Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Iapetus: Satürn'ün İki Renkli, Gizemli Uydusu!

Satürn'ün En Büyük 3. Uydusu Olan Iapetus'un Yarısının Kömür Kadar Siyah, Diğer Yarısının Buz Kadar Parlak Olmasının Sırrı Ne?

Iapetus: Satürn'ün İki Renkli, Gizemli Uydusu! Iapetus
Iapetus'un Aydınlık ve Karanlık Yarım Küreleri
3 dakika
3,063
Tüm Reklamları Kapat

Giovanni Cassini tarafından 1671 yılında keşfedilen Iapetus, Satürn'ün en büyük 3. uydusudur. İsmini Yunan Mitolojisinden alan Iapetus, Yunan tanrıları Uranus ve Gaia'nın oğlu ve Kronos'un (Satürn'ün) kardeşidir. Satürn'e 3,561,300 km uzaklıkta bulunan bu uydunun yarıçapı 718 km'dir. Iapetus yörüngesindeki hareketini Satürn'e hep aynı yüzü dönük olacak şekilde devam ettirir (yani "kütleçekim kilidi" halindedir) ve bu önde kalan taraf, karanlık yüzüdür. Bu dönüş 79 günde tamamlanır.

Kütleçekim kilidi, soldaki gibidir. Eğer kütleçekim kilidi altında olan bir uydu kendi etrafında dönmeseydi, sağdaki gibi tüm yüzleri gezegenden görülebilirdi.
Kütleçekim kilidi, soldaki gibidir. Eğer kütleçekim kilidi altında olan bir uydu kendi etrafında dönmeseydi, sağdaki gibi tüm yüzleri gezegenden görülebilirdi.
Wikimedia

Iapetus'un yörüngesiyle ilgili ilginç bir durum, Satürn'ün en büyük üçüncü uydusu olmasına rağmen Satürn'e yakın olan bir sonraki büyük uydu olan Titan'dan çok daha uzak bir yörüngeye sahiptir. Ayrıca düzgün uydular arasında en eğik yörünge açısına sahip uydulardan birisidir. Sadece Phoebe gibi düzensiz uydularda bu düzeyde eğik bir yörünge açısı görülür. Bu durum, az sonra da göreceğimiz gibi, Iapetus'un belki de Güneş Sistemi dışından gelmiş bir Satürn uydusu olabileceğini düşündürmektedir. Ancak uyduyla ilgili tek gizem bu değildir.

Tüm Reklamları Kapat

Iapetus'un Gizemi: Yin & Yang

Iapetus'un gizemi, iki yarım küresinin farklı renkte olmasından kaynaklanır. Bu esrarengiz uydunun bir yarımküresi kömür kadar siyah, diğeri buz kadar parlaktır. Cassini Regio olarak isimlendirilen karanlık bölgenin sırrı hala tam çözülememekle birlikte, içerisinde demir içeren minerallerinde bulunduğu karışık bir opak, organik materyalden oluştuğu düşünülmektedir.

1980 ve 1981 yıllarında Voyager uzay aracı, bu uyduyu gözlemlemek üzere yönlendirilmiştir; ancak karanlık tarafın gözlemlenmesi ancak 2007 yılında Cassini uzay aracıyla başarılabilmiştir. Çünkü Voyager, sadece aydınlık bölgedeki buz tabakası ve oradaki kraterler hakkında bilgi sağlayabilmiştir.

Tüm Reklamları Kapat

Cassini sayesinde Iapetus'un parlaklığının bu değişkenliğine dair bir kaç teori ortaya konulmuştur. Bunlardan ilki, termal ayrışma teorisidir. Bu teori, Iapetus'un dönüş hızının çok yavaş olmasına ve bir tam turunu 79 günde tamamlaması nedeniyle gün içindeki sıcaklık döngüsünün çok uzun olmasına dayanır. Koyu renkli Cassini Regio bölgesi, uydunun geri kalanına göre ısıyı daha çok emer. Böylece buharlaşabilen maddeler bu bölgeden uzaklaşır ve daha soğuk olan aydınlık yarım kürede tekrar buza dönerek oranın parlaklığını arttırır. Bu teori bize karanlık bölgenin devamlılığını açıklar, peki ya Cassini Regio'nun ilk oluşumu hakkında bildiklerimiz nelerdir?

