Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Kediler Neden Dört Ayak Üzerine Düşerler?

5 dakika
55,411
Kediler Neden Dört Ayak Üzerine Düşerler?
Tüm Reklamları Kapat

Evcil kediler pekçok insanın da genel kültür olarak bildiği gibi, oldukça gelişmiş bir esnekliğe sahiptirler. Bunun nasıl sağlanabildiğini ve evrimsel geçmişini birazcık aydınlatmaya çalışalım:

Kedilerdeki bu dört ayak üzerine düşme davranışına, Kedi Doğrultma Refleksi adı verilir. Yani kedilerin dört ayak üzerine düşmesi, bir yetenek değil bir reflekstir. Hatta daha spesifik olarak, sonradan kazanılan bir reflekstir. Kediler bu refleksi doğumdan 3-4 hafta sonrasına kadar kazanamazlar, hatta 7. haftaya ulaşana kadar bu refleks düzgün bir şekilde işlemez. 7. haftadan sonra ise öğrenme tamamlanır ve kediler refleks olarak, tamamen bilinç dışı bir şekilde bu davranışı sergilerler. Bunun, biri elini hızla gözünüze doğru götürdüğünde göz kapaklarınızın gözünüzü korumak için kapanmasından bir farkı yoktur ve bu da, genel kanının aksine, doğuştan kazanılan bir refleks değildir ve yeni doğan insan bebeklerinde görülmez, doğumdan birkaç hafta sonra kazanılır. Tamamen bilinçsiz olarak otonom sinir sisteminin kontrolünde yaptığımız bir harekettir, yani reflekstir.

Kedilerin bu hareketi başarıyla gerçekleştirmeleri için gereken minimum düşüş yüksekliği 1 metre civarındadır. 1 metrenin altındaki yüksekliklerden düşüşlerde kedi doğrulmaya fırsat bulamayacaktır (ne yazık ki Evrim mükemmel değil). Şimdiye kadarki en vaka, 46. kattan düşen bir kedinin ölmeden kurtulmasıdır. Bu, yaklaşık 150 metre yükseklik demektir. Elbette kurtuluşu, anatomisi sayesinde olmamıştır. Kedi bir tente üzerine düşmüş, sonra da bir manavın tezgahı üzerindeki bol yeşillik ve meyveler üzerine iniş yapmıştır. Buna rağmen kemikleri kırılmış ve veterinerler sayesinde iyileştirilebilmiştir. Bunun haricinde Journal of American Veterinary Medical Association dergisinde yayınlanan 1987 tarihli bir araştırmaya göre ortalama 6 kat yükseklikten (20 metre kadar) düşen 132 kedinin %90'ı hayatta kalmıştır. 

Tüm Reklamları Kapat

Ancak araştırmalarla ilgili ilginç bir bulgu şudur: 4. kat ve daha aşağısından sert zemin üzerine düşen kedilerde (yaklaşık 15 metre) yaralanma oranları oldukça yüksekken, 7. kattan daha yükseklerden (yaklaşık 22 metre ve üzeri) düşen kedilerde yaralanma oranları ciddi bir şekilde azalmaktadır. Yani her ne kadar insan mantıken tersini beklese de, kediler ne kadar yüksekten düşerse, kurtulma şansları o kadar artmaktadır (elbette bunun bir üst sınırı vardır). Buna Yüksek Bina Sendromu (High-Rise Syndrome) adı verilir. Gelişen modelleme teknolojisi sayesinde bunun maksimum düşüş hızı ve kedilerin anatomik koordinasyonları arasındaki ilişkiden kaynaklandığı keşfedilmiştir. Yani kedi, maksimum serbest düşüş hızı (terminal velocity) olan 100 km/h hıza 22 metreden yüksek düşüşlerde ulaşabilmektedir (insan için maksimum serbest düşüş hızı 210 km/h'tir) ve bu yükseklikten düşüşte sağ kalacak bir anatomiye sahiptir. Bu hız ile anatomi arasındaki ilişki, bu hıza ulaştıktan sonra kedinin düşüşünü çok daha kolay ayarlayabilmesiyle ilgilidir. Çünkü kedi, bu hızdan sonra daha fazla hızlanamaz ve sabit bir hızla düşer, bu da kendisini düşüş için ayarlamasını kolaylaştırır.

Bunun, evrimsel süreçte küçülen bedenleriyle ilgisi olduğu düşünülmektedir. Yani kediler, özel olarak 22 metre ve üzerinden düşüşlerde hayatta kalmak için evrim geçirmemişlerdir (daha doğrusu bu yükseklikten düşenler daha başarılı olup hayatta kalmamış ve bu sebeple nesiller sonunda bu yönde evrim gerçekleşmemiştir). Vücutları, bu yükseklikten düşüşlerde başarılı olacak şekilde, evrimsel süreç içerisinde rastlantısal olarak özelleşmiştir; halbuki ev kedileri arasında daha düşük katlardan düşmeye adapte olabilen canlılar olması daha avantajlıdır (Dünya'nın pek çok yerinde insanların oturduğu evler 4 kattan alçaktır). Dolayısıyla insanların hep daha küçük kedigilleri seçmeleri, ev kedilerinin vücutlarının küçülmesine sebep olmuş; ancak bu küçülme düşülerdeki başarı oranının daha yüksek katlarda, daha fazla olmasına sebep olmuştur. Aksi yönde bir seçilim olmadığından dolayı (kediler sürekli binalardan düşmezler, bu yönde bir seçilim baskısı yok denecek kadar azdır), bu şekilde günümüze kadar gelmiştir. Ancak büyük kediler, yaklaşık 3 metre yüksekten düştükleri zaman başarıyla işin üstesinden gelebilmektedirler. Ki bu da bizi, bu refleksin evrimine getirmektedir:

