Uluslararası bir araştırma ekibi, evcil kedilerin çoğunlukla sol taraflarına yatarak uyuma eğiliminde olduğunu ortaya koydu. Bu tercih, çevresel tehditlere daha hızlı tepki verebilme yetisiyle bağlantılı olan evrimsel bir hayatta kalma stratejisi olabilir.
Araştırma, İtalya’dan Bari Aldo Moro Üniversitesi, Almanya’dan Ruhr Üniversitesi Bochum ve Hamburg Tıp Okulu ile Kanada, İsviçre ve Türkiye’den Kafkas ve Ankara Üniversiteleri’nin iş birliğiyle gerçekleştirildi. Çalışmanın sonuçları, 23 Haziran 2025’te alanının en prestijli dergilerinden Current Biology’de yayımlandı. Araştırmacılar, kedilerin özellikle sol taraflarına yatarak uyuma eğilimini, beynin sağ yarım küresinin mekânsal farkındalık ve tehdit algısındaki işlevleriyle ilişkilendiriyor.
Bari Aldo Moro Üniversitesi Hayvan Fizyolojisi ve Davranışı Araştırma Birimi’nden Dr. Sevim Isparta, Ruhr Üniversitesi Bochum Biyopsikoloji Çalışma Grubu’ndan Prof. Dr. Onur Güntürkün ve Prince Edward Island Üniversitesi’nden Prof. Dr. Yasemin Salgirli Demirbaş’ın yürütücülüğünde gerçekleştirilen araştırmaya Türkiye’den Kafkas Üniversitesi’nden Dr. Öğr. Üyesi Özge Şebnem Cıldır da katkı sundu.
Araştırmada, YouTube’da açıkça görülebilen, kesintisiz en az 10 saniye yan yatmış şekilde uyuyan 408 orijinal kedi videosu incelendi. Kedilerin yaklaşık üçte ikisi, net bir şekilde sol taraflarına yatarak uyudu.
Beynin sağ yarım küresi, sağ ve sol görsel alanlarından gelen bilgileri işleyerek ani tepkiler ve tehdit algısında önemli rol oynar. Uykudan uyanan bir kedinin sol görsel alanı önce devreye girer ve bu bilgiler doğrudan sağ yarım küre tarafından işlenir. Böylece çevredeki tehlikeler hızla fark edilip hızlı tepki verilmesi sağlanır. Bu durum, kedilerin sol tarafa yatmayı evrimsel olarak bir hayatta kalma stratejisi olarak geliştirdiği düşüncesini güçlendiriyor.
Dr. Sevim Isparta, “Kedilerin uyku pozisyonuna ilişkin bu asimetriyi ortaya koymak, evrimsel biyoloji ve davranış bilimleri için önemli bir katkı. Kediler hakkında ne kadar çok şey öğrenirsek, onlarla o kadar sağlıklı iletişim kurabilir ve refahlarını artırabiliriz,” dedi.
Evrim Ağacı
