buzulun 1.5 km altında bulunuyor. Keşifle ilgili makale Science dergisinde yayımlandı.

NASA

Aslında, Mars’ın geçmişinde bol miktarda suyun bulunduğunu biliyoruz. Eylül 2012’de Curiosity adlı yüzey aracı, gezegende bir zamanlar suyun aktığına dair deliller sunmuştu. Şimdi ise bu keşifle beraber, Mars’ın yüzeyinde veya yüzeyine yakın yerlerde suyun hala sıvı halde bulunabildiğine dair güçlü kanıtlar elde ettik.

MARSIS (Mars Advanced Radar for Subsurface and Ionosphere Sounding) adlı bir radar aracı Mars’ın güney kutbundaki kalın buz tabakalarını incelemek için kullanıldı. MARSIS, düşük frekansta elektromanyetik dalga atımları kullanarak kızıl gezegenin yüzeyini taramaktadır. Bu dalgaların bazısı Mars yüzeyindeki ve altındaki cisimlerle etkileşime geçip tekrar radara yansır. Bu da gezegenin jeolojik yapısı hakkında bizlere ipuçları verir. Aslına bakılacak olursa, MARSIS’e benzer araçlar Antarktika ve Grönland buzullarının altındaki sıvı suyu incelemek için de kullanıldı. Bu verilere göre sıvı su, buz katmanlarına ve kayalara göre daha fazla radar sinyali yansıtıyordu. İşte Dünya’daki bu buzulların altından elde edilen veriler ile MARSIS'in 2012 ile 2015 yılları arasında taramış olduğu buzullardan elde ettiği veriler karşılaştırıldı.

Mars’ın güney kutbundaki 20 km’lik bu alana ait radar sinyali profili ile Dünya’daki buzullardan elde edilen radar sinyali arasında şaşılacak derecede benzerlik vardı! Science'ta yayımlanan makalenin yazarı Roberto Orosei, basit bir hesaplama ile bu gölün en az birkaç yüz milyon metreküp su barındırıyor olabileceğini vurguladı!

Phys.org

Eğer ki buz kütlesinin altında gerçekten saklı bir göl var ise, suyun sıvı halde kalması için buradaki suyun oldukça tuzlu olması gerekir. Mars kayalarında bulunan magnezyum, kalsiyum ve sodyum suya karışarak bu karışımı yaratmış olabilir. Milyonlarca yıldır gün yüzü görmeyen bu su birikintisi, yüzey altı kayaçlarındaki tuzlardan besleniyor olabilir. Bu tip ortamlar, yaşamın barınabilmesi için oldukça zorludur; ancak Dünya'daki bu tip su kütlelerinin yaşam barındırdığını düşünecek olursak, Mars’ta yaşamın izine bir adım daha yaklaştığımızı söyleyebiliriz.

Orosei ise bunun gerçekten de bir göl olduğuna kesin noktayı koyacak nihai kanıtı elde etmenin zorluğuyla ilgili şunları söylüyor:

Oraya gidip 1.5 km kalınlığındaki buzu delebilecek uçan bir robota ihtiyaç var. Bunu yapmak için şu anda sahip olmadığımız birtakım teknolojik yenilikler gerekiyor.

NASA'nın Jet İtim Laboratuvarı'nın Mars programı yöneticisi Richard Zuzek şunları söylüyor:

Birçok arayüz size tuhaf radar sinyalleri verebilir. Alınan bu sinyal, tam da sıvı suyun vermesini bekleyeceğimiz bir sinyal. Ama bu sinyali üretecek tek kaynak sıvı su mudur? İşte bu soru, zor soru.

Cornell Üniversitesi Astrofizik ve Gezegensel Bilimler Merkezi direktörü Jonathan Lunine ise şunları söylüyor:

Mars'ı daha fazla araştırdıkça, daha karmaşık ve ilgi çekici hale geliyor. Bulunan eğer gerçekten sıvı su ise, aşırı tuzlu yapısı yaşam için zorlu bir ortam oluşturacaktır. En azından Dünya'da bilinen yaşam için... Günümüzde bildiğimiz hiçbir karasal organizmanın yaşayamayacağı bir ortam. Ama buna rağmen günümüzde Mars'ta stabil bir su gövdesi olduğunu bulmak şaşırtıcıdır ve araştırmaya değerdir.

NASA Jet İtim Laboratuvarı'nda astrofizikçi Dr. Umut Yıldız ise Twitter hesabında Planum Australe bölgesindeki yüzey altı gölünün keşfi ile ilgili olarak şunları söylüyor: