Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

İleri Zekalılık, Bir Dizi Psikolojik ve Fizyolojik Hastalıkla İlişkilendirildi!

İleri Zekalılık, Bir Dizi Psikolojik ve Fizyolojik Hastalıkla İlişkilendirildi!
2 dakika
40,715
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 1 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

İleri zekalılık; pek çoğumuzun imrendiği, sahip olmak istediği bir özelliktir. Akademik başarı, daha iyi iş imkânları, yüksek gelir gibi avantajlar gözümüzü boyar. Belki de bu yüzden yüksek IQ ile tetiklendiği düşünülen bazı rahatsızlıklardan pek çoğumuz bihaberiz. İleri zekânın hepimizin bildiği olumlu yanları olduğu gibi, içimizi ürperten bazı rahatsızlıklarla ilişkili olduğu da düşünülmektedir.

Farklı kurumlarda araştırmacı olarak görev alan 4 bilim insanının bir araya gelerek yürüttüğü bir çalışma, bize bu konuda ışık tutuyor. Yapılan araştırmada yüksek IQ sahibi insanların bir arada toplandığı MENSA adlı kuruluşun Amerikan üyelerinin psikolojik ve fizyolojik durumları gözden geçirilmiştir. Hazırlanan ankette, ileri zekalı insanlara bazı hastalıklarla ilgili tıbbi geçmişleri ve şüpheleri sorulmuştur. Bu hastalıkların arasında ruh hali bozuklukları (depresyon, bipolar bozukluk ve distimi) anksiyete, obsesif kompülsif bozukluk, ADHD (dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu) ve otizm gibi fizyolojik ve psikolojik rahatsızlıklar yer alıyor. Ayrıca çevresel alerjiler, astım ve otoimmün hastalıklar da göz ardı edilmeyerek ankete eklenmiştir. 3715 kişinin cevapladığı anketteki oranlar Amerikan ulusal hastalık oranlarıyla kıyaslanmıştır.

Tüm Reklamları Kapat

En belirgin sonuçlar, ruh hali bozuklukları ve anksiyetede kendini ciddi rakamlarla göstermiştir. Katılımcıların %26,7'sinin ruh hali bozukluklarına ve %20'sinin anksiyeteye sahip (ulusal ortalama olan %10'un 2 katı). Diğer rahatsızlıklar için fark daha az olsa da yine de istatistiki olarak anlamlı farklar tespit edilebilmiştir.

Araştırmacılar, belirgin farklılıklar içeren bu bulguları açıklamak için bir teori de geliştirdiler: Hiper Beyin/Hiper Vücut Teorisi (İng: "hyper brain/hyper body theory"). Bu teoriye göre yüksek zekaya sahip olmak, psikolojik ve fizyolojik aşırı eksitabilite (İng: "overexcitability") ile ilişkilidir. Polonyalı psikiyatrist ve psikolog Kazimierz Dubrowski tarafından ortaya atılmış bir kavram olan aşırı eksitabilite, çevresel bir tehdit veya hakarete sıra dışı bir şekilde yüksek tepkiler vermek anlamında kullanılır. Bu çevresel uyarıcı, yere düşen bir bardağın kırılma sesi kadar basit olabilmekle birlikte, bir insanla yüzleşmek gibi daha karmaşık olaylar da olabilir.

Tüm Reklamları Kapat

Psikolojik aşırı eksitabiliteler daha çok aşırı düşünme ve endişelenme olmasına karşın, fizyolojik aşırı eksitabiliteler daha çok vücudun strese verdiği yüksek tepkiden meydana gelmektedir. Asıl ilginç nokta ise şu: Hiper beyin/hiper vücut teorisine göre bu iki ayrı aşırı eksitabilite türü birbirine kısır bir döngü ile bağlıdır. Birinini tetiklenmesi, diğerini tetikleyebilir; onun tetiklenmesi, öncekini daha da fazla tetikleyebilir.

