Felsefe bilim midir?

Bu soru çoğu kez sorulur; öyleyse ne dereceye kadar bilimdir , ve felsefeyle diğer bilimler arasındaki ilişki nasıldır?

Bilim özel nitelikleri olan bir bilgi kütüphanesidir, şimdi bunu daha yakından görelim ve bilimin özgün niteliklerini inceleyelim.

Bilimin iki amacının olduğu düşünülebilir ki onlar; İnsanın psikolojik olarak merak duygusunu tatmin eder, ve insanın yaşamını kolaylaştırır. Yaşamın kolaylaşması her zaman olumlu olarak anlaşılmamalıdır bazı yaşamların kolaylaşması bazı yaşamları yok etmek anlamına gelebilir.

Bilim bize doğa ile gelen materyalleri geliştirme evrimleştirme ve kullanılabilirliğini test etme konularında önayak olur.

Doğanın bizde yarattığı merak duygusunun tatmini için bize açıklamalar gerekliydi. Bir olgunun var olduğunu bilmek bize doğrudan bir haz sağlar, ancak onları anlamak daha yoğun hazlara sebep olur.

Örnek: Bir bitkinin mide ağrılarını dindirdiğini keşfettik, bu bize haz verir fakat bitkinin içindeki etken bileşiği bulduğumuzda kesinlik ve nedenleri detaylandırdığımız için haz artar.

bilim akılcı bir düstur ile vardır. Bilim aklın kazanıp kaybetmesine göre tatmin olur veya acı çeker. Burada bahsedilen acıyı çeken soyut bir kavram olan kişi değildir. Bilimi temsil eden kişi veya kişilerdir.

Bilim izah ettiği bir durumu bünyesine, herhangi bir durumda erişilmek ve kullanılmak üzere katar. Bu durum açıklayıcı ve açıklamadan istifade edebilen kişilerin meraklarını giderir ve onlara başarmaya yönelik hareket etmenin hazzını verir.

Aynı zamanda bilim yaşamı kolaylaştıran en iyi yoldur. Tekerleği icad eden ilk ateşi yakmayı başaran insanlar da aslında farkında olmadan bilim yapıyorlardı denilebilir. Bir şeyin yapısını tam olarak anladığımızda doğrusal olarak ondan istifade etme oranımız artar.

Örnek: Süt veren hayvanlardan aynı zamanda sütün yