Pavlov’un Köpekleri ve Klasik Koşullanmanın Psikolojideki Yeri
- Blog Yazısı
Pavlov’un köpekleri ve klasik koşullanmanın psikolojideki yeri:
Psikoloji tarihinde dönüm noktası sayılan deneylerden biri, Rus fizyolog Ivan Pavlov’un 1900’lü yılların başında gerçekleştirdiği "köpekler" deneyidir. Aslında sindirim sistemi üzerine araştırmalar yapan Pavlov, yaptığı gözlemlerle psikolojinin en temel öğrenme kuramlarından birini ortaya çıkarmıştır: *Klasik Koşullanma*.
***
*Deneyin Temeli: Davranışın Ardındaki Örüntü*
Pavlov’un amacı köpeklerin sindirim salgılarını ölçmekti. Ancak köpekler, yemek getirilmeden sadece adım seslerini ya da laboratuvar çalışanını gördüklerinde dahi salya salgılamaya başlıyordu. Bu, davranışın yalnızca fiziksel değil, *öğrenilmiş bir tepki* olabileceğini gösteriyordu.
Bu noktada Pavlov deney düzeneğini değiştirdi. Şöyle bir kurgu oluşturdu:
1. *Koşulsuz Uyarıcı (Yemek)*: Köpeklerin doğal olarak salya salgılamasına neden olurdu.
2. *Nötr Uyarıcı (Zil Sesi)*: Başlangıçta hiçbir tepkiye yol açmıyordu.
3. *Koşullanma Süreci*: Zil sesi yemekle birlikte tekrar tekrar sunuldu.
4. *Koşullu Tepki*: Bir süre sonra köpekler sadece zil sesiyle dahi salya salgılamaya başladılar.
Bu deneyle, nötr bir uyarıcının, doğru şekilde eşleştirildiğinde *anlam kazandığını ve otomatik bir tepki doğurabileceğini* keşfetmiş oldu.
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 50₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
***
*Klasik Koşullanmanın Gündelik Hayattaki Yansımaları*
Pavlov’un çalışmaları sadece köpeklerle sınırlı değildi. Bugün hâlâ insan davranışlarını anlamada kullanılan temel yaklaşımlardan biridir. Örneğin:
- Bir çocuğun doktor iğnesinden korkması, hastane kokusuyla panik yaşaması.
- Eski arkadaşla dinlenen bir şarkının yıllar sonra bile duygusal tepki doğurması.
- Reklamlarda sevdiğimiz müziklerin kullanılması, markalara karşı sıcaklık hissi yaratması.
Bu örnekler, çevresel uyarıcıların nasıl *duygu ve davranışlarımızı yönlendirdiğini* açıkça gösterir.
***
*Sonuç Olarak…*
Pavlov’un köpekleri sadece bir deney değil, psikolojide öğrenmenin nasıl gerçekleştiğini gösteren bilimsel bir devrimdir. Davranışlarımızın bir kısmı doğuştan gelirken, önemli bir bölümü *deneyimlerimiz ve koşullar aracılığıyla şekillenir*. Klasik koşullanma ise bu öğrenme sürecinin temel taşlarından biridir.
-
1
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 17/06/2025 08:26:27 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/20844
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
Basitçe Termodinamik nedir?
Mitik Hristiyanlık Teorisine Evanjelistler Tarafından Uygulanan İtibarsızlaştırma ve Yıldırma Politikası
Kuasarlar
En Yanlış Fosil Tasvirleri
EVRİMİ ANLAMAK EVRİM NEDİR?
Giordano Bruno gerçekten "bilim şehidi" miydi?
