Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Dev Buz Gezegenlerde Elmas Yağmuru Sanılandan Daha Yaygın Olabilir!

Neptün ve Uranüs, Milyonlarca Karat Ağırlığında Elmas Barındırıyor Olabilir!

Dev Buz Gezegenlerde Elmas Yağmuru Sanılandan Daha Yaygın Olabilir! NY Post
5 dakika
1,697
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 1 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Elmas yağmuru, dev buz gezegenlerinde gerçekleşen egzotik bir yağış tipidir. Üzerine uzun zamandır varsayımlarda bulunulan bu yağış tipi, sanılandan çok daha yaygın bir fenomen olabilir. Daha önce gerçekleştirilen bir deneyde araştırmacılar, buz devleri Neptün ve Uranüs'ün derinliklerinde bulunan aşırı sıcaklıkları ve basınçları kopyalamışlardı.[2] Bu deney sonucunda, ilk defa, elmas yağmurlarını oluşurken gözlemlemişlerdi.[1]

ABD Enerji Bakanlığı'nın SLAC Ulusal Hızlandırıcı Laboratuvarı'ndaki bilim insanları ve çalışma arkadaşları, bu süreci Neptün ve Uranüs'ün kimyasal yapısına oldukça benzeyen yeni bir materyalde incelediler. Ekip, oksijenin varlığının, elmasların çeşitli koşullarda ve daha fazla gezegende oluşmalarını sağladığını keşfetti. Bu durum, elmas oluşumunu daha mümkün kılıyordu.

Tüm Reklamları Kapat

Yeni çalışmaysa, elmas yağmurunun diğer gezegenlerde nasıl oluştuğuna dair daha net bir resim sunuyor.[3] Ayrıca Dünya'da da, elmas yağmurunun nasıl yeni nano elmas üretimi yollarına yol göstereceğine ışık tutuyor. Nano elmas üretimi, ilaç teslimi, tıbbi sensörler, invaziv olmayan ameliyat, sürdürülebilir üretim ve kuantum elektroniği gibi alanlarda çok geniş bir uygulama yelpazesine sahip. SLAC'te Yüksek Enerji Yoğunluğu bölüm başkanı Siegfired Glenzer şöyle açıklıyor:

Daha önceki makale, herhangi bir karışımdan doğrudan elmas oluşumu gördüğümüz ilk zamandı. O zamandan beri, farklı saf maddelerle çeşitli deneyler yapıldı. Ancak gezegenlerin içi bundan çok daha karışık, karışımın içerisinde çok daha fazla kimyasal var. Bu yüzden biz de bu ekstra kimyasalların nasıl bir etkiye sahip olduklarını öğrenmek istedik.

Helmholtz-Zentrum Dresden-Rossendorf (HZDR), Almanya'da Rostock Üniversitesi ve Fransa'da École Polytechnique, SLAC'ın işbirliğiyle ekibi yönettiler. Ekip, elde ettiği sonuçları Science Advances dergisinde yayımladı.

Tüm Reklamları Kapat

Plastikle Yapılan Başlangıç!

Daha önceki deneyde araştırmacılar, Neptün ve Uranüs’ün kimyasal bileşiminin anahtar bileşenleri olan hidrojen ve karbon karışımından elde edilmiş bir plastik madde üzerine çalıştılar. Ancak karbon ve hidrojene ek olarak, buz devleri başka elementler de içeriyor. Örneğin bu gezegenlerin içerisinde yüksek miktarda oksijen bulunuyor.

Daha yakın zamanda yapılmış bir deneyde araştırmacılar, bu gezegenlerin bileşimini tam olarak kopyalamayı hedeflediler. Bunun için de gıda ambalajı, plastik şişeler ve konteynırlarda sıklıkla kullanılan PET plastiğini kullandılar. HZDR'de fizikçi ve Rostock Üniversitesinde profesör olan Dominik Kraus şöyle söylüyor:

PET, buz gezegenlerindeki bu aktiviteyi simüle etmek için karbon, hidrojen ve oksijen arasında iyi bir dengeye sahip.

Oksijen, Elmasın En Yakın Arkadaşıdır!