Iapetus'un Aydınlık Yarım Küresi
Iapetus'un Aydınlık Yarım Küresi
NASA

Karanlık bölgenin başlangıcına dair olan bir diğer teori, bu karanlık bölgenin ana sebebinin diğer bir Satürn uydusu olan Phoebe'den kaynaklandığını söyler. Phoebe, tıpkı Iapetus'un Cassini Regio'su gibi karanlık ve şekli düzensiz bir uydudur. Satürn'e Iapetus'tan daha uzak bir yörüngede bulunan bu küçük uydunun, dış güneş sisteminden geldiği ve Satürn'ün çekim kuvvetine yakalanarak yörüngesinde kalmaya başladığı düşünülüyor. Iapetus, Phoebe'nin bu karanlık maddelerini süpürüyor ve kendi üzerine çöktürüyor olabilir. Çünkü Cassini'nin sağladığı ölçümlere göre karanlık bölgedeki materyalin kalınlığı sadece 30 cm ile bir kaç metre arasındadır. Bununla birlikte, uydunun üzerinde bulunan devasa kraterler de üzerine düşen gök cisimlerinin kanıtıdır. Çok fazla saldırı altında kalan Iapetus'un karanlık bölgesinin oluşmasına bu gök cisimleri de katkı sağlamış olabilir.

Phoebe
Phoebe
NASA

Bu gizemli uydunun sırları burada bitmiyor. Ekvatorunda bulunan çok yüksek sıra dağların oluşturduğu "Ekvator Sırtı" 1300 kilometre boyunca uzanır. 20 kilometre genişliğinde ve 13 kilometre yüksekliğe ulaşan bu dağlarda çok fazla krater bulunmasıysa bize Iapetus'un çok erken dönemlerde oluşturduğunu gösteriyor. Hakkında bildiklerimiz çok sınırlı olan bu gizemli uydunun sırları hala çözülmeyi bekliyor!

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
29
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Merak Uyandırıcı! 12
  • İnanılmaz 6
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 5
  • Korkutucu! 3
  • Tebrikler! 2
  • Muhteşem! 1
  • Umut Verici! 1
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 06/12/2023 06:41:55 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9494

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Kadın Sağlığı
Psikoloji
Duygu
Tohum
Olasılık
Güve
Kan Hastalıkları
Davranış
Mitler
Antibiyotik
Gen
Hastalık Yayılımı
Stres
Avrupa
Uterus
Makine
Diş Sorunları
Ara Tür
İnfografik
Çocuklar
Hasta
Çalışma
Patojen
Dağılım
Hastalık
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Yere Düşen Yemeğe Mikroplar Kaç Saniyede Bulaşır?
Yere Düşen Yemeğe Mikroplar Kaç Saniyede Bulaşır?
Cinsel Bölgelerimiz Neden Kıllı?
Cinsel Bölgelerimiz Neden Kıllı?
Seçimler Ne Kadar Güvenli?
Seçimler Ne Kadar Güvenli?
Matematikten Neden Bu Kadar Korkuyorsunuz?
Matematikten Neden Bu Kadar Korkuyorsunuz?
Neden Öpüşüyoruz?
Neden Öpüşüyoruz?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
E. Köse, et al. Iapetus: Satürn'ün İki Renkli, Gizemli Uydusu!. (9 Kasım 2020). Alındığı Tarih: 6 Aralık 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/9494
Köse, E., Bakırcı, Ç. M. (2020, November 09). Iapetus: Satürn'ün İki Renkli, Gizemli Uydusu!. Evrim Ağacı. Retrieved December 06, 2023. from https://evrimagaci.org/s/9494
E. Köse, et al. “Iapetus: Satürn'ün İki Renkli, Gizemli Uydusu!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 09 Nov. 2020, https://evrimagaci.org/s/9494.
Köse, Elif. Bakırcı, Çağrı Mert. “Iapetus: Satürn'ün İki Renkli, Gizemli Uydusu!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, November 09, 2020. https://evrimagaci.org/s/9494.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close