Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Genomik Gardiyan (Koruyucu Melek): p53 Geni ve Proteini Nedir, Genlerimizi Nasıl Korur?

Genomik Gardiyan (Koruyucu Melek): p53 Geni ve Proteini Nedir, Genlerimizi Nasıl Korur? DNA Modelİ
3 dakika
6,242
Tüm Reklamları Kapat

Genomun gardiyanı olarak da tanımlanan p53 proteini, ilk kez 1979 yılında hayvan deneylerinde incelenen tümörlerde belirlenmiş ve ilerleyen 20 yıl boyunca görevi tam olarak anlaşılamamıştır. Kendisini “gen” olarak tabir etsek de aslında TP53 geni tarafından sentezlenen kısa ömürlü bir proteindir. İlk belirlendiğinde (1979) ağırlığı 53 kDa (kilodalton) olarak bulunduğundan “p53” olarak adlandırılmıştır.

p53, temel görevi hücre bölünmesini düzenlemek olan bir transkripsiyon faktördür. Hücre büyümesinin durdurulması, programlanmış hücre ölümü, hücre farklılaşması ve DNA tamir mekanizmasının başlatılması gibi işlevleri ve birçok organizmada kanserin baskılanmasında rolü olan bir proteindir.

Tüm Reklamları Kapat

"Genomik gardiyan" olarak anılma sebebi, mutant hücre çoğalmasına karşı genomun korunmasında hücrede oluşmuş bir DNA hasarı tamir olana kadar mitoz bölünmeyi durdurmasıdır.

Genotoksik Stres Yokluğunda Hücre Döngüsü

Sürekli bölünen hücrelerde mitozdan sonra döngü (siklus), G1-S-G2 ve tekrardan mitoz şeklinde tekrarlanarak devam eder. Bu süreçte hücre uyarımı ve büyüme meydana gelmekte veya bölünme sinyali gelmediği sürece istirahat fazı olan G0 evresinde durmaktadır.

Tüm Reklamları Kapat

G1 fazında hücreler kendi çevrelerini kontrol eder sinyalleri alır ve büyümeyi indükler. Bu fazda DNA sentezi (replikasyon) için hazırlık yapılır, RNA ve protein sentezi yapılır. S fazında, DNA sentezlendikten sonra G2 fazında hücre büyümeye devam ederken yine RNA ve protein sentezi gerçekleşir ve hücre mitoza hazırlanır.

Hücre Döngüsü
Hücre Döngüsü
Genome

Hücre siklusunda bir faz tamamlanmadan sonraki faza geçilirse genetik materyal tam ve doğru kopyalanmadığı için hücrede hasar meydana gelebilir. Hücre siklusunda G1-S ve G2-M geçişinde, ayrıca mitosun safhalarından metafazdan anafaza geçişte kontrol noktaları vardır. Bu kontrol noktalarında hücrenin siklusu devam edip etmeyeceği belirlenir.

Genotoksik Stres Olursa Ne Olur?

Radyasyon veya toksinle karşılaşan hücrelerde -genotoksik stres varlığında- DNA’da meydana gelen hasara göre kontrol noktalarında bir sonraki faza geçiş engellenir. Örneğin, DNA sentezindeki bozulmayı algılayıp p53’ü uyaran protein kinaz ailesinden (PI-3) ATM iyonize radyasyon varlığında, ATR ise UV ışın varlığında p53 genini fosforiller. Tümör baskılayıcı p53 geni işlevini kaybederse hücre büyümesinin kontrolü ortadan kalkar ve DNA tamiri olmadan hücre siklusu kontrolsüz devam eder. Oysa normal hücrelerde DNA hasarı olduğunda, p53 genomik kararlılığı sağlar ve hücre siklusunu G1’de inhibe ederek hücreye tamir için zaman kazandırır. Hasar tamir edilemiyorsa hücre planlı olarak intihar eder (hücrenin planlı olarak kendini öldürmesine “apoptoz” denir.).

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

p53 geninin birçok kanser türünde mutasyona uğramış olduğu ve normalde hücrede oldukça az miktarda bulunmasına rağmen miktarını arttırdığı bilinmektedir. Kanserin basit bir açıklaması olarak kullandığımız “kontrolsüz hücre çoğalması” tanımının altında yatan sebeptir. Hücre çoğalması p53 geni mutasyonu sonucu kontrol edilemez hale gelir. Dokunun asıl hücrelerine benzeyen yada benzemeyen bir çok hücre oluşur. Çoğalan hücre, köken aldığı dokuya ne kadar benziyorsa kanser o kadar “iyi huylu”dur ve buna “iyi diferansiye” deriz.

Kanser teşhisinde p53 miktarı ve yapısını inceleyip kanserin türü, işleyişi, agresifliği hakkında fikir sahibi olmamız mümkündür. Bu diagnostik avantajı haricinde genomik gardiyanımızın ve onu etkileyen moleküllerin günümüzde yoğun olarak inceleniyor olma sebebi, p53’ün bilim insanlarına kanser tedavilerine “Acaba kanserli dokuda sağlıklı p53 geni aktifleştirilerek hücre çoğalması yeniden kontrol altına alınabilir mi?” sorusu ile gelen alternatif bir bakış açısı sunması olmuştur.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
43
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 22
  • Muhteşem! 13
  • Merak Uyandırıcı! 9
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 7
  • Bilim Budur! 5
  • Umut Verici! 5
  • Güldürdü 1
  • İnanılmaz 1
  • Üzücü! 1
  • Grrr... *@$# 1
  • İğrenç! 1
  • Korkutucu! 1
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 17:46:49 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8631

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
M. Bozkurt, et al. Genomik Gardiyan (Koruyucu Melek): p53 Geni ve Proteini Nedir, Genlerimizi Nasıl Korur?. (1 Mayıs 2020). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8631
Bozkurt, M., Bakırcı, Ç. M. (2020, May 01). Genomik Gardiyan (Koruyucu Melek): p53 Geni ve Proteini Nedir, Genlerimizi Nasıl Korur?. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/8631
M. Bozkurt, et al. “Genomik Gardiyan (Koruyucu Melek): p53 Geni ve Proteini Nedir, Genlerimizi Nasıl Korur?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 01 May. 2020, https://evrimagaci.org/s/8631.
Bozkurt, Melisa. Bakırcı, Çağrı Mert. “Genomik Gardiyan (Koruyucu Melek): p53 Geni ve Proteini Nedir, Genlerimizi Nasıl Korur?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, May 01, 2020. https://evrimagaci.org/s/8631.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close