PET'te şok dalgaları yaratmak için araştırmacılar, SLAC'ın Linac Bağdaşık Işık Kaynağı'ndaki (LCLS) Ekstrem Koşullarda Malzeme (MEC) aracında yüksek enerjili optik lazer kullandılar. Sonrasında plastiğe ne olduğunu LCLS'ten gelen X-ray darbeleriyle incelediler.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

X ışınları kırınımı diye adlandırılan bir metot kullanarak, maddenin atomlarının küçük elmas bölgelerine ayrılışını izlediler. Aynı anda dar açılı saçılım denilen başka bir metot daha kullandılar. İlk araştırmada kullanılmayan bu metot ile bahsi geçen elmas bölgelerinin ne kadar hızlı büyüdüğünü ve ne kadar genişlediklerini ölçtüler. Araştırmacılar, bu ek metodu kullanarak elmas bölgelerinin birkaç nanometrelik genişliğe kadara büyüdüğünü tespit edebildiler. Oksijenin varlığıyla nano elmasların, daha önceki gözlemlere kıyasla daha düşük basınç ve sıcaklıklarda büyüyebildiğini fark ettiler. Kraus şöyle açıklıyor:

Oksijen, karbon ve hidrojenin bölünmesini hızlandırmada ve dolayısıyla nano elmasların oluşumunu tetiklemede etkiliydi. Bu, karbon atomlarının çok daha kolayca birleşip elmas oluşturabileceği anlamına geliyordu.

Elmaslarla Kaplı Gezegenler!

Araştırmacılar, Neptün ve Uranüs'teki elmasların bu deneylerde üretilen nano elmaslardan çok daha büyük, belki milyonlarca karat ağırlığında olabileceklerini tahmin ediyorlar. Binlerce yıl boyunca bu elmaslar, yavaşça gezegenlerin buz tabakalarından geçerek batmış ve katı gezegen çekirdeği etrafında kalın bir mücevher tabakası oluşturmuş olabilir.

Ekip ayrıca, elmaslarla beraber süper iyonik suyun da oluştuğuna dair kanıt buldu. Yeni keşfedilen ve genelde ''sıcak, siyah buz'' olarak tanımlanan bu su fazı, aşırı yüksek sıcaklıklarda ve basınçlarda bulunuyor. Bu ekstrem koşullarda, su molekülleri ayrılıyor ve oksijen atomları hidrojen çekirdeklerinin içerisinde özgürce süzülebileceği bir kristal kafesi oluşturuyor. Bu özgürce süzülen çekirdekler elektrik yüklü olduğundan süper iyonik su elektrik akımını iletebiliyor. Bu da Uranüs ve Neptün'deki olağandışı manyetik alanları açıklıyor.

Bilim insanları, artık buz devlerinin güneş sistemimiz dışarısındaki en yaygın gezegen formu olduğuna inanıyorlar. Dolayısıyla bu bulgular, uzak galaksilerdeki gezegenler hakkındaki anlayışımızı da etkileyebilir. SLAC bilim insanı ve ortağı Silvia Pandolfi şöyle söylüyor:

Dünya'nın çekirdeğinin ağırlıklı olarak demirden oluştuğunu biliyoruz. Ancak daha hafif elementlerin varlığının erime ve faz değişimi durumlarını nasıl etkilediği üzerine hala birçok çalışma yapılıyor. Bizim deneyimiz, bu elementlerin buz devlerinde elmasların oluştukları şartları nasıl değiştirdiğini gözler önüne seriyor. Eğer gezegenleri doğru bir şekilde modellemek istiyorsak, gezegenlerin içinin asıl bileşimine mümkün olabildiğince yaklaşmamız gerekiyor.

İşlenmemiş Elmaslar!

