Tek çocuk politikası, Çin Halk Cumhuriyet’inde 1980 yılında yürürlüğe konulmuş bir antinatalist politikadır. Politikanın amacı hızla artan nüfusa karşı önlem almaktı. Politika 2016 yılında yürürlükten kaldırılıncaya kadar birçok aileyi tek çocuğa kısıtlanmıştır.[1] 2016’da politika iki çocuk politikası ile değiştirilmiş ve bu yeni politika 2021’de yerini üç çocuk politikasına bırakmıştır.[2]
Tarihçe
Çin'in yüzyıllardır en kalabalık ülke olmasının sebebi 11. yüzyılda Vietnam'dan getirilen Çampa pirincidir (İng: "Champa Rice").[3] Yılda 2 kez hasat verebilen bu ürün aynı zamanda daha az su ve güneş ışığı gerek duymaktadır.[3] 11. yüzyıldan itibaren en yüksek nüfusa sahip olan Çin, tek bir ürüne bağlı kaldığı için düzenli olarak kıtlıklarla karşılaşmıştır.
18. yüzyıldaki Sanayi Devrimi ve 20. yüzyılda gelişen sağlık sistemleri ile tüm dünyada nüfus patlaması yaşanmıştır. 20. yüzyılda "gelişmekte olan ülke" olarak sınıflandırılan Çin, nüfus artışının en çok yaşandığı ülkelerden biriydi.[4]
Aşırı artış gösteren nüfus yüzünden birçok ülke 20. yüzyılda anti-natalist politikalar ve propagandalar kullanmaya başladı. Bunun bir örneği Singapur'dur. Singapur'da önce 2 çocuk tavsiye edilmiş, 21. yüzyılda da nüfus azalmaya ve yaşlanmaya başlayınca 3 ve daha fazla çocuk politikasına geçiş yapılmıştır.[2]
Çin Halk Cumhuriyeti'nin diğer ülkelerden farkı ise hükümetin sahip olduğu ekonomik ve siyasal güçtür. Diğer ülkelerden farklı olarak Çin, tek çocuk politikasını yürürlüğe koyup yürütmek için gerekli olan güce sahiptir.[5] Bu güçten ilham alan Çin, 1980 yılında tek çocuk politikasını yürürlüğe koymuştur.
Tek Çocuk Politikası ve Cinsiyet Dağılımı
Çin, tarihi boyunca ataerkil bir toplum olmuştur. Bu durumun birçok sebebi vardır: ana sebepler dini görüşlerdir (özellikle Budizm ve neokonfüçyüsçülük) ve tarihin başlarından beri her toplumda görünülebilen toplumsal görüşlerdir.[6] Bu ataerkil görüş yüzünden birçok Çinli aile hükümet tarafından kendilerine atanan tek çocuk hakkını erkek bir çocuk ile kullanmak istedi. Sonuç ise kız çocukların testler ile tespit edilip kürtajla alınmasıydı. Bu durumun uzun vadeli sonucu ise 1980 yılından beri doğan erkek sayısının kız sayısından fazla olmasıdır.[7] Öyleki Çin'de her 100 kadın için 120 erkek doğmaktadır lakin bu oran çoğu ülkede 100 kadın için 103-105 erkektir.[8] Değişen demografikler yüzünden 2016 yılında yürürlülükten kaldırılan tek çocuk politikası yerine iki çocuk politikası getirilmiştir.
Çin'in evlilik sayılarındaki sorunu burada ortaya çıkmaktadır çünkü tek çocuk politikası 1980’de kabul edildiğindendir, milyonlarca erkek evlilik yaşına geldiği halde yeterli kadın olmadığından evlenememektedir.
Grafikten de görülebileceği gibi 1980'den sonra doğan yaş gruplarında (42 yaş ve altı) erkek oranının daha fazla olduğu görülmektedir.
Tek Çocuk Politikası ve Evlilik Oranları
2020 yılında, Çin’de bir partner arayan erkek sayısının kadın sayısından 30 milyon daha fazla olduğu tespit edilmiştir.[9] Ve durum o kadar ciddidir ki 2030 yılına gelindiğinde 30'lu yaşlarının sonundaki Çinli erkeklerinin 25%'inin hiç evlenmemiş olması bekleniyor.[8]
2021 yılında yapılan bir araştırmaya göre Çin'deki erkek nüfusunun %55.6'sının bekar olduğu tespit edilmiştir. Fakat bu oran kadınlar arasında sadece %39.2'dir.[10]
Çin'in evlilik oranlarındaki bir sorunu da yaş farkıdır. Çinli kadınlar tercih hakları olduğu için ekonomik stabilite aramaktadırlar. Bu yüzden genç kadınlar daha çok yaşlı erkekleri tercih etmektedir. Bunun sonucu olarak Çin'de 10-20 yaş farkı evlilikler diğer ülkelere göre daha olağandır.[11]
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Evlilik Oranlarının Geleceği
Gelecek açısından bakıldığından durumun iyileşeceği görülmektedir. Eskiden 100 kadına 120 erkek olan oran, 2021 yılında 100 kadına 112 erkeğe düşmüştür.[12] Her ne kadar bu oran hala küresel ortalamanın üstünde olsa da gelecekte durumun iyileşeceği söylenebilir.
Başka bir pozitif gelişme ise 2021 yılında kabul edilen 3-çocuk politikasıdır. 2016 yılında kabul edilen iki çocuk politikası başarısızlıklara sonuçlanınca, 2021 yılında 3 çocuk politikasına geçilmiştir. Bu geçişin sonucu ise cinsiyet oranından da görülebileceği gibi doğan kız çocuk oranında artış olmasıdır.[12] Çünkü eskiden tek ya da iki çocuk hakkını erkek bir çocukla kullanmak isteyen Çin halkı artık aynı anda hem erkek hem de kız çocuk sahibi olabilmektedir.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
20
-
13
-
9
-
5
-
4
-
3
-
1
-
1
-
1
-
1
-
0
-
0
- ^ P. Kane, et al. (1999). China's One Child Family Policy. The BMJ. | Arşiv Bağlantısı
- ^ a b BBC Bitesize. Singapore: Changes In A Population Policy. Alındığı Tarih: 12 Ocak 2023. Alındığı Yer: BBC Bitesize | Arşiv Bağlantısı
- ^ a b R. Barker. (2012). Rice And Language Across Asia: Crops, Movement, And Social Change. Springer Open. | Arşiv Bağlantısı
- ^ M. Roser, et al. World Population Growth. Alındığı Tarih: 12 Ocak 2023. Alındığı Yer: Our World in Data | Arşiv Bağlantısı
- ^ T. Berenson. Here's How China's One-Child Policy Started In The First Place. Alındığı Tarih: 12 Ocak 2023. Alındığı Yer: Time | Arşiv Bağlantısı
- ^ P. B. Ebrey. Women And The Family In Chinese History.
- ^ Population Pyramid. Population Pyramids Of The World From 1950 To 2100. Alındığı Tarih: 12 Ocak 2023. Alındığı Yer: Population Pyramid | Arşiv Bağlantısı
- ^ a b N. Eberstadt. (2023). Foreign Affairs - The Demographic Future. Demographic Challenge. | Arşiv Bağlantısı
- ^ J. Golley. (2012). China’s Gender Imbalance And Its Economic Performance. API Research Repository. | Arşiv Bağlantısı
- ^ A. Blazyte. Share Of Singles Among People In China As Of June 2021, By Gender. Alındığı Tarih: 12 Ocak 2023. Alındığı Yer: Statista | Arşiv Bağlantısı
- ^ R. Budden. Why Millions Of Chinese Men Are Staying Single. Alındığı Tarih: 12 Ocak 2023. Alındığı Yer: BBC | Arşiv Bağlantısı
- ^ a b L. Silver. Key Facts About China’s Declining Population. Alındığı Tarih: 12 Ocak 2023. Alındığı Yer: Pew Research Center | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 18/11/2024 00:55:33 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/13804
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
