Çayır Köpekleri, Çok Detaylı ve Karmaşık "Cümleler" Kurabiliyor Olabilir!

Her geçen gün, türümüzün zekasına benzer zekaya sahip olduğunu keşfettiğimiz türlerin sayısının giderek arttığını görüyoruz. Bu, birkaç sebeple ilgi çekici. İlk olarak bu durum, insanın uzun süredir kabul ettiği normların ("İnsan gibi zeki bir hayvan yoktur." gibi) hatalı olduğunu gösteriyor. İkincisi ise, bu durumun birçok soru işaretini beraberinde getirmesi. Örneğin, "Bir türe zeki dememiz için ne kadar zeka gereklidir?" veya "Zeka herhangi bir sınıra sahip midir, yoksa zekamız, çevremizi anlamak için var olan tek sınır mıdır?" gibi... Ne olursa olsun, bu soruların bazılarının cevapları, bizim algı sınırlarımız dahilinde olmayabilir. Ancak yine de, eğer ki bu konuda biraz daha fazlasını öğrenmek istiyorsanız, çok uzağa değil, "çayır köpekleri" olarak bilinen ve aslında köpeklerle alakası olmayan (sesleri benzediği için böyle bir isimlendirme yapılmıştır) kemirgenlere bakmanız yeterlidir. Öncelikle, biraz bilgi verelim.

Uzun yıllardır biyologlar çayır köpeklerini doğal ortamlarında incelemekte ve birbirleriyle olan ilişkilerini ortaya çıkarmaya çalışmaktadır. Özellikle de, birbirleriyle iletişim kurmak için kullandıkları dili çözmeyi hedeflemektedirler. Kuzey Arizona Üniversitesi'nden bir biyolog olan Con Slobodchikoff, bu oyunu tam 30 yıldır oynamaktadır. Çayır köpeklerine olan ilgisi, yıllar önce koloni içerisindeki diğer bireyleri uyarmak amacıyla uyarı sinyalleri kullanan hayvanların keşfiyle başladı. Örneğin sincaplar bunu yapmaktadır. Yıllar önce, türlerin belirli tehditler karşısında (uçan avcılar veya karadaki benzerleri gibi) birbirlerini uyarmak için ayırt edici bazı sesler çıkardıkları keşfedildi. 

Slobodchikoff'a göre bu hayvanlar sadece sosyal türler oldukları için değil, aynı zamanda küçük gruplar halinde yaşadıkları için harika birer denek hayvanıdırlar. Bu türler, avcılarından izole, doğal ortamlarda yaşarlar ve tehlikeli karşılaşmalardan kaçınmak için ciddi miktarda yollar kat edebilir, derin tüneller kazabilirler. İşte araştırma ekibi, bir grup çayır köpeğini gözlerine kestirdi ve her birini, ayırt edici boyalarla işaretledi.

Bundan sonra ise ekibin yaptığı, koloniyi farklı avcılara maruz bırakmaktı. Bu çalışmanın sonucunda, çayır köpeklerinin sadece her bir tehdit için ayrı bir ses kullandığı gerçeğini değil, aynı zamanda bu seslerin inanılmaz derecede birbirinden farklı olduğunu ve dikkatli bir insanın sadece 2 saat içerisinde bu uyarı dilini anlayabileceğini ortaya çıkardılar. Slobodchikoff araştırmasını derinleştirip, çayır köpeklerinin kullandığı dili analiz ettikçe, türün tehdit unsurunun giydiği kıyafetin renginden tutun da, büyüklüğüne ve şekline dair bilgileri bile birbirlerine aktarabildiklerini keşfetti. İnanılmaz bir şekilde tür, tehdidin elinde bir silah olup olmamasını da sürünün diğer bireylerine aktarabiliyordu.

Slobodchikoff'un çalışmaları sayesinde şu anda yapay zekanın önemli bir adımı olarak özel bir ses tanımlama cihazı geliştiriliyor. Belki bu cihaz, ileride bir gün bizim diğer türlerle iletişim kurmamızı bile sağlayabilir, kim bilir? Düşünün ki gelecekte bir gün bir köpek, özel bir cihaza havlayarak size "Bugün tavuk yemek istiyorum." diyebilir!

Çayır Köpeklerinin Zekası ve İletişimi ile İlgili Bazı Gerçekler

Araştırmalar, çayır köpeklerinin "Uzun, ince, mavi bir gömlek giyen bir insan kolonimiz içerisinde dolaşıyor." gibi karmaşık mesajları iletebilecek kadar gelişmiş bir iletişim sistemine sahip olduklarını gösteriyor.

Farklı tehditler için kullandıkları farklı "sözcükler" de tespit edildi. Örneğin bir çakalı, bir insanı, bir porsuğu ve bir kızıl kuyruklu şahini birbirinden ayırt edebilecek uyarı seslerine sahipler. Bu uyarı sözcüklerine bağlı olarak, sürünün verdiği kaçma davranışı ve tepkisi değişiyor.

Kullandıkları dil, insanların kullandığı dilin unsurlarını taşıyor: özne, sıfat ve hatta şiveler bile tespit edildi! Henüz ispatlanmamış olsa da, çember ve üçgen gibi soyut cisimleri bile birbirlerine aktarabilecekleri de düşünülüyor.

Araştırma, çeşitli çevresel faktörlerin etkisi altında türün yeni kelimeler bile türetebildiğini gösteriyor. Bu araştırmadan önce, bunu yapabilen türler arasında sadece insanlar, papağanlar, şempanzeler ve bonobolar olduğu düşünülüyordu. Belki bir gün, bu araştırmalara dayanarak üretilen aletler sayesinde hayvanlarla iletişim kurmamız mümkün olabilir.