Bu refleks, kedigillerde vahşi doğada evrimleşmiştir. Pek çok kedi, ağaçlar üzerinde yaşar veya dinlenmek üzere ağaçların üzerini tercih eder. Hatta kimi kedigil, ağaçlara tırmanıp buradaki maymunları veya tembel hayvanları avlamak üzere özelleşmiştir. Dolayısıyla ağaçlardan düşme vakaları, kedigiller arasında çok yaygındır ve bu sebeple, bu yönde gelişecek bir refleks, hayatta kalma şanslarını kat be kat arttırmaktadır. Vahşi doğada, olduğu gibi yere düşen kedilerdense, esnek olan kediler yönünde ciddi bir seçilim baskısı oluşmuş ve nesiller sonunda dört ayak üzerine düşen kedigiller evrimleşmiştir.

Kedilerin insanı etkileyen bu reflekse sahip olmaları yeterli değildir; bu refleksi sağlayabilecekleri anatomiye de sahip olmaları gerekir. İşte bu noktada, yine Evrimsel Biyoloji'nin açıklayıcı gücü devreye girer. Kedilerin omurgası, diğer memelilere göre uç derecede esnektir ve omuzlarında herhangi bir kemik bulunmaz. Üstelik ilginç bir Evrimsel bilgi de, kedilerin kuyruklarıyla ilgilidir. Bu hareket için evcil kedilerin bir kuyruğa ihtiyaçları yoktur. Kuyruğu kopmuş kediler de bu hareketi başarıyla yapabilirler, çünkü arka bacakları, kedinin dönüşünü sağlayacak açısal momentumu kazandırabilirler. Kedilerin hala sıçramalarda kuyruklarını dengeleyici olarak kullandıkları düşünülmektedir; ancak vahşi doğadaki kadar aktif olmaması, evcil kedilerin nesiller sonunda kuyruklarını kaybedebileceklerini düşündürmektedir. Örneğin bir çita, avı peşinde 120 km/h hızla koşarken kuyruğu inanılmaz önem arz etmektedir ve kuyruktan kaynaklanacak bir aksaklık, o hızla çitanın yolundan çıkması ve savrulması demektir. Ancak evcil kediler, bu tip anatomik özellikleri neredeyse hiç kullanmazlar; ancak organların körelmesi için de yeterince nesil geçmemiştir, en eski evcil kediler bundan sadece 4.000 yıl kadar önceye gitmektedir. Düşüş mekaniğine burada girmemize gerek yok; aşağıdaki video bu hareketi ağır çekimde gösteriyor:

Tüm Reklamları Kapat

Önce gözler ve iç kulaktan gelen sinyallerle kafa döndürülür; sonrasında ise omurga kıvrılarak düzgün güşüş pozisyonuna getirilir. Düşüşten hemen önce bacaklar düzgün pozisyona getirilir ve sırt dışarı çıkarılarak düşüş kuvvetleri azaltılır.

Sonuç olarak vahşi doğada ağaçlar üzerinde yaşamanın getirdiği bir evrim, günümüzde ev kedilerinde binalardan düşüşlerde hayatta kalmaya yaramaktadır. Siz yine de buna çok güvenerek kedinizi başıboş bırakmayın ve pencelerinizin kapalı olduğundan emin olun.

En içten saygılarımızla.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
5
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 8
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 6
  • İnanılmaz 5
  • Muhteşem! 2
  • Güldürdü 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Korkutucu! 1
  • Bilim Budur! 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • Wikipedia. Cat Righting Reflex. (10 Temmuz 2020). Alındığı Tarih: 10 Temmuz 2020. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
  • LiveScience. Why Do Cats Land On Their Feet?. (10 Temmuz 2020). Alındığı Tarih: 10 Temmuz 2020. Alındığı Yer: LiveScience | Arşiv Bağlantısı
  • B. Demain. Feline Physics: Why Cats Can Survive Falls From Great Heights. (10 Temmuz 2020). Alındığı Tarih: 10 Temmuz 2020. Alındığı Yer: Mental Floss | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 06/12/2024 13:52:28 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/3977

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Su
Periyodik Tablo
Sars-Cov-2 (Covid19 Koronavirüs Salgını)
Enfeksiyon
Fotosentez
Karbon
Metal
Diyabet
Sağlık Örgütü
Factchecking
İnsanın Evrimi
Farmakoloji
Evrimleşme
Göğüs
Yaşlanma
Taklit
Bellek
Güneş Sistemi
Homo Sapiens
Sıcak
Mit
Travma
Yüksek
Kilometre
Ecza
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Kediler Neden Dört Ayak Üzerine Düşerler?. (14 Aralık 2015). Alındığı Tarih: 6 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/3977
Bakırcı, Ç. M. (2015, December 14). Kediler Neden Dört Ayak Üzerine Düşerler?. Evrim Ağacı. Retrieved December 06, 2024. from https://evrimagaci.org/s/3977
Ç. M. Bakırcı. “Kediler Neden Dört Ayak Üzerine Düşerler?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 14 Dec. 2015, https://evrimagaci.org/s/3977.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Kediler Neden Dört Ayak Üzerine Düşerler?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, December 14, 2015. https://evrimagaci.org/s/3977.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close