Fotoğraftaki Bitkilerin Son 60 Yılda Sadece 1 Defa Sulandığı İddiası Doğru mu?

İddia

Fotoğraftaki bu bitkiler 1960'tan beri kendi kendilerine hayatlarını sürdürüyorlar ve son 56 yılda yalnızca 1 defa sulandılar!

Gerçek mi?

Gerçek

İddianın Kökeni

David Latimer'in "bir deney" olarak başlattığı bu ekosistem, 1960 yılında oluşturuldu ve sonrasındaki 53 senede onları sadece 1 defa suladı. O zamandan bugüneyse bu hoş görünümlü, 3.5 kilogramlık vazo içerisindeki Tradescantia cinsi örümcekotları güneş ışınları haricinde hiçbir dış unsura ihtiyaç duymaksızın varlığını sürdürebiliyor.

Bilgiler

80 yaşındaki Latimer, bitkileriyle ilgili olarak şunları söylüyor:

Evde, güneş ışınlarının geleceği pencereden 2 metre uzakta duruyorlar, dolayısıyla bir miktar güneş alıyorlar. Güneşe doğru hareket ettikleri için, her gün biraz çevirmek gerekiyor ki eşit olarak büyüyebilsinler. Aksi takdirde, iyi bakılmamış olacaklar. Onları asla budamadım, sanırım vazonun elverdiği kadar büyüdüler.

Evinizde sizin de kolaylıkla üretebileceğiniz bu mini ekosistem, bitkilerin hem evrimsel geçmişte, hem de günümüzde yeni coğrafyaların canlılık tarafından doldurulmasında nasıl öncü olabileceklerine dair güzel bir örnek teşkil ediyor.

Eskiden içerisinde sülfürik asit bulunan 3.5 kilogramlık bir vazonun içerisine, temizlendikten sonra, bir miktar gübre dökülmüş ve tohumlar özenle yerleştirilmiştir. 1960 senesinden sonra, 1972 senesinde 1 bardak su daha ekleyen Latimer, sonrasında vazonun ağzını mühürlemiştir ve bir daha hiçbir defa su katmamıştır.

Solunum sırasında verilen karbondioksiti, gün ışığıyla birlikte besine çevirebilen bitkiler, terlemeyle kaybettikleri suyu da, su kaynağı olarak kullanabilmektedirler. Dolayısıyla sistemin başlangıç koşulları, bir seranın da temel mantığını oluşturacak şekilde, basit bir ekosistem yaratmaktadır.

Konuyla ilgili en büyük sıkıntı, vazo içindeki CO₂ miktarının fotosentezi sürdürmeye yetecek kadar olup olmadığıdır. Mühürlü vazo içindeki bitkilerin ana karbondioksit kaynağı, ölen yapraklarının çürümesiyle oluşan karbondioksit olacaktır. Bitkiler, solunum sırasında da karbondioksit üretirler; ancak bu miktar, fotosentez için gereken miktara göre çok ama çok küçüktür.

Ayrıca Tradescantia cinsi bitkiler, zor koşullarda dirençli olmalarıyla bilinirler; dolayısıyla böyle bir uygulama için en uygun bitkilerden birisi bu cinsin türleridir. Elbette, zorlu şartlar altında olmalarından ötürü doğada olduğu kadar sık çiçek açmayacak ve yavru üretmeyeceklerdir; ancak sonsuza kadar olmasa da, uzun yıllar boyu hayatta kalmaları makuldür.

Konunun ne kadar gerçek olduğu da bir süre tartışılmış; ancak gerçek olmadığına yönelik şüpheyi tetikleyecek pek fazla veriye ulaşılamamıştır. Bu tür bir tartışmayı İngilizce olarak Skeptics Stack Exchange sitesinden okuyabilirsiniz. Her ne kadar bu deneyi tekrar etmesi ve sınaması oldukça güç olsa da (nihayetinde bir 60 sene daha beklemek gerekecektir); bitkilerin temel prensipleriyle uyumlu olduğu ve daha ufak ölçekte yapılan tekrar deneyleri benzer sonuçlar verdiği için iddiayı gerçek olarak nitelememiz mümkündür.