Ekşi Maya Nedir?
"Geleneksel Maya" Olarak Bilinen Ekşi Mayanın Özellikleri...
İlk mayasız ekmeğin 9000 yıl önce var olduğuna dair kanıtlar mevcuttur. MÖ 3500’lü yıllarda ise antik Mısırlılar ilk mayalı ekmeği üretmişlerdir. Binlerce yıldır insan diyetinin ayrılmaz bir parçası olan ekmek, dünyada en çok tüketilen gıdalardan biridir. Dünya genelinde ortalama ekmek tüketimi kişi başına yaklaşık 33-41 kg/yıl’dır. Ekmek yapısı ise atalarımızdan günümüze dek geçen sürede ciddi bir değişim göstermiştir. Zaman içerisinde düz (flat) yapılı ekmekten gazlı dokuya sahip ekmeğe geçildiği gözlenmektedir.
Ekmek mayası (Saccharomyces cerevisiae), ilk kez 1850’de Viyana’da kullanılmış, o günden günümüze ekmek üretiminin vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. Hala evlerimizde, köylerimizde ve bazı ekmek fırınlarında en eski biyoteknolojik yöntem olarak ekşi maya kullanılmaktadır.
Neden "ekşi" dendiğine gelirsek… İçerisinde alkol mayaları, sirke ve süt asidi bakterileri olduğu ve tadı ekşi olduğu için ekşi maya denmektedir. 18. yy’a kadar ekmek hamurunun hazırlanmasında kullanılan ekşi hamur ilk maya preparatı olarak değerlendirilebilir.
Ekşi mayayı, tahıl ve diğer hamur bileşenlerini fonksiyonel besleyici bir ekmeğe dönüştüren bir hücre fabrikası olarak düşünebiliriz. Bu fabrika içerisindeki mikroorganizmaları temel olarak iki gruba ayırırız:
- Hamurun kabarmasını sağlayan mayalar
- Hamura ekşilik veren bakteriler
Hamura ekşiliği veren bakteriler mezofilik karakterdedir. Yani oksijenli ortamda 35-37oC’de gelişebilen bakterilerdir. Ekşi maya florasındaki bakteriler Lactobacillus dediğimiz gruptur. Bunlar arasında L. plantarum, L. casei, L. acidophilus vb. yer almaktadır. Peki, bu bakteriler ekşiliği nasıl verir? Şöyle ki, ekmek unundaki karbonhidratı (şeker) parçalayarak sirke ve laktik asit fermantasyonu oluştururlar. Bu fermantasyonlar sonucu açığa çıkan CO2 ekmeğin kabarmasını sağlayarak iskeletini ve iç gözenek yapısını oluştururken açığa çıkan laktik asit, asetik asit, etil alkol vb. metabolik maddeler de ekşi tadı oluştururlar. Yapılan çalışmalarda, ekşi hamur ekmeğindeki asit miktarının instant veya yaş maya kullanılarak yapılan normal ekmektekine göre 10 kat daha fazla olduğu bulunmuştur. Ekmeğin bu özelliği tat, koku vb. tekstürel özelliklerinin daha yoğun olarak algılanmasının neden olmaktadır. Ekmek hamurunun doğal yollardan kabarmasını sağlayan mayalar arasında çeşitli Saccharomyces, Candida, Pichia ve Torulopsis türlerinin olduğu tespit edilmiştir.
Ekşi hamuru (maya) elde etmek çok kolaydır. Temel olarak buğday unu ve su karıştırılarak laktik asit ve maya ile fermente edilmesi sonucu elde edilir. Laktik asit bakterileri (LAB olarak kısaltılır) ve maya (mayalar bütün tahıllarda bulunur ve miktarları 102-104 adet/g arasında değişmektedir), soluduğumuz havada ve unda doğal olarak mevcuttur. Dolayısıyla doğal yollardan un-su karışımına bulaşma gerçekleşir ve hamur mayalanır. Ekmek üretiminde, geleneksel olan ekşi hamur (maya) yöntemi ve endüstriyel yöntem olarak iki metot kullanılır. Fermantasyon işlemi, süresi, fermantasyonun gerçekleştiği ortamın sıcaklığı, nemi ve kullanılan mayanın çeşidi (ekşi, kuru, yaş vb.) ekmek yapma prosesi ile ekmeğin kalitesi ve tekstürel özellikleri üzerinde önemli etkin faktörlerdir.
Ekşi maya ekmeğin raf ömrüne, tadına, yapısına ve besleyici özelliklerine olan olumlu etkisiyle günümüzde popülerlik kazanmıştır. Ekşi maya ile üretilen ekmekler, ekşi hamurun doğal bir katkı maddesi olmasının yanı sıra ekmeğin kalitesine yaptığı etkilerden dolayı yüksek tüketici kabulü görmektedir.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 28
- 11
- 9
- 4
- 3
- 2
- 1
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- F. Bakırcı, et al. (2017). Ekşi Hamurlardan Laktik Asit Bakterileri Ve Mayaların Izolasyonu Ve Tanımlanması. Akademik Gıda, sf: 149-154. | Arşiv Bağlantısı
- C. M. Rosell, et al. (2016). Food Biology Series: Bread And Its Fortification, Nutrition And Health Benefits. ISBN: 978-1-4987-0157-0. Yayınevi: CRC Press.
- M. H. Ertop, et al. (2016). Ekşi Hamur Fermantasyonunun Ekmeğin Biyoaktif Bileşenleri Ve Biyoyararlanımı Üzerindeki Etkileri. Gıda, sf: 115-122. | Arşiv Bağlantısı
- Ö. İpek. (Tez, 2017). Türkiye’deki Değişik Yörelerden Sağlanan Ekşi Hamurdan Izole Edilen Ekmek Mayalarının Teknolojik Özellikleri. Not: Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstititüsü.
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 08/12/2024 09:45:18 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7833
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.