Küçülmek, Dinozorların Evrimsel Başarısını Nasıl Artırdı?

Dinozorlar 65 milyon yıl önce yok oldular... Şey, aslında büyük bir kısmı yok oldu. Bazı türler nihayetinde kuşlara evrimleşti ve Oxford Üniversitesi ile Ontario Kraliyet Müzesi'nden bir grup araştırmacı, bu küçülmenin onların başarısında büyük bir rol oynadığını düşünüyor. Araştırma Oxford Üniversitesi'nden Roger Benson tarafından yürütüldü ve sonuçları PLOS Biology dergisinde yayımlandı. Bir basın açıklaması yapan Benson şunları söyledi:

Dinozorların soyu tükenmiş değil. Şu anda onlardan geriye kalan 10.000 tür, kuş formunda hayatlarını sürdürüyor. Günümüzde yaşayan bu sıra dışı grup ile Mezozoik Dönem'deki T. rex, Triceratops ve Stegosaurus gibilerini de içeren akrabaları arasındaki evrimsel bağlantıları anlamayı istedik. Kuşlara evrimleşen soy hattında sıra dışı bir vücut kütlesi çeşitliliği (varyasyonu) gördük. Özellikle de maniraptoryenler olarak bilinen tüylü dinozorlarda... Bu dinozorlar arasında Jurassic Park'ın meşhur Velociraptor türleri, kuşlar ve daha birçok form bulunuyor. Bunlar 15 gram ila 3 ton arasında değişen canlılar. Et veya bitki yiyenleri olduğu gibi, hepçil diyetleri olanlar da var.

Araştırma ekibi günümüzden 220 milyon yıl kadar önce ortaya çıkmaya başlayan 400 farklı dinozor türünün ağırlıklarını hesapladı. Bunu yapmak için bacaklardaki kemikler, özellikle de femur kemiği kullanıldı. Bacaklar vücudun kütlesini taşımaktan sorumlu ana birimler olduğu için, canlının boyutlarını tahmin etmek için güvenilir ve isabetli bir yöntem. Araştırmanın eş yazarlarından Nicolás Campione şöyle anlatıyor:

Bu yöntem bilinen en büyük dinozorlardan olan Argentinosaurus'un 90 ton olduğunu söylüyor. Yani bu, Mezozoik Dönem'de yaşamış en ufak dinozorlardan olan, bir serçe boyutlarındaki ve 15 gram ağırlığındaki Qiliania'nın 6 milyon katı ağırlık demek. Çok açık bir şekilde görülüyor ki, dinozorların vücut planı aşırı çeşitliydi.

Bulgularına göre birçok dinozor türünün boyutu oldukça hızlı bir şekilde değişti. Ancak hepsi bu değişim hızı oranını koruyamadı. Bazı koruyabilenler ise, bugün kuşlar olarak bildiğimiz canlı grubuna evrimleşenler oldu. Daha hızlı boyut değiştirebilme yeteneği bu türlerin ekolojik nişlerden faydalanmalarını sağladı. Diğerleriyse değişen çevre koşullarına adapte olamadılar ve nihayetinde yok oldular. Yine araştırmanın eş yazarlarından olan Davis Evans şöyle izah ediyor:

"Bulduğumuz şey çarpıcıdır. Dinozorların vücut büyüklükleri, daha önceki formlardan hızlıca evrimleşmiştir. Bu, muhtemelen yeni ekolojik nişlerin işgali ile ilişkilidir. Genel olarak, bu soy hatları birbirlerinden farklılaştıkça, boyutların değişme oranı da yavaşlamıştır. Ancak kuşların evrimini mümkün kılan, tüylere sahip olan maniraptoryenlerin yüksek evrim hızını koruyabilmeleri olmuştur. Bu, dinozorların ikinci büyük evrimsel yayılımını mümkün kılmıştır."

Hayvanlar küçüldükçe ve yeni ekolojik rollere sahip oldukça, yeni adaptasyonlar geliştirme şansları artmıştır. Bu sayede, günümüzde gördüğümüz inanılmaz çeşitlilikteki kuşlar mümkün olmuştur. Yine araştırmanın yazarları arasında yer alan Matthew Carrano son olarak şunları söylüyor:

"Dinozorlarda evrimleşen devasa vücutlar ikoniktir. Buna rağmen anladık ki, vücut boyutlarının evrim tarihiyle olan ilişkisisi çok az anlamış vaziyetteyiz. Bu da, değişik vücut büyüklüklerine evrimleşmenin dinozorların başarısındaki önemini bizlere göstermektedir."

Evrim Ağacı Notu

Metin içerisinde Argentinosaurus 90 ton olarak verilmiştir. Ancak bu, en az tutucu hesaplamalara dayanan tahmindir. En modern tahminler, cinsin 73-77 ton ağırlığında olduğunu göstermektedir. Ayrıca bu ağırlığın üzerine çıkabilen yeni bir dinozor türü keşfedilmiştir. Bu yeni tür ile ilgili buraya tıklayarak bilgi alabilirsiniz.