Bu çalışmayı yanlış yorumlamamak adına bazı konulara açıklık getirmemiz gerekiyor. Yüksek zekalı insanlarda aşırı eksitabilitenin daha fazla kaynaklanması, yüksek zekanın aşırı eksitabiliteye sebep olduğu anlamına gelmez. Ortada bir korelasyon olmasına karşın sebep-sonuç ilişkisini iddia edebileceğimiz bulgular henüz elimizde bulunmamaktadır. Bu durum, sadece incelenen yüksek zekalıların yer aldığı kuruluşla da ilgili olabilir. Belki de aşırı eksitabiliteli yüksek zekalılar MENSA'yı tercih etmeye daha eğilimlidirler. Bu ve bunun gibi pek çok ihtimal, incelediğimiz araştırmanın daha pek çok çalışmanın önünü açtığını göstermektedir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
38
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

Bu yazımızda sözü edilen akademik makalenin yöntemi veya sonuçları ile ilgili bir sorunuz veya sorununuz mu var? Aşağıda, akademik makalenin yazarlarının iletişim adreslerini bulabilirsiniz.

Evrim Ağacı sadece bilimsel bir çalışmayı duyurmak ile mükelleftir; araştırmayı, araştırmacıları veya araştırmanın sonuçlarını savunmaz. Akademik bir makalenin sonuçlarını geçersiz kılmanın ana yöntemi, orijinal çalışmanın yöntemi, sonuçları veya tartışması ile ilgili hatalı noktaları tespit etmek ve bunu hakemli dergilerde yayınlamaktır. Bu yapılacak olursa, Evrim Ağacı o çalışmaları da memnuniyetle duyuracak ve/veya bu çalışmayı güncelleyecektir.

Makalenin Yazışmadan Sorumlu Yazarı:

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 66
  • İnanılmaz 31
  • Tebrikler! 24
  • Merak Uyandırıcı! 19
  • Bilim Budur! 11
  • Muhteşem! 9
  • Umut Verici! 5
  • Korkutucu! 5
  • Üzücü! 4
  • Grrr... *@$# 3
  • Güldürdü 2
  • İğrenç! 2
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • R. I. Karpinski, et al. (2018). High Intelligence: A Risk Factor For Psychological And Physiological Overexcitabilities. Intelligence, sf: 8-23. doi: 10.1016/j.intell.2017.09.001. | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 30/09/2023 15:26:36 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/11060

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Yeni Doğan
Yayılım
Hücreler
Akıl
Factchecking
Ornitoloji
Öğrenme Alanı
Alkol
Mikroevrim
Sinek
Evrim Teorisi
Ara Tür
Astronot
Hasta
Veri
Newton
Doğa
Odontoloji
Yapay Seçilim
Taklit
Modern
Enerji
Algı
İstatistik
Mars
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Uzayda Yaşam Dibimizde Olabilir mi?
Uzayda Yaşam Dibimizde Olabilir mi?
Işık Hızında Düşen Bir İğne, Dünyayı Yok Edebilir mi?
Işık Hızında Düşen Bir İğne, Dünyayı Yok Edebilir mi?
HAARP: Neyi Yapabilir, Neyi Yapamaz?
HAARP: Neyi Yapabilir, Neyi Yapamaz?
Titanik'te Batan İnsan Bedenlerine Ne Oldu?
Titanik'te Batan İnsan Bedenlerine Ne Oldu?
Su Altında Ateş Yakmak Mümkün mü?
Su Altında Ateş Yakmak Mümkün mü?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ş. Özmen, et al. İleri Zekalılık, Bir Dizi Psikolojik ve Fizyolojik Hastalıkla İlişkilendirildi!. (15 Ekim 2021). Alındığı Tarih: 30 Eylül 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/11060
Özmen, Ş., Bakırcı, Ç. M. (2021, October 15). İleri Zekalılık, Bir Dizi Psikolojik ve Fizyolojik Hastalıkla İlişkilendirildi!. Evrim Ağacı. Retrieved September 30, 2023. from https://evrimagaci.org/s/11060
Ş. Özmen, et al. “İleri Zekalılık, Bir Dizi Psikolojik ve Fizyolojik Hastalıkla İlişkilendirildi!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 15 Oct. 2021, https://evrimagaci.org/s/11060.
Özmen, Şiyar. Bakırcı, Çağrı Mert. “İleri Zekalılık, Bir Dizi Psikolojik ve Fizyolojik Hastalıkla İlişkilendirildi!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, October 15, 2021. https://evrimagaci.org/s/11060.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close