Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Evren'in Genişlemesi: Galaksi Kümeleri Neden Birbirinden Uzaklaşıyor?

Evren'in Genişlemesi: Galaksi Kümeleri Neden Birbirinden Uzaklaşıyor?
2 dakika
9,240
Tüm Reklamları Kapat

Havaya attığınız bir top, pek doğaldır ki, Dünya’nın kütleçekimi nedeniyle yere düşer. Bir an için, havaya fırlattığınız topun yere düşmeyip, tam tersine, Dünya tarafından itildiğini ve giderek daha hızlı bir şekilde bir daha geri dönmemek üzere uzaya doğru yol aldığını hayal edin. Tuhaf olmaz mıydı?

Aslına bakarsınız, bu şaşırtıcı durum tam da astronomların Evren’imizle ilgili gözlemlediği şey! Evren’imiz genişliyor… Üstelik sabit değil, artan bir hızla!

Tüm Reklamları Kapat

Evren’imizi, üzerinde noktacıkları olan bir oyuncak balon gibi düşünelim. Balonu şişirirken noktacıklar arasındaki mesafenin giderek arttığını göreceksiniz. Tıpkı bu balon gibi Evren’imiz de genişliyor ve tıpkı noktaların arasındaki mesafelerin açılması gibi galaksi kümeleri de birbirinden uzaklaşıyor. Galaksi kümeleri diyoruz, çünkü bu kümeler içerisindeki galaksiler yerel olarak birbirlerine yaklaşabilirler; fakat kümelerin kendisi, Evren’in genişlemesiyle birlikte birbirlerinden sürekli uzaklaşmaktadır.

1929’da gökbilimci Edwin Hubble bu durumu, yani galaksi kümelerinin hem birbirinden hem de Dünya’dan uzaklaştığını, Doppler Etkisi denilen bir olguyla ispatladı. Şimdi gelin bu olguyu biraz açalım. Bir ambulans sesi (ses kaynağı) bize (gözlemciye) yaklaştığı zaman farklı, bizden uzaklaştığı zaman farklı çıkar. Bunun sebebi, gözlemcinin kaynağa doğru yaklaştıkça ses dalgasının frekansının artması ve uzaklaştıkça azalmasıdır. 

Tüm Reklamları Kapat

Işık dalgalarında ise frekans, görebildiğimiz renkleri belirler: Frekans arttıkça ışık maviye, azaldıkça kırmızıya kayar. Hubble, uzak galaksilerden bize ulaşan ışığın frekansını ölçümleyerek bizden uzaklaşan galaksi kümelerinin ışık renginin kırmızıya kaydığını, yani bütün galaksi kümelerinin bizden (ve dolayısıyla birbirinden) uzaklaştığını gözlemledi. Evet, Evren genişliyordu! 

Evren’in genişlediği 1929’da ispat edildikten sonra, iki ayrı astrofizik ekibi 1998’de onun ne kadar bir hızla genişlediğini ölçümlediler. Gece gökyüzüne baktığınız zaman yıldızların şimdiki hallerini görmezsiniz. Uzun zaman önce o yıldızlardan çıkan ışığı, yani o yıldızın daha genç halini, görürsünüz. İşte milyonlarca yıl önceki uzak süpernovalardan (patlayan yıldızlardan) gelen ışığı gözlemleyen bu iki ekip, ışığın parlaklığından yola çıkarak yıldızların Dünya’ya olan uzaklıklarını, Doppler Etkisi ile de bizden ne kadar bir hızla uzaklaştıklarını hesapladılar. Sonra da bu ikisini karşılaştırarak Evren’imizin “artan bir hızla” genişlediği sonucuna vardılar. 

Peki Evren tıpkı gaz pedalına basıldıkça hızlanan bir araba gibi sürat kazanıyorsa, bu sürati ona veren güç ne idi? Bilim insanları kütle çekiminin zıddıymış gibi davranıp galaksileri birbirinden uzaklaştıran bu “itici” güce bir isim bulmakta gecikmediler: Karanlık Enerji. Evren’in %73’ünü oluşturan bu enerjiye “karanlık” denmesinin nedeni, onun doğasına dair pek çok farklı fikirler ortaya atılmasına rağmen onunla ilgili çok az bilgiye sahip oluşumuzdur. 

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Karanlık Enerji gücünü artırarak devam ederse Evren’imizin geleceği ne olur? Gelin size “Büyük Parçalanma/Yırtılma” adlı bu filmin “olası” sonunu anlatalım: Kütleçekimi, bu “karanlık güç” ile olan savaşında yenik düşer ve bir zamanlar kütle çekimin etkisi altındaki galaksi kümeleri birbirinden gittikçe uzaklaşarak darmadağın olurlar. Yıldızlar, gezegenler ve dahi atomlar parçalanıp yok olurlar. İşte size Evren’imizin muhtemel hazin sonlarından sadece biri!

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
32
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Bilim Budur! 22
  • Merak Uyandırıcı! 16
  • Tebrikler! 10
  • Muhteşem! 9
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 7
  • İnanılmaz 6
  • Umut Verici! 4
  • Korkutucu! 2
  • Üzücü! 1
  • Grrr... *@$# 1
  • Güldürdü 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • G. Isoardi. Explainer: The Doppler Effect. (2 Temmuz 2012). Alındığı Tarih: 2 Mart 2020. Alındığı Yer: The Conversation | Arşiv Bağlantısı
  • A. Z. Jones, et al. The Universe’s Dark Matter And Dark Energy. (2 Mart 2020). Alındığı Tarih: 2 Mart 2020. Alındığı Yer: Dummies | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 17:31:18 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4448

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Alan
Astrobiyoloji
Alkol
Yaşanabilir Gezegen
Çekirdek
Tohum
Botanik
Nöron
Makina
Karanlık
Uydu
Aminoasit
Geometri
Sayı
Mantık Hatası
Beyin
Bilişsel
Hominid
Evren
Süt
Araştırma
Filogenetik
Homo Sapiens
İspat
Güneş
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
A. Ş. Özdil, et al. Evren'in Genişlemesi: Galaksi Kümeleri Neden Birbirinden Uzaklaşıyor?. (3 Ağustos 2016). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/4448
Özdil, A. Ş., Bakırcı, Ç. M. (2016, August 03). Evren'in Genişlemesi: Galaksi Kümeleri Neden Birbirinden Uzaklaşıyor?. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/4448
A. Ş. Özdil, et al. “Evren'in Genişlemesi: Galaksi Kümeleri Neden Birbirinden Uzaklaşıyor?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 03 Aug. 2016, https://evrimagaci.org/s/4448.
Özdil, Ayşegül Şenyiğit. Bakırcı, Çağrı Mert. “Evren'in Genişlemesi: Galaksi Kümeleri Neden Birbirinden Uzaklaşıyor?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, August 03, 2016. https://evrimagaci.org/s/4448.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close