Bilişsel önyargılar, bilişsel sistemimizin çalışma sistemine bağlı olarak ortaya çıkan sistematik rasyonellikten sapma şemalarıdır. Bilgiyi arama, değerlendirme, yorumlama, yargılama, kullanma ve hatırlamada ayrıca aldığımız kararlarda irrasyonel olmamıza sebep olurlar.

Örneğin çok bilinen Şeffaflık İllüzyonu Önyargısı, kendi içimizde yaşadığımız duygu ve düşüncelerimizin başkalarına olduğundan daha net göründüğünü sanmamıza sebep olur. Bu önyargıya kapılırız, çünkü başka insanların bizi nasıl gördüğünü anlamaya çalıştığımızda, kendi bakış açımızdan uzaklaşmakta zorlanırız. Bu nedenle de kendi içimizde deneyimlediğimiz duyguların dışarıdan da aynı şekilde deneyimlendiğini zannederiz. Halbuki bu, çoğu zaman mümkün değildir.

İnternette kimi zaman "İnsanlarla sineklerin de genlerinin %60'ı benzer, demek ki sinekten geliyoruz." ya da "Patateslerin de 48 kromozomu var, şempanzelerin de; belki de patatesten geldik." gibi düşük seviyeli ama halkın kafasını karıştırabilecek argümanlar görmek mümkündür. Bu yazımızda, bu argümanların hatalarını izah edeceğiz.

Genetik benzerlik, ele alınan iki türün ya da tür grubunun genomlarının (var olan bütün genlerinin toplamının) birbirlerine olan benzerlik oranı olabileceği gibi, bu tür veya tür gruplarının sadece belli başlı gen bölgelerinin birbirine benzerliği anlamına da gelebilmektedir. 

MIT'deki (Massachusetts Institute of Technology) mühendisler, evinizdeki yere düşmüş sıradan bir cips paketini gözleyerek, insanların konuşmalarının cips pakedi üzerinde yarattığı titreşimleri algılayan ve bundan konuşulanları çıkarabilen bir video kamera icat etti! Üstelik bu kamera, ses geçirmez camların arkasından bile içeride konuşulanları dinleyebilecek! Örneğin güvenli ve ses geçirmez bir odada özel bir konuşma yapıyorsunuz ve bu sırada masanızın üzerinde bir cips paketi duruyor (ya da herhangi bir diğer cisim). MIT'nin icat ettiği kamera, bu cips pakedini gözleyerek, ağzınızdan konuşma sırasında çıkan ses dalgalarının, paket üzerinde yarattığı minik titreşimleri algılayabilecek ve bunu konuşmanın içeriğini deşifre etmekte kullanabilecek. Elbette bu konu, çok bariz bir şekilde, gizlilik ve adli bilimler alanlarında yankı uyandıracak. MIT, konuyla ilgili detayları izah ettikleri bir videoyu yayınladı:

MIT bu teknolojiye "görsel mikrofon" adını veriyor. Bu mikrofon, ses dalgalarının etkisi altında cisimlerde meydana gelen değişimleri analiz ederek çalışıyor. Her ne kadar bunu gözle görmek pek mümkün olmasa da, ses dalgaları hava içerisinde yüksek ve düşük basınçlı alanlar halinde yayılıyor ve bu dalgalar bir cisme çarptığında, bu basıncın etkisi altında cisimler şekil değiştiriyor ve titreşiyor. Bu, tıpkı sizin kulak zarınızın çalışmasına benziyor: ağızdan çıkan ses dalgaları havada yol alıp kulak zarınızı titreştiriyor ve bu titreşimlerin neden olduğu dalgalar elektriksel atımlarla beyne taşınıyor ve ses algılanabiliyor.

Queensland Üniversitesi'nden bir araştırmacı, evrenin evrimini açıklamak için yeni bir matematiksel model geliştirdi.^[1] Bu model, tarihte ilk kez, maddenin içe çöken bölgeleriyle genişleyen boşlukları bir arada ele alıyor.

Dr. Leonardo Giani ve Queensland Üniversitesi Matematik ve Fizik Okulu'ndaki ekibi, Physical Review Letters dergisinde yayınlanan bu çalışma için evreni 11 milyar ışık yılı derinliğe kadar ölçebilen Karanlık Enerji Spektroskopik Cihazı'ndan (İng: "Dark Energy Spectroscopic Instrument", "DESI") elde edilen verileri kullandı. Dr. Giani çalışmayla ilgili olarak şu ifadeleri kullanıyor:

Evren'deki her şeyin, ama her şeyin nereden geldiği sorusu, binlerce yıldır insanların sormakta olduğu ve halen tam olarak yanıtlanamamış bir sorudur. Antik Yunan'dan, hatta öncesinden beri birçok düşünür, bu soruya çeşitli yanıtlar aramıştır.

Bu yanıtların en meşhuru, kuşkusuz ki yaratıcı bir süpergücün her şeyi belli bir plana veya isteğe göre yaratmış olmasıdır. Eğer her şey, o "her şey"den üstün ve onların var olmasını arzu eden bir yaratıcı gücün eseri ise, her şeyin var olması son derece beklendiktir. Bu durumda insanlara düşen, her şeyin nasıl var olduğu sorusuna değil, neden var olduğu sorusuna kafa yormak olacaktır. Yani var oluşun süreçleri ve mekanizmaları üzerine kafa yormak (bilimin yaptığı) bir "hobi" olarak keyifli olabilir; ancak aslolan, bizim bu çerçevede/resimde var oluş sebebimizdir.