İşlem Verimliliği Temelli Medeniyet Sınıflandırması (IVS)

İşlem Verimliliği Temelli Medeniyet Sınıflandırması (IVS)

Bu belge, klasik Kardaşev ölçeğine alternatif olarak geliştirilmiş, medeniyetlerin teknolojik seviyelerini enerji başına elde ettikleri işlem gücüne göre sınıflandıran yeni bir sistem sunmaktadır:

İşlem Verimlilik Skalası (IVS), Information Efficiency Scale (IES).

Geleneksel ölçekte enerji üretim miktarı ön plandayken, bu yeni yaklaşım bir medeniyetin bilgi işleme kapasitesini ne kadar verimli kullandığını temel alır. Bu ölçüt, özellikle yapay zekâ, nöromorfik ve biyolojik hesaplama sistemlerinin yaygınlaştığı günümüzde daha anlamlı hale gelmektedir.

IVS ile Kardaşev Ölçeği Arasındaki Fark

Kardaşev ölçeği tamamen enerji üretim kapasitesine dayanırken, IVS işlenebilir bilgiye odaklanır. Yani Kardaşev bir medeniyetin ne kadar enerji kullanabileceğini sorarken, IVS bu enerjiyi ne kadar verimli kullandığını değerlendirir. Daha az enerji daha fazla verimi amaçladığımız müddetçe Kardashev'in medeniyet seviyelerine ulaşmamız enerji bakımından zorlaşacak. Dyson küresi inşa edecek teknolojiye ulaşabilir ama onu inşa etmeye ihtiyaç duymayabiliriz.

Bu fark şu örnekle açıklanabilir:

• Tip 1 Kardaşev uygarlığı: Gezegenin tüm enerjisini kullanır (~10¹⁶ W)
• Tip B IVS medeniyeti: Belki 10¹⁴ W kullanır ama bu enerjiyle 10²⁴ FLOPS sağlar

IVS (İşlem Verimlilik Skalası) Tanımı

IVS, bir medeniyetin işlem gücü verimliliğini ifade eder ve aşağıdaki formülle hesaplanır:

IVS = log₁₀ (FLOPS / Watt)

Burada FLOPS, saniyede yapılan kayan nokta işlem sayısını; Watt ise sistemin enerji tüketimini belirtir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Medeniyet Tipleri ve IVS Değerleri

• Medeniyet Tipi IVS Aralığı Tanım Örnek
• Tip Ø "0 – 3" "İlkel sistemler – mekanik çağ, işlem gücü yok veya çok düşük." "Taş devri"
• Tip 0 "3 – 5" "Elektrik üretimi başlamış, analog & dijital geçiş aşaması." "1950'ler"
• Tip A "5 – 7" "Modern bilgi teknolojisi kullanılıyor ama verim düşüktür." "Günümüz"
• Tip B "7 – 9" "Yapay zekâ ve süperbilgisayarlar yaygın, verimlilik artmış." "2030 hedefi"
• Tip C "9 – 11" "Kuantum & nöromorfik sistemler, işlem gücüyle enerji kullanımı optimize." "2040’lar"
• Tip D "11 – 13" "Wetware, biyolojik-bilgisayarlı sistemlerle bilinçli bilgi işleme." "2050+ sonrası"
• Tip Ω "13+" "Evren ölçeğinde bilgi işleyen sistemler"

Günümüzün Konumu

2025 itibarıyla insanlık yaklaşık 10²¹ FLOPS işlem gücüne ve 10¹⁴ Watt enerji tüketimine sahiptir. Bu da IVS ≈ 7 anlamına gelir. Bu konum, insanlığı Tip A medeniyetinin sonlarına ve Tip B'nin eşiğine yerleştirir.

Bu ölçek, enerji üretiminden ziyade entelektüel kapasitenin nasıl optimize edildiğine odaklanır. Bu bakış açısı, teknolojinin gelecekte daha da verimli hale gelerek insanlık medeniyetinin sınırlarını yeniden tanımlayacağını öngörmektedir.

Hazırlayan: IVS kavramını öneren araştırmacı ve kavramsal düşünür [Berat Celal Köksaldı].