Modern biyoloji ders kitapları, yalnızca bakterilerin atmosferden azotu alıp yaşam için kullanılabilir bir forma dönüştürebileceğini iddia eder. Baklagiller gibi azotu sabitleyen bitkiler, bunu kök nodüllerinde simbiyotik bakteriler barındırarak yaparlar. Ancak yeni bir keşif, bu kuralı altüst ediyor.

2024 yılında yayınlanan iki makalede, uluslararası bir bilim ekibi ökaryotik bir hücre içinde bilinen ilk azot sabitleyici organeli tanımlıyor. Bu organel, prokaryotik bir hücrenin ökaryotik bir hücre tarafından yutulduğu ve simbiyozun ötesinde bir organele dönüştüğü süreç olan birincil endosimbiyozun tarihteki dördüncü örneğidir. UC Santa Cruz'da doktora sonrası araştırmacı ve son iki makaleden birinin ilk yazarı olan Tyler Coale şöyle anlatıyor:

Günlük yaşamda sıkça kullandığımız kol ve bacaklar gibi uzuvlarımız, hayati öneme sahiptir. Bu uzuvlar olmadan yaşam, aşırı derecede zorlaşır, çünkü hareket kabiliyetimizi sağlarlar. Bu organları sıkça kullanmamızdan dolayı, onları detaylı bir şekilde incelemişizdir; nitekim günlük hayatta sürekli gözlemlemekte ve kullanmaktayız.

İnsan anatomisini incelediğimizde, dört uzva sahip omurgalı bir tetrapod olduğumuzu görürüz. Bu özellik sadece insanlara özgü değildir; atlar, inekler, kuşlar, kediler, kertenkeleler gibi birçok omurgalı hayvan türü de dört uzuvla donatılmıştır. Peki, neden tüm bu hayvanların dört uzvu vardır ve bu uzuvlar nasıl ve neden evrimleşmiştir?

Sivrisinek sokması dolayısıyla AIDS bulaşma ihtimali sıfır olmayan bir olasılıktır.

Sivrisinek sokması sonucu HIV aktarımı olasılığı, rahatlıkla göz ardı edilebilecek kadar küçük bir olasılıktır.

Darwin’den itibaren pek çok filozof ve bilim insanı genel olarak insana atfedilen bir özellik olan ahlak kavramının evrimsel bir kökene sahip olduğunu düşünmüş ve onun birtakım evrimsel süreçlerin birlikteliğinden doğan bir ürün olduğunu ortaya koymuşlardır. Bazı yönlerden ahlakın dolaysız bir şekilde biyolojik evrimsel süreçlerin etkisi altında şekillendiğini söyleyebilmemize rağmen bazı yönlerden de belli başlı bazı ahlak kurallarının tamamıyla dolaysız bir şekilde biyolojik evrimimizle açıklanamayacak kadar karmaşık oluşu ahlak kavramını açıklama çabasını oldukça zorlu ama bir o kadar da gizemli kılmaktadır.

Yazımız boyunca ahlak kavramını 3 bölüm halinde inceleyerek masaya yatıracağız.

Geriye dönün ve son iki yıldaki yapay zeka ilerlemesine bir bütün olarak bakın... Yapay zeka o kadar hızlı bir şekilde, o kadar çok alanda insanlara yetişiyor ki, açıkçası yeni testlere ihtiyacımız var!

Stanford Üniversitesi İnsan Merkezli Yapay Zeka Enstitüsü (İng: "Human-Centered Artificial Intelligence" veya kısaca "HAI"), akademik ve endüstriyel uzmanlardan oluşan disiplinler arası bir ekip tarafından hazırlanan kapsamlı Yapay Zeka Endeksi raporunun yedinci yıllık sayısını yayınladı.

2020 yılının neredeyse tamamında, COVID-19 hastalığının etmen faktörü SARS-CoV-2 isimli virüsün evriminde dikkate değer hiçbir şey yoktu. Diğer koronavirüs türleri gibi, kısmen yavaş evrimleşen bir virüs olarak seyrediyordu; Nextstrain gibi sitelerde coğrafyaya bağlı olarak virüsün çeşitlendiğini görüyor olsak da, bunun hızı oldukça düşüktü ve dikkate değer değildi. Bu nedenle virüse tek seferde, güçlü bir aşı mücadelesi verirsek, onu tıpkı çiçek hastalığı gibi (veya aşısız bir şekilde çözülen SARS ve MERS kuzenleri gibi), kökünden alt etmemiz olası gözüküyordu.

2020'nin sonundan itibaren, her şey değişti. Salgını yeterince hızlı durduramadık; bir avuç ülke haricinde hiçbir ülke salgınla mücadelenin gereksinimlerini yerine getirmedi. Buna bağlı olarak virüs, on milyonlarca, hatta tespit edilemeyen vakaları da sayarsak belki yüz milyonlarca kişiye bulaştı. Bu kişilerin farklı savunma tepkileri dolayısıyla, virüs üzerindeki seçilim baskısı çeşitliliği de arttı. Artık SARS-CoV-2, ürkütücü bir hızla evrimleşiyor ve bu sorunla yüzleşme vaktimiz geldi. Eğer böyle giderse, COVID-19 da tıpkı grip gibi; ancak ondan belki de kat kat ölümcül bir virüs olarak hayatlarımızda kalıcı bir hâl alabilir. Virüsün bir noktadan sonra evrim hızının artacağını öngören evrimsel biyolog Jesse Bloom, şöyle diyor:

Canlılığın cansızlıktan bir dizi kimyasal tepkime sonucu nasıl başladığı halen bir gizem konusu. Her ne kadar Dünya'nın ilkin koşullarında var olan kimyasalların neler olduğundan asla emin olamayabilecek olsak da, bugün var olan biyomolekülleri inceleyebilir ve 3 milyar yıl önce ne olduğunu tahmin edebiliriz.

Şimdi, bilim insanları, yaşamın nasıl başlamış olabileceğini göstermeye yönelik yeni bir biyomolekül seti denediler. Bugün yaşayan hücrelerdeki moleküler makinaların kendi başlarına pek iş yapmadıklarını gördüler. Ancak ne zaman ki bir çeşit zar oluşturabilen yağlı kimyasalları işin içine dahil ettiler, işte o zaman kimyasalların girdiği tepkimeler, yaşamın başlangıcı için gerekli olan, oldukça belirgin kimyasal tepkimelere oldukça yaklaştı.