Gözleri Tam Olarak Oluşan Kör Köstebek Faresi Neden Kör?
- Özgün
- Onkoloji
- Makroevrim
Spalax cinsi kör köstebek fareleri oldukça ilginçtir. İsimlerinden de anlaşılacağı üzere, kördürler. Bu fareler, Avrasya'da yaşayan toprak kazıcı memelilerdir.
Yakın zamanda meydana gelen evrimsel değişimlerin en ilginç örneklerinden biri olarak bu farelerin gözleri tam olarak oluşmaktadır; ancak gözlerinin üstü kalın bir deri katmanı ile kaplıdır. Bu da görüşlerinin pratik olarak sıfır olmasına neden olur. Yani bu köstebeklerde tam olarak gelişen bir göz, hiçbir işe yaramadan vücutta varlığını korumaktadır.
Evrimsel süreçte toprak altı ortamına adapte olarak gözlerinin evrimsel önemi yitirilen bu canlıların bazı soylarında bulunan gözler, deri altında olmalarına rağmen halen ışığı ve karanlığı ayırt etmelerine yarar; ancak bir görüntü görmelerine yetmez. Çoğu soy hattında ise gözler ışığı bile algılayamaz. Yani kör köstebek farelerinin popülasyonları, günümüzde sürmekte olan evrimin en net örneklerinden birisidir. Körelme süreci tamamlanmamıştır; hatta daha yeni başlamıştır ve bunu tür içi popülasyondaki genetik ve fiziksel dağılımda net olarak görebiliriz (tıpkı insanlardaki 20 yaş dişleri gibi).
Dolayısıyla gözleri, evrimsel süreçte kademeli olarak yitirilmektedir. Muhtemelen evrimsel sürecin ilerleyen basamaklarında, evrimsel ekonomi dahilinde, bu teorik olarak fonksiyonel ama pratik olarak işlevsiz olan gözler daha da küçülecek ve nihayetinde yok olacaktır. Bunu doğrulayan bir şekilde, zaten daha şimdiden atalarına ve yakın kuzenlerine göre oldukça küçük gözlere sahip oldukları bilinmektedir.
Aynı coğrafyada yaşayan kör farelerde bile ciddi miktarda fiziksel farklılıkların evrimleştiği tespit edilmiştir. Bu açıdan kör fareler, "yaşam stiline bağlı ayrışma tipi türleşme" olarak tabir edilen bir evrimsel sürecin güzel örnekleridirler.
Bunun haricinde kör köstebek farelerini ilginç kılan bir diğer özellik de, kansere karşı son derece yüksek bir dirence sahip olmalarıdır. Yaşadıkları düşük oksijenli alanlarda (toprak altlarında), bir memeli olarak birçok hücreleri apoptosise uğrayarak ölür. Bu yüksek miktardaki hücre ölümlerine karşı, evrimsel süreçte yüksek bir hücre direnci ortaya çıkmıştır. Özellikle tümör baskılayıcı protein olarak bilinen p53'ün evrimi açısından kör köstebek fareleri oldukça yaygın olarak çalışılmakta olan türlerdir.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
37
-
19
-
15
-
6
-
4
-
4
-
3
-
2
-
2
-
1
-
0
-
0
- T. H. Saey. Cancer Cells Self-Destruct In Blind Mole Rats. (15 Aralık 2012). Alındığı Tarih: 5 Kasım 2019. Alındığı Yer: Science News | Arşiv Bağlantısı
- D. Macdonald. (2009). The Encyclopedia Of Mammals. ISBN: 978-0199567997. Yayınevi: Oxford University Press.
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 07/05/2025 10:13:44 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/1710
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
