Düşünmenin Temel Prensipleri: Düşünceler Arasında Yolumuzu Nasıl Buluruz?

İnsanlar nasıl düşünürler? Beyin deyince aklımıza gelen en temel sorulardan biridir bu belki de. Buna rağmen insanlık olarak yakın zamana kadar cevaba yaklaşmaktan çok uzaktık. Fakat Almanya’daki Max Planck Institute for Human Cognitive and Brain Sciences (MPI CBS) araştırmacıları ve Norveç'te aralarında Nobel ödülü adayını da bulunduran Kavli Institute for Systems Neuroscience araştırmacıları bu sorunun yanıtına bir adım daha yaklaşmamızı sağladılar. Araştırmacılar beynin bilgileri saklama sisteminin onları belirli bilişsel alanlara yerleştirmek olduğunu, geri çağırmak istediğimizde ise haritada yönümüzü bulur gibi bu bilgileri boyutsal bir alanda arayıp bulduğumuzu düşünüyorlar.

Bunu şöyle hayal edebilirsiniz: Sizden ailenizdeki insanları uzunluklarına göre sıralamanızı istesem bunun için beyninizdeki insana dair bilgiler apartmanının 2. katına çıkıp uzunluk bilgilerine ulaşıyorsunuz. Aile üyelerinizi cana yakınlıklarına göre sıralamanızı istesem bunun için aynı apartmanın 3. katına çıkıp cana yakınlık bilgilerine ulaşıyorsunuz. Oysa size aslanın mı, yoksa panterin mi daha uzun yaşadığını sorsam tamamen farklı bir binaya gittiğinizi öngörüyorum.

Farklı konulardaki bilgi kodlamaları için beynin farklı alanlarının kullanılması şaşırtıcı olmasa da araştırmacıların bu konudaki çarpıcı keşifleri, beynin farklı alanlarındaki bilgilere ulaşılırken gerçekten yer-yön bulmada kullandığımız hücrelerin kullanılmasıdır.

Bu hücreler yer belirleme hücreleri ve grid hücreleridir. Yer belirleme hücreleri daha önce hiç görmediğimiz bir yerle karşılaştığımızda aktif hale geçip bulunduğumuz yerin haritasını çıkarmamızı sağlar.  Grid hücreleri ise yine navigasyon ve başlıca bedenin uzaydaki yerini belirlememizde görev alır. Örnek vermek gerekirse bir fare bir odada dolaşıp yemek ararken odanın farklı köşelerinde bulunduğu her an için beyninde farklı grid hücreleri aktifitir ve bu birbirinden farklı olan aktiviteler odanın her köşesinde bulunduğunda yaşadıkları ile birlikte kaydedilir. Böylece odanın kuzeydoğusundaki köşesinde yemek bulduğunda o anda aktif grid hücreleri aklında yer eder ve bir daha karnı acıktığında yemeğe ulaşmak için kendi bedenini odanın o köşesinde olacak şekilde konumlandırır.

Bu hücreler insanlarda da aynı şekilde çalışmaktadır ve şaşırtıcı bir şekilde sadece uzaydaki konumumuzu bildirmede değil, yeni bilgiler öğrenirken de aktiftir! İşte bu, araştırmacılarımızı bilgileri beynimize koordinatlar şekilde kodladığımızı düşünmeye yöneltmiştir. Düşünce boyutlarımız arasında yolumuzu bulmak için kullandığımız hücreler, gerçek dünya üzerinde yolumuzu bulmak için kullandığımız hücrelerle aynıdır.