Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Siyanür

Siyanür nedir? Zararları Nelerdir? Ne için kullanılır? Zehirlenme Belirtileri ve Tedavisi

4 dakika
119
Siyanür
  • Blog Yazısı
Blog Yazısı
Tüm Reklamları Kapat

Siyanür nedir?

Siyanür, kimyasal bileşikler grubunda yer alan ve oldukça tehlikeli bir madde olarak bilinen bir tür bileşiktir. Kimyasal formülü CN olarak gösterilir. Siyanür, bir karbon atomu ve ona bağlı bir azot atomu içerir ve bu bileşik grup siyano grubu olarak da bilinir.

Siyanür, endüstriyel süreçlerde, özellikle naylon, poliamit, akrilik ve plastik üretiminde kullanılır. Ayrıca madencilikte altın ve gümüş çıkarımında da kullanılır. Ancak, siyanür zehirli bir madde olduğundan dikkatli kullanılması gerekmektedir. Fazla doz alındığında etkili bir zehir olan siyanür kimyasal bileşiktir. Metal tuzlarının genel adı olarak da kullanılmaktadır. Sodyum ve potasyum siyanür en tehlikeli ve yaygın olan tür olarak bilinmektedir.

Tüm Reklamları Kapat

SİYANÜR NE İÇİN KULLANILIR?

Endüstride ise genellikle taşıma ve saklama güvenliği sebebiyle toksik sodyum siyanür ve trityum siyanür tuzları demir-çelik ve maden sanayii gibi çok çeşitli sanayi kollarında kullanılmakla beraber gaz olarak saklanan hidrosiyanik asit (HCN, hidrojen siyanür) akrilik lif, plastik üretimi ve sentetik kauçuk uygulamalarında sıklıkla kullanılmaktadır.

Günümüzde çeşitli siyanür çeşitleri farklı endüstri kollarında kullanılmaktadır. Bunlardan en önemlisi kimyasal üretim endüstrisidir. Bunu naylon, poliamit, akrilik ve plastik üretim sanayileri takip eder. Madencilikte de altın ve gümüş liç proseslerinde kullanılmaktadır.

Siyanürün Zararları Nelerdir?

Tüm Reklamları Kapat

Maruziyetten sonra siyanür, hızla kan dolaşımına girer. Vücut, küçük miktarlardaki siyanürü büyük miktarlardakinden farklı şekilde işler. Küçük dozlardaki siyanür, daha az zararlı olan ve idrarla atılan tiyosiyanata dönüştürülebilir. Ayrıca sağlıklı sinir ve kırmızı kan hücrelerinin korunmasına yardımcı olan B12 vitamini oluşturmak için başka bir kimyasalla birleşebilir. Büyük dozlarda ise vücudun siyanürü tiyosiyanata dönüştürme yeteneği bastırılır. Hücrelerin oksijen kullanmasını engellemesi siyanür zararları arasında en önemlisidir. Bunun sonunda bu hücreler ölür. Kalp, solunum sistemi ve merkezi sinir sistemi siyanür zehirlenmesine en duyarlı olanlardır.

Siyanür Zehirlenmesi Nedir?

Siyanür, bilinen en hızlı zehirlerden biri olan mitokondriyal bir toksindir. Bu toksin, vücudun yaşamsal oksijeni kullanmasını engelleyerek çalışır. Eski dönemlerde bir infaz yöntemi olarak kullanılan siyanür, maruziyetten dakikalar ila saatler sonra ölüme neden olur. Önemli siyanür zehirlenmesi nadir olsa da hayat kurtarıcı bir panzehir ve destekleyici tedavinin derhal uygulanmasını sağlamak için hızla tanınması gerekir.

Karbon-nitrojen (CN) bağı içeren kimyasal siyanür, bazı şaşırtıcı yerlerde bulunabilir. Örneğin badem, lima fasulyesi, soya ve ıspanak dahil olmak üzere birçok güvenli bitkide bulunur. İnsan vücudundaki metabolizmanın bir yan ürünüdür. Her nefeste düşük miktarlarda dışarı verilir. Bu kimyasalın ölümcül formları ise şu şekildedir:

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Sodyum Siyanür (NaCN)

Potasyum Siyanür (KCN)

Hidrojen Siyanür (HCN)

Siyanojen Llorür (CNCl)

Bu formlar katı, sıvı veya gaz halinde görünebilir. Yangın gibi durumlarda bu formlardan biriyle karşılaşma olasılığı bulunur.

Siyanür Zehirlenmesi Nasıl Olur?

Tüm Reklamları Kapat

Yangınlardan kaynaklanan dumanın solunması, fotoğrafçılık, kimyasal araştırma, sentetik plastikler, metal işleme ve elektrokaplama gibi siyanür kullanan endüstriler, elma çekirdekleri gibi siyanür içeren bitkiler gibi sebeplerle siyanür zehirlenmesi olabilir. Siyanür zehirlenmesinin belirtileri ve semptomlarının tespiti zor olabilir. Siyanür zehirlenmesi belirtileri aşağıdaki semptomlarla kendini gösterebilir:

Genel halsizlik

Bilinç bulanıklığı, konfüzyon

Tüm Reklamları Kapat

Tuhaf davranış

Aşırı uyku hali

Koma

Nefes darlığı

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
Velociraptor

Bu etkileyici canlılar Geç Kretase döneminde(75-71 milyon yıl önce) dünya’da yaşadılar ve fosil kalıntıları 1923 yılında Moğolistan’ın Gobi Çölünde bulundu.

Düzinelerce keskin, tırtıklı dişlerle donanmış ve toplam uzunluğu ortalama 2,5 metre olan bu Teropod cinsi dinozor,yırtıcı ve çevik bir avcıydı.

Müze ve bilimsel araştırma kalitesinde, yetişkin bir Velociraptor fosilinin kafatası baz alınıp benzer ölçülerde kil kullanılarak tasarlanan heykel çalışmasıdır.

Ürün Boyutları: 24cm x 8cm x 12cm
Ahşap Kaide ile birlikte yüksekliği 24cm’dir.

%100 El Yapımıdır. Yetişkin bir Velociraptor fosilinin ölçüleri baz alınarak tasarlanmıştır.
Polyester, resin ve plastik kullanılmadan üretilmiştir.

Malzeme:Kil,Siyah Ahşap Kaide
Ürün Boyutları: 24cm x 8cm x 12cm

Devamını Göster
₺4,500.00
Velociraptor

Baş ağrısı

Baş dönmesi

Kusma

Karın ağrısı

Nöbetler

Bunların yanı sıra cilt alışılmadık şekilde pembe veya kiraz kırmızısı olabilir. Solunum hızlı olabilir ve kalp atışı yavaş veya hızlı olabilir. Siyanürün akut yutulması hızlı bir başlangıç gösterir. Bu durum kalbi hemen etkiler ve ani çöküşe, nöbete ya da komaya neden olur. Yutma veya çevreden kaynaklanan kronik zehirlenme daha kademeli bir başlangıç gösterir.

Siyanür Zehirlenmesi Belirtileri Nelerdir?

Zehirlenmenin tespiti zor olabilir. Siyanür yutmanın etkileri boğulmanın etkilerine çok benzerdir. Toksisite mekanizması, siyanürün vücudun hücrelerinin oksijeni kullanmasını engellemesi nedeniyle oluşur. Bu da tüm hücrelerin hayatta kalmak için ihtiyaç duyduğu bir şeydir. Toksik siyanür maruziyetinin belirtileri, maruziyetten birkaç saniye ila birkaç dakika sonra ortaya çıkabilir. Siyanür zehirlenmesi belirtileri şöyle sıralanabilir:

Genel zayıflık

Bulantı

Tüm Reklamları Kapat

Bilinç bulanıklığı

Baş ağrısı

Nefes almada zorluk

Nöbet

Tüm Reklamları Kapat

Bilinç kaybı

Kalp durması

Siyanür zehirlenmesinin ne kadar ciddi etkilediği doz, siyanür türü, maruziyet süresi gibi etkenlere bağlı olarak değişiklik gösterir.

Siyanür Zehirlenmesi Tedavisi Nasıldır?

