Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

CSI: Evrim Ağacı ve Lüminesans: Işık Olsun!

CSI: Evrim Ağacı ve Lüminesans: Işık Olsun!
6 dakika
3,107
  • Kimya

Harvey, E. Newton (1887-1959), “Eski Zamanlardan 1900’e kadar Lüminesansın Tarihi (A History of Luminescence: From The Earliest Times Until 1900)” isimli kitabında antik çağlarda yaşayan insanların lüminesans (ışıldama) olayına verdikleri anlamları anlatır. 

Romalılar, bir çeşit elektrolüminesans olayı olan, çeşitli atmosferik koşullarda oluşan kısa süreli elektrik boşalmasına “Ignis Lambens” adını vermişti. Yine Kuzey Denizlerine gittiği söylenen Yunan Kaptan Massilia’lı Phtyeas, başka bir elektrolüminesans olayı olan “Kutup Işıklarını” anılarında yazmıştı. Kendi anıları günümüze kadar kalmasa da Strabo, çizdiği dünya haritasında buna değinir.

Tüm Reklamları Kapat

Eski insanlar, bu elektrolüminesans dışında, lüminesansın tam olarak ne olduğunu bilemeseler de, oldukça fazla sayıda başka örneklere de tanık oluyorlardı. Mesela bizim de en çok aşina olduğumuz ateş böceği (Lampyridae) ve denizdeki yakamoz (Noctiluca scintillans) gibi biyolüminensans özelliği gösteren hayvanları elbette eski dönemlerin insanları da görüyorlardı. Bunun dışında bizim daha az aşina olduğumuz fener balıklarından, çürümüş ağaçları ışıldatan mantarlardan ve çürümüş etteki ışıldayan bakterilerden de haberleri vardı. Bazen bazı taşlar da parlıyordu. Elbette bunlara neden olan olayın lüminesans olduğunu bilmiyorlar; gecenin ortasında ateş gibi parıldayan ama ateş gibi sıcak da olmayan her şeye ilahi bir neden veriyorlardı. Örneğin Yunanlar, bu ışığı taşıyan taşlara “ışık getiren” anlamında Phosphorus (fosfor) ismini vermişlerdi. Gecenin ortasında parıldayan Kuzey yıldızına da Fosfor diyorlardı. Romalılar da benzer şekilde, Kuzey Yıldızına yine “ışık getiren” anlamında Lucifer diyorlardı. Fosfor ile Lucifer (şeytan) arasında ne kadar da şiirsel ve ışıltılı, diğer bir deyişle, lüminesans bir bağlantı var!

Avrupa gibi, Uzak Doğu ve Yakın Doğu mitolojilerinde de lüminesansın yeri dikkate değerdir. Ancak bunlara daha fazla değinmeyelim.

Tüm Reklamları Kapat

Teknolojide ve bilimde eski insanlardan “bir nebze” daha ileride olduğumuza göre, artık açıklayamadığımız şeylere şiirsel açıklamalar getirmemize gerek yok. Richard Dawkins’e göre “Bilim gerçekliğin şiiridir.” Biz de bu güzel şiiri okumaya devam edelim.

Lüminesans, birçok çeşidi bulunan atomik düzeyde bir doğa olayıdır. Yukarıda bahsettiğimiz elektrolüminesans ve biyolüminesans dışında sonolüminesans, tribolüminenans ve kemolüminesans gibi türleri vardır. Lüminesans kavramını anladıkça bu türler de kendi kendini açıklayacaktır. Lüminesans, bir maddenin ısıdan bağımsız bir şekilde ışıldamasıdır. Kimyasal reaksiyonlar (kemolüminesans), elektrik akımı (elektrolüminesans), maddenin ovulması veya çizilmesi suretiyle kimyasal bağlarını modifiye etmek (tribolüminesans) ve maddenin içinden ses dalgaları geçirmek gibi eylemler çeşitli maddelerde lüminesansa neden olabilir. 

Bir de yine çok aşina olduğumuz floresans ve fosforesans gibi türleri bulunmaktadır. 

