Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Mantarlar Hakkındaki En Yaygın 5 Mit ve Gerçekler

Mantarlar Hakkındaki En Yaygın 5 Mit ve Gerçekler Göbek Mantarı
4 dakika
12,292
Tüm Reklamları Kapat

Mantarlarla ilgili internette çok fazla yanlış bilgi bulunuyor. Bunların hepsini tek bir yazıda temizlemek imkansız; ancak kritik olduğunu düşündüğümüz birkaç tanesini ele almak istiyoruz:

Mantarlarla İlgili Yalanlar ve Gerçekler

Mit-1: "Mantarların türlerini, fiziksel özelliklerinden (renk, boy, şekil, koku) yola çıkarak tespit edebiliriz, bu mantarları toplayıp yiyecek olarak kullanabiliriz."

Bilimsel bir çalışmayla tanımlanarak, kullanılabilirliği güncel kaynaklardan teyit edilmeyen her mantar tehlikelidir! Teyit edilmeyen bu mantarlar zehirlenmenize, hatta ölümünüze yol açabilir. Yenilebilir, zehirli ve öldürücü mantarları ayırt etmek için (bilimsel yöntemlerin dışında) güvenilir hiçbir teknik yoktur. Ülkemizde ve dünyada, mantarlar, kendileriyle ilgili yanlış inanışlardan dolayı her yıl çok sayıda kişinin zehirlenmesine hatta ölümüne neden olabilmektedir. Örneğin, ana görseldeki mantar Gyromitra esculenta (halk arasında "kuzu göbeği ebesi" olarak bilinir), eski kaynaklarda yenilebilir bir mantar olarak gösterilmektedir. Fakat son derece tehlikeli hatta ölümcül etkilere sahip bir mantar olduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır.

Tüm Reklamları Kapat

Sağdaki, leziz Cantharellus cibarius mantarı, soldaki zehirli Omphalotus olearius mantarı ile sıkça karıştırılmaktadır ve bu nedenle çok ciddi zehirlenmeler yaşanmaktadır.
Sağdaki, leziz Cantharellus cibarius mantarı, soldaki zehirli Omphalotus olearius mantarı ile sıkça karıştırılmaktadır ve bu nedenle çok ciddi zehirlenmeler yaşanmaktadır.

Tekrar belirtiyoruz. Yalnızca fotoğraftan benzetmek yöntemiyle mantar yemek, son derece tehlikelidir; mantarlar, yetiştikleri ortam koşullarına bağlı olarak koku, şekil, renk ve boy gibi özelliklerinde farklılıklar gösterebilmektedir. Kimi zamanlar ise mantarlar çevre koşullarından etkilenerek, türünün biçimsel özelliklerine uymayan görünüşler alırlar, bu nedenle tanım konusunda zorluklar ve karışıklıklar yaşanabilir. 

Uyarı-1: Cinsi ve tazeliği konusunda en ufak kuşku duyduğunuz hiçbir mantarı yemeyiniz. Az yiyerek ve yedikten sonra etkilerini görmek gibi deneylere asla girişmeyiniz. Bu tür deneyler zehirlenmenize hatta ölümünüze neden olabilir.

Tüm Reklamları Kapat

Uyarı-2: Mantarların yenilebilirliği konusundaki hiçbir genellemeye veya yöresel inanışa itibar etmeyiniz! 

Mantarlar, insanlar ve diğer bazı hayvanlar tarafından çağlar boyunca yiyecek olarak tüketilmiştir. İnsanlığın mantar serüveni boyunca edinilen tecrübeler, nesilden nesile iletilirken birçok yanlış inanışın oluşmasına neden olmuştur. Günümüzde mikologların (mantarbilimciler) çalışmaları, bize bu yanlış inanışların öldürücü sonuçlar verebileceğini göstermektedir.

Mit-2: "İlkbaharda zehirli mantar olmaz."

Sarcosphaera coronaria, ilkbaharda çıkan çok tehlikeli bir mantardır, bazı bölgelerimizde bilinçsizce tüketilmekte ve halk pazarlarında satılmaktadır.
Sarcosphaera coronaria, ilkbaharda çıkan çok tehlikeli bir mantardır, bazı bölgelerimizde bilinçsizce tüketilmekte ve halk pazarlarında satılmaktadır.

Mit-3: "Bir mantarı diğer hayvanlar yiyebiliyorsa, biz de yiyebiliriz."

Halk arasında köygöçüren mantarı, evcikkıran veya ölüm meleği adlarıyla bilinen Amanita phalloides, her ne kadar bazı hayvanlar tarafından sorunsuzca yenilebilmekte ise de insanlar için kesinlikle öldürücüdür.
Halk arasında köygöçüren mantarı, evcikkıran veya ölüm meleği adlarıyla bilinen Amanita phalloides, her ne kadar bazı hayvanlar tarafından sorunsuzca yenilebilmekte ise de insanlar için kesinlikle öldürücüdür.

Uyarı: Kedi ve köpeklerin ormanlık alanlarda ve bahçelerde bazen mantar yediği görülür. İstatistiksel olarak, bu mantarların çoğu evcil hayvanınıza zarar verecek toksik maddeler barındırmıyor olsa da bir kısmı evcil hayvanınızın zehirlenmesine yol açabilir. Evcil hayvanınızın mantar yediğinden şüphelendiğinizde yapabileceğiniz en doğru hareket, mantarın bulunduğu yeri not alıp, kişisel sağlığınıza da özen göstererek yediği mantardan bir örnek alıp veterinerinize götürmek olacaktır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Mit-4: "Çayırda çıkan mantarlar yenilebilir."

Pek çok küçük Lepitota türü, çayırlık bölgelerde, hatta park ve bahçelerimizde çıkar. Bu ailenin tamamı öldürücü kabul edilmelidir.

Mit-5: "Ağaçların üzerinde çıkan mantarlar yenilebilir."

Galerina marginata, ağaçlar üzerinde çıkan öldürücü bir mantardır.
Galerina marginata, ağaçlar üzerinde çıkan öldürücü bir mantardır.

Diğer Yaygın Mitler 

  • “Mantar pişirirken gümüş kaşıkla karıştırılır, kaşık kararmazsa mantar yenilebilir.”
  • “Beyaz mantarlar zehirsizdir, iyice pişirilince zehri gider.”
  • “Sirke mantar zehrini alır.”
  • “Sütü akan mantarlar yenilebilir.”

Bu gibi pek çok inanış, tamamıyla yanlıştır. Bu listeye yüzlerce örnek eklemek mümkündür. “Eskiler bilir, onlar diyorsa doğrudur” mantığı ise tamamen yanlış ve bilim dışıdır. Bilimsel araştırmalar ilerledikçe, eskiden yenilebilir mantarların günümüzde yenilemez oldukları bile görülmektedir. Bu sonuçların ‘eskiler’ tarafından takip edilmesi oldukça zor olduğundan, ‘eskiler bilir’ mantığından vazgeçilmelidir.

Kanayan Diş Mantarı

Yerine göre "Şeytan Dişi" veya "Çilekler ve Krema" olarak da bilinen bu mantar, isimlerini tahmin edilebileceği üzere, yüzeyinden salgıladığı kan kırmızısı salgıdan alıyor. Kuzeydoğu Amerika ve Orta Avrupa'da bulunan bu mantar türünün yüzeyindeki bu salgı, ironik bir biçimde pıhtılaşma önleyici bir kimyasal olan "atromentrin" içeriyor.

Bu mantarlar her ne kadar zehirli olmasalar da, aşırı acı olmalarından ötürü yenilebilir değiller. Bu acılığı azaltmak için kullanılan kurutma işlemleri bile pek işe yaramıyor. Türün, birçok kozalaklı ağaç ile mutualistik ilişki içerisinde evrimleştiği biliniyor.

Sonuç

Mantarlar dünyası çok ilginç ve eğlencelidir. Mantar toplamak (mevcut mantar popülasyonuna ve ekosisteme verilecek zarar gözetildiği sürece) zevkli bir doğa uğraşıdır. Fakat Evrim Ağacı ekibi olarak size önerimiz, mantar toplamaya veya bir besin maddesi olarak tüketmeye başlamadan önce mantarlar hakkında bilgi edinmeniz ve özellikle besin maddesi olarak tüketiminde çok dikkatli olmanızdır. Yöresel inanışlara ve mitlere kulak asmayınız.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
18
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 19
  • Muhteşem! 8
  • Merak Uyandırıcı! 5
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 4
  • Bilim Budur! 2
  • Umut Verici! 2
  • İnanılmaz 1
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 23/09/2023 16:59:28 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4232

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Ağrı
Cinsiyet
Köpekbalığı
Demir
Yangın
Diş
Dalga
Grip
Matematik
İhtiyoloji
Memeli
Beslenme Bilimi
Astronomi
Biyoloji
Avcı
Dna
Nobel Ödülü
Yavru
Göç
Gezegen
Astronot
Kuşlar
Çağ
Küresel
Akıl
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Dünyada Yaşam Olduğu Ne Kadar Uzaktan Anlaşılıyor?
Dünyada Yaşam Olduğu Ne Kadar Uzaktan Anlaşılıyor?
Spiderman Gerçek Olabilir mi?
Spiderman Gerçek Olabilir mi?
"Kütle" Diye Bir Şey Gerçekten Var mı?
Tırnaklarınız Ne İşe Yarıyor?
Tırnaklarınız Ne İşe Yarıyor?
Çocuk Kral: Tutankhamun'un Laneti Gerçek Olabilir mi?
Çocuk Kral: Tutankhamun'un Laneti Gerçek Olabilir mi?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
I. Altınkaya, et al. Mantarlar Hakkındaki En Yaygın 5 Mit ve Gerçekler. (27 Şubat 2016). Alındığı Tarih: 23 Eylül 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/4232
Altınkaya, I., Bakırcı, Ç. M. (2016, February 27). Mantarlar Hakkındaki En Yaygın 5 Mit ve Gerçekler. Evrim Ağacı. Retrieved September 23, 2023. from https://evrimagaci.org/s/4232
I. Altınkaya, et al. “Mantarlar Hakkındaki En Yaygın 5 Mit ve Gerçekler.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 27 Feb. 2016, https://evrimagaci.org/s/4232.
Altınkaya, Işın. Bakırcı, Çağrı Mert. “Mantarlar Hakkındaki En Yaygın 5 Mit ve Gerçekler.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, February 27, 2016. https://evrimagaci.org/s/4232.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close