Tüm Reklamları Kapat

Siyanür yutmuşsanız, toksinin emilmesine ve vücudunuzdan güvenli bir şekilde temizlenmesine yardımcı olması için size aktif kömür verilebilir. Siyanür maruziyeti oksijen alımını etkileyebilir. Dolayısıyla doktorunuz bir maske veya endotrakeal tüp aracılığıyla yüzde 100 oksijen uygulayabilir. Ağır vakalarda siyanür zehirlenme tedavisi için doktorlar aşağıdaki iki panzehirden birini uygulayabilir:

Siyanür panzehir kiti

Hydroxocobalamin (Siyanokit)

Maruz kalan hasta tamamen bilinçsizse yakından izleme ve değerlendirme için hastaya çeşitli invaziv önlemler uygulanması gerekebilir. Hastanın durumu ciddi değilse kapsamlı bir incelemeye ihtiyacı olacaktır. Genellikle hastanın kıyafetleri çıkarılır. Çünkü, kıyafetlerde kalan siyanür hem hastayı hem de bakım verenleri zehirlemeye devam edebilir. Ancak siyanür zehirlenmesinin evde tedavi edilemeyeceğini unutmamanız gerekir.

Tüm Reklamları Kapat

Siyanür tarihte...

Antik Dönem: Siyanür, antik çağlarda bilinçli olarak kullanılmamıştır, ancak doğal olarak bazı bitkilerde bulunurdu. Örneğin, acı badem ve kayısı çekirdeklerinde siyanür bileşikleri bulunurdu.

Orta Çağ: Siyanür, kimyasal bileşiklerin keşfedilmesiyle birlikte ortaya çıkmıştır. Ancak, bu dönemde geniş bir kullanım alanı olmamıştır.

19. Yüzyıl: Siyanür, 19. yüzyılda kimyasal araştırmaların ilerlemesiyle birlikte daha fazla bilinçli olarak kullanılmaya başlanmıştır. Özellikle altın ve gümüş madenciliğinde kullanılmaya başlanmıştır.

Tüm Reklamları Kapat

20. Yüzyıl: Siyanür, 20. yüzyılda endüstriyel süreçlerde önemli bir rol oynamaya başlamıştır. Plastik ve tekstil üretiminde, kimyasal süreçlerde ve çeşitli endüstriyel işlemlerde kullanılmıştır.

30 Nisan 1945'te Eva Braun (Hitlerin eşi) siyanür kullanarak Führerbunker bunkerinde intihar etmiştir. 29 Nisan 1945'te, Hitler, intiharından bir gün önce, Heinrich Himmler'in aracılığıyla aldığı siyanür kapsüllerin içindeki zehirin etkinliğini doğrulamak için Blondi'de (Hitlerin köpeği) bir tanesini test etmesini emretti ve Blondi zehirlenerek öldü.

Okundu Olarak İşaretle
7
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Raporla
Mantık Hatası Bildir
Yukarı Zıpla
Bu Blog Yazısı Sana Ne Hissettirdi?
  • Merak Uyandırıcı! 2
  • Muhteşem! 0
  • Tebrikler! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • NTV. Siyanür Nedir, Ne Için Kullanılır? Siyanür Kullanım Alanları. (14 Şubat 2024). Alındığı Tarih: 23 Kasım 2024. Alındığı Yer: NTV | Arşiv Bağlantısı
  • anadolusaglik. Siyanür Nedir? Siyanürün Zararları Nelerdir? | Anadolu Sağlık Merkezi. Alındığı Tarih: 23 Kasım 2024. Alındığı Yer: anadolusaglik | Arşiv Bağlantısı
  • G. Citroner. Cyanide Poisoning: Symptoms, Treatment, Complications, And More. (25 Ocak 2018). Alındığı Tarih: 23 Kasım 2024. Alındığı Yer: Healthline | Arşiv Bağlantısı
  • Encyclopedia Britannica. How Did Eva Braun Die? | Britannica. Alındığı Tarih: 23 Kasım 2024. Alındığı Yer: Encyclopedia Britannica | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 24/04/2025 06:53:11 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/19079

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Size Özel
Makaleler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000

Bize Ulaşın

ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close