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Sanıyoruz ki, lüminesansın nasıl gerçekleştiğini anlamak için odalarımızda bulunan fosforlu elektrik düğmelerinden daha iyi bir örnek bulamayız. Bu düğmelerde fosfor değil; ama yine fosforesans özellik gösteren çinko sülfür ve stronsiyum alüminat gibi bileşikler bulunur. Gün boyunca güneşin gönderdiği fotonlar elektrik düğmelerinde bulunan stronsiyum alüminat moleküllerine çarparak, molekülün enerjisini arttırır. “Evrenin kanunları” gereği hiç bir molekül olması gerektiğinden daha yüksek enerjili olmak istemez. Devamlı olarak en kararlı haline geçmek ister. Bunu biraz kabaca, fırsatını buldukça yere düşen bir kaleme benzetebiliriz. Kalem devamlı düşmek ister. Potansiyel enerjisini kaybedip, yere daha yakın olmak ister. Fotonlar tarafından uyarılan ve enerjisi arttırılan molekül de kendisinde bulunan bu fazla enerjiyi ışık olarak geri verecektir. Bu özelliğe sahip moleküllere fosforesans moleküller denir. Zira her molekül fazla enerjisinden bu şekilde kurtulmaz. Bu manada, fosforesans moleküller için “foton depolayıcılar” diyebiliriz. Ancak molekülün kurtulması gereken enerjisi de belli bir miktardadır. Yatarken kapattığımızda parıldayan elektrik düğmesi, bir kaç saat sonra su içmeye kalktığımızda artık parıldamamaktadır çünkü molekül fazla enerjisini ışıldamış; kararlı hale geçmiştir. 

Tüm lüminesans şekilleri molekülün bir nedenle üstüne aldığı enerjiden foton yayarak kurtulmasıyla oluşur. 

Floresans madde, aldığı enerjiyi hızla geri verir. Odamızı aydınlatır. Floresans madde, uyarıcı enerji ortadan kaybolduğu an neredeyse aynı anda ışımayı keser. Fosforesans olayı gibi yavaş yavaş ışık vermez.

Kutup ışıkları, atmosferdeki gazların elektrik yüklerinin foton olarak boşalması olayıdır. Yazımızın başında belirttiğimiz gibi elektrolüminesansa örnektir. 

Kemolüminesansta ise ışıldama bir kimyasal reaksiyon sonucu oluşur. Burada, reaksiyona giren maddeler, reaksiyon sonucu yeni bir bileşik oluşturduklarında, bu bileşiği oluşturan moleküller hali hazırda enerjisi yüksek durumdadırlar. Bileşik oluşur oluşmaz moleküller, doğrudan ışıldayarak kararlı hale geçmektedirler. Bu tip kemolüminesans maddelerin en tanınanı “5-Amino-2,3-dihidro-1,4-ftalazindion”dur. Tanıyamadıysanız, Miami Adli Tıp’tan Dexter Morgan size yardımcı olabilir. Dexter Morgan, kan lekelerini tespit etmek için kullandığı, bizim Luminol olarak bildiğimiz maddeyi sipariş etmek için maddenin kimyasal ismi 5-Amino-2,3-dihidro-1,4-ftalazindion’u kullanıyor ki, yanlışlıkla Luminol benzeri başka bir malzeme sipariş etmesin. Ancak malzeme laboratuvara geldiğinde Dexter, onun üstüne, bilindik ismi olan Luminol etiketini yapıştırıyor. Artık biz de bu malzemeye Luminol diyeceğiz.

Tüm Reklamları Kapat

Luminol, 1937’de, Alman adli tıp bilimcisi Walter Specht tarafından adli tıp bilimine adapte edilmiş bir kimyasal maddedir. Olay yeri inceleme ekipleri bu maddeyi, suç mahallinde görülmeyen kan lekelerini tespit etmek ve kan lekeleriyle ilgili kanıt bulmak amacıyla kullanırlar. 

Luminol tek başına ışıldamaz. Aslında luminol sarımtırak renkte beyaz bir tozdur ve bu haliyle ışıldamaz. Işıldaması için onu uyarılmış hale geçirmeli, bir anlamda enerji vermeliyiz. Çizimde gösterilen basitleştirilmiş reaksiyon ilerleyişini takip edelim.

İlk olarak elimizde Luminol var. Luminol suda çözünmez. Hem çözücü hem yükseltgen olarak “hidrojen peroksit” kullanılır. Yükseltgenmeyi aktive edici olarak baz eklenir. Böylece luminol çözeltisi elde edilmiş olur. Ancak bu da ışıldamaya neden olmaz. Bunun için katalizöre ihtiyaç vardır. Dexter’ın olay yerinde kullandığı katalizör kandaki demirdir. Işıldamanın başlaması için çok ufak miktarda demirin katalizlemesi yeterlidir. Böylece kan lekesini silerken ufak bir kan damlası bile yüzeye yayılacağından lüminesans etkinin ortaya çıkması kaçınılmaz olacaktır.

Dexter’a işini öğretmek istemeyiz ama onun ve diğer adli tıp dizilerindeki karakterlerin luminol kullanırken bazı yanlışlar yaptığını da söyleyebiliriz. 

Tüm Reklamları Kapat

Her şeyden önce, idrar, meni veya parmak izi gibi başka kanıtları tespit etmekte kullandıkları UV lambalarının luminol kullanımında hiçbir faydası yoktur. Sanıyoruz ki, görsel amaçlarla dizilerde böyle sahnelere yer verilmektedir. Aksine, Luminol ile kan tespit etmek için olay yeri daha çok karartılmalıdır. Luminolün ışıldaması, aynı fosfor gibi kısa sürelidir. Yaklaşık 30 saniye içerisinde kararlı hale geçer. Işıldaması kesilir. Bu nedenle yüzeye Luminol sıktıktan dakikalar sonra Teğmen’i çağırıp ona bulduğunuz kanıtı göstermek isterseniz, Teğmen hiçbir şey göremeyecektir. Bu nedenle bu iş için uygun, pozlama yapabilen fotoğraf makineleri kullanılır. 

Ayrıca çözeltinin içindeki yükseltgen olan hidrojen peroksit yüzeydeki başka kimyasal kanıtları da yok edebilir. Bu nedenle her yere gelişi güzel püskürtülmemelidir. 

Kandaki demir gibi katalizör görevi gören bakır gibi elementler ve besinlerde bulunan bir takım enzimler de luminolü ışıldatırlar. Aslında luminolün ışıldaması tek başına kan olduğunu tespit etmez. Bir turp salatasının damlası da katalizör görevi görecektir. Gerçi iyi bir olay yeri müfettişi, reaksiyonun hızından söz konusu kanıtın kan mı yoksa turp mu olduğunu anlayacaktır. Ancak kanın kimin kanı olduğunu belirlemek laboratuvar ekibine düşmektedir. Luminol DNA’yı denatürasyona uğratmaz. Yani DNA’nın yapısını bozmaz ve böylelikle laboratuvarda kanın kime ait olduğu tespit edilebilir.

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
9
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 3
  • Bilim Budur! 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Merak Uyandırıcı! 2
  • Tebrikler! 1
  • İnanılmaz 1
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2023 04:25:51 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4287

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Akış
İçerikler
Sosyal
Gündem
Samanyolu Galaksisi
Tedavi
Tarım
Toplum
İhtiyoloji
Ortak Ata
Komplo Teorisi
Kuş
Elementler
Metabolizma
Biyocoğrafya
Genel Halk
Çeviri
Molekül
Taksonomi
Biyografi
Sinir Sistemi
Evrenin Genişlemesi
Hareket
Hücre Biyolojisi
Hematoloji
Depresyon
Foton
Nörobiyoloji
Filogenetik
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
O. Kiper, et al. CSI: Evrim Ağacı ve Lüminesans: Işık Olsun!. (4 Nisan 2016). Alındığı Tarih: 28 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/4287
Kiper, O., Özdil, A. Ş. (2016, April 04). CSI: Evrim Ağacı ve Lüminesans: Işık Olsun!. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2023. from https://evrimagaci.org/s/4287
O. Kiper, et al. “CSI: Evrim Ağacı ve Lüminesans: Işık Olsun!.” Edited by Ayşegül Şenyiğit Özdil. Evrim Ağacı, 04 Apr. 2016, https://evrimagaci.org/s/4287.
Kiper, Oğuzhan. Özdil, Ayşegül Şenyiğit. “CSI: Evrim Ağacı ve Lüminesans: Işık Olsun!.” Edited by Ayşegül Şenyiğit Özdil. Evrim Ağacı, April 04, 2016. https://evrimagaci.org/s/4287.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.