Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Dr. Mehmet Öz, Zayıflama İlaçları, Otları ve Yöntemleri ile İlgili Neden Abartılı İddialarda Bulunuyor?

Dr. Mehmet Öz, Zayıflama İlaçları, Otları ve Yöntemleri ile İlgili Neden Abartılı İddialarda Bulunuyor?
3 dakika
11,090
  • Sağlık ve Tıp Safsataları
  • Bilim Haberciliği
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 8 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Türkiye'de pek yankı bulmadı; ancak ABD'nin Türk asıllı (ve Amerikalılar arasında "abartılı" diyebileceğimiz düzeyde sevilen) doktoru Mehmet Öz, programlarında özellikle zayıflama hapları ve otlarıyla ilgili bilim dışı, abartılı, piyasaya yön verme amacı olduğundan şüphe edilen bilgiler vermesi sebebiyle ABD senatosuna hesap vermeye çağrıldı.

ABD'de adeta tapılan bu doktorun "mucizevi zayıflama hapı" veya "doğaüstü güçlere sahip ot" gibi bilimin sınırları dışına çıkan açıklamaları ve bundan doğan süreç, akla şu soruyu getiriyor:

Tüm Reklamları Kapat

Zeki gibi gözüken insanlar, neden zayıflama hapı saçmalıklarına kanıyorlar?

Bu yazımızda bunu irdeledikten sonra, size 7 temel soru sunarak, alacağınız ilaçların gerçeklik payını test etmenizi sağlamaya çalışacağız. Öncelikle Dr. Öz ile ilgili vakaya kısaca göz atalım:

Dr. Öz Neden Senatoya Çağrıldı?

Mehmet Öz, ABD Senatosu'nun sahte zayıflama ve diyet hapları satan firma ve kişilere yönelik açtığı 34 milyon dolarlık dava kapsamında sert bir şekilde eleştirildi, mahkemeye çıkarıldı ve bir anda gündeme oturdu. Haber kaynaklarının aktardığı üzere, Missouri eyaleti senatörü Claire McCaskill, televizyon doktoruna şu sözlerle yüklendi:

Tüm Reklamları Kapat

Bu şeyleri söyleme ihtiyacını neden duyduğunuzu anlamıyorum; çünkü doğru olmadıklarını biliyorsunuz. Dolayısıyla neden, bu kadar muhteşem bir megafona sahipken... Neden bu tür şeyler söyleyerek şovunuzu ucuzlaştırıyorsunuz? Bir ürünü şovunuzda övdüğünüzde 'Dr. Oz Etkisi' olarak bilinen şey gerçekleşiyor. Satışlar ciddi anlamda patlıyor ve sahtekarların sağda solda belirip sahte ve aldatıcı reklamlarla şüpheli ürünleri satmasına teşvik vermiş oluyorsunuz.

Yeşil kahvenin özünün kilo verme konusunda mistik ve hızlı bir etkisi olduğuna inanma saflığına düşmek insana cazip gelebilir. Exeter Üniversitesinden psikolog Stephen Lea, insanların neden bu sahte ürünlere aldandığı üzerine araştırmalar yürütüyor ve elde ettiği sonuçlar pek de beklendik sonuçlar değil.

Örneğin bolca bulunan diyet ürünleriyle ilgili reklamlara kanan insanların çoğunlukla bu konuyu ve konu hakkındaki piyasayı pek de takip etmeyen kişiler olduğunu düşünebilirsiniz; ancak gerçek tam tersini gösteriyor. Bu konuda en bilgili olanlar, en kolay kanıyorlar. Lea, bunu şöyle açıklıyor:

Futbol hakkındaki bir iddia ile ilgili olan sahtekarlıklara asla kanmam çünkü kumar oynamıyorum ve futbolla zerre kadar ilgilenmiyorum. Dolayısıyla bu konuyla ilgili sahtekarlık benim aklıma asla girmeyecek. Öte yandan gezmeyi seviyorum ve paramı elimde tutmak için sürekli olarak ucuz tarifeler arıyorum; böylece daha uzaklara gidebiliyorum. Bu yüzden ucuz hava tarifeleri öneren gizemli gezi acentelerinin sahtekarlıklarına inanmaya potansiyel olarak daha açığım.

Bu sahtekarlıklara artan miktarda maruz kalmanın, bunlara aldanma riskinizi arttırdığı mantıklıdır. Ancak Lea, bunu daha da ileri düzeyde açıklıyor ve bir sahada uzman olduğunu iddia eden kişilerin, bu konudaki uzmanlıklarını abarttıklarını söylüyor. Bu aşırı güven, her yerde karşımıza çıkıyor: Örneğin birçok sürücü, kendilerinin ortalamadan daha iyi bir sürücü olduğuna inanıyor. ABD'nin 3'te 1'i kendilerinin aşırı kilolu olduğuna inanırken, bilimsel veriler tam tersine, ABD'nin 3'te 1'inin aşırı kilolu olmadığını gösteriyor.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Zayıflama Haplarıyla İlgili İddiaların Gerçekliğini Nasıl Sorgularsınız?

Dr. Oz davasını da kapsayan davaları açan Federal Ticaret Komisyonu, aşağıda sunacağımız 7 maddelik listeyi sunarak diyet hapları konusundaki sahtekarları tespit edebilmenize katkı sağlamayı hedefliyor. Biz de faydalı bulduğumuz için paylaşmak istedik. Aşağıdakilerden en az 1 tanesini yapabildiğini iddia eden ilaçlardan ve firmalardan mutlaka uzak durun veya ürünlerini almadan önce 2 defa düşünün:

  1. 1 ay içerisinde, herhangi bir diyet uygulamadan veya spor yapmadan haftada 1 kilo veya daha fazlasını verebileceğinizi iddia ediyorsa,
  2. Ne kadar yerseniz yiyin kilo verebileceğinizi iddia ediyorsa,
  3. Ürünü kullanmayı bıraktıktan sonra bile kalıcı olarak kilo verebileceğinizi iddia ediyorsa,
  4. Yağların veya kalorilerin alımına engel olarak kilo vermenizi sağladığını iddia ediyorsa,
  5. 4 haftadan uzun bir süre boyunca haftada 1.5 kilo veya daha fazlasını güvenle verebileceğinizi iddia ediyorsa,
  6. Her türlü kullanıcının kilo vermesine katkı sağlayabileceğini iddia ediyorsa,
  7. Herhangi bir ürünü giyerek, vücuda takarak ya da sadece deri üzerine sürerek kilo verebileceğinizi iddia ediyorsa...

Bu ürünlerden ve firmalardan uzak durun. 

Tek bir öneride de bulunulabilir:

Eğer ki bir şey gerçek olamayacak kadar güzelse, muhtemelen gerçek değildir.

Dikkatli olmanız dileklerimizle.

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
17
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 27
  • Korkutucu! 6
  • Muhteşem! 2
  • Grrr... *@$# 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Güldürdü 1
  • Üzücü! 1
  • İğrenç! 1
  • Bilim Budur! 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: The Cut | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 30/05/2023 14:56:35 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2502

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
İnsan Türü
Biyokimya
Cinsiyet
Yumurtalık
Viral Enfeksiyon
Araç
Mikoloji
Büyük Patlama
Veri Bilimi
Yavru
Video
Eğitim
Damar
Obezite
Savaş
Felsefe
Arkeoloji
Entropi
Gıda
Kişilik
Koaservat
Doktor
Film
Moleküler Biyoloji
Evrenin Genişlemesi
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Umut: Her Şey Çok Güzel Olacak mı?
Umut: Her Şey Çok Güzel Olacak mı?
Araba Tekerleği Yuvarlak Olmak Zorunda mı? Üçgen Tekerlek Mümkün mü?
Araba Tekerleği Yuvarlak Olmak Zorunda mı? Üçgen Tekerlek Mümkün mü?
Bazen Kalbinize Bıçak Saplanmış Gibi Bir Ağrı Hissediyor musunuz?
Bazen Kalbinize Bıçak Saplanmış Gibi Bir Ağrı Hissediyor musunuz?
Bir Diyetin Zırva Olup Olmadığını Nasıl Anlarız?
Bir Diyetin Zırva Olup Olmadığını Nasıl Anlarız?
Yazın Cereyanda (Soğuk Hava Akıntısında) Kalmak Sizi Hasta Eder mi?
Yazın Cereyanda (Soğuk Hava Akıntısında) Kalmak Sizi Hasta Eder mi?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Dr. Mehmet Öz, Zayıflama İlaçları, Otları ve Yöntemleri ile İlgili Neden Abartılı İddialarda Bulunuyor?. (21 Temmuz 2014). Alındığı Tarih: 30 Mayıs 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/2502
Bakırcı, Ç. M. (2014, July 21). Dr. Mehmet Öz, Zayıflama İlaçları, Otları ve Yöntemleri ile İlgili Neden Abartılı İddialarda Bulunuyor?. Evrim Ağacı. Retrieved May 30, 2023. from https://evrimagaci.org/s/2502
Ç. M. Bakırcı. “Dr. Mehmet Öz, Zayıflama İlaçları, Otları ve Yöntemleri ile İlgili Neden Abartılı İddialarda Bulunuyor?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 21 Jul. 2014, https://evrimagaci.org/s/2502.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Dr. Mehmet Öz, Zayıflama İlaçları, Otları ve Yöntemleri ile İlgili Neden Abartılı İddialarda Bulunuyor?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, July 21, 2014. https://evrimagaci.org/s/2502.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close