Araştırma ayrıca, lazerli şok basınçlarıyla ucuz PET plastiklerinden nano elmas üretimi için ileriye dönük bir umut olduğuna işaret ediyor. Halihazırda aşındırıcılar ve cilalama maddelerinde bulunan bu küçük mücevherler, gelecekte kuantum sensörleri, tıbbi kontrast maddeleri ve yenilenebilir enerji için reaksiyon hızlandırıcılarda kullanılabilir. SLAC'tan Benjamin Ofori-Okai şöyle söylüyor:

Şu anda nano elmaslar, bir yığın karbon veya elmasın toplanılıp patlayıcılarla patlatılmasıyla oluşuyor. Bu, çeşitli boy ve şekilde nano elmas ortaya çıkarıyor ve kontrol etmesi gerçekten zor. Bu deneyde aynı türlerin yüksek sıcaklık ve basınç altında farklı reaktivitelerini görüyoruz. Bazı durumlarda, elmaslar diğerlerine göre daha hızlı oluşabiliyor. Bu da başka elementlerin varlığının süreci hızlandırabileceğine işaret ediyor. Lazer üretimi, nano elmas üretimi için çok daha temiz ve kolay kontrol edilebilen bir metot sunuyor. Eğer reaktiviteyle alakalı birkaç şeyi değiştirebilecek yollar geliştirebilirsek, elmasların ne kadar hızlı oluşacaklarını ve ne kadar büyüyeceklerini de değiştirebiliriz.

Araştırmacılar şimdi de benzer deneyleri Uranüs ve Neptün'ün çoğunluğunu oluşturan etanol, su ve amonyak içerikli sıvı numunelerini kullanarak yapmayı planlıyor. Bu onları, elmas yağmurlarının diğer gezegenlerde nasıl oluştuğunu tam olarak anlamaya daha da yakınlaştıracak. SLAC'tan Nicholas Hartley şunları ekliyor:

Bu süreçlerin aşırı hızlı ve küçük ölçeklerde nasıl işlediğini görmek için bu ekstrem koşulları tekrar yaratabiliyor oluşumuz heyecan verici. Oksijeni ekleyerek, bu gezegensel süreçlerin tüm resmini görmeye hiç olmadığımız kadar yakınız. Ancak hala yapılacak çok iş var. En gerçekçi karışımı elde etmeye ve bu maddelerin diğer gezegenlerde nasıl davrandığını görmeye doğru giden yolda bir adım attık sadece.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
35
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

Feragatname: Evrim Ağacı, doğrudan üniversiteler, akademik dergiler veya resmi bilim kurumları tarafından yayınlanan bu basın açıklamalarını temel editöryal düzenlemeden geçirmektedir; ancak açıklamaların isabetliliğinden sorumlu değildir. Basın açıklaması konusundaki sorularınızı aşağıdaki medya irtibat kişisine yöneltebilirsiniz.

Medya İrtibat

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Bilim Budur! 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Merak Uyandırıcı! 3
  • Muhteşem! 1
  • Tebrikler! 1
  • Güldürdü 1
  • İnanılmaz 1
  • Umut Verici! 1
  • Üzücü! 1
  • Grrr... *@$# 1
  • İğrenç! 1
  • Korkutucu! 1
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 18:47:30 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12428

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Alan
Astrobiyoloji
Alkol
Yaşanabilir Gezegen
Çekirdek
Tohum
Botanik
Nöron
Makina
Karanlık
Uydu
Aminoasit
Geometri
Sayı
Mantık Hatası
Beyin
Bilişsel
Hominid
Evren
Süt
Araştırma
Filogenetik
Homo Sapiens
İspat
Güneş
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
S. Küçükkıvanç, et al. Dev Buz Gezegenlerde Elmas Yağmuru Sanılandan Daha Yaygın Olabilir!. (16 Eylül 2022). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/12428
Küçükkıvanç, S., Bakırcı, Ç. M. (2022, September 16). Dev Buz Gezegenlerde Elmas Yağmuru Sanılandan Daha Yaygın Olabilir!. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/12428
S. Küçükkıvanç, et al. “Dev Buz Gezegenlerde Elmas Yağmuru Sanılandan Daha Yaygın Olabilir!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 16 Sep. 2022, https://evrimagaci.org/s/12428.
Küçükkıvanç, Sena. Bakırcı, Çağrı Mert. “Dev Buz Gezegenlerde Elmas Yağmuru Sanılandan Daha Yaygın Olabilir!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, September 16, 2022. https://evrimagaci.org/s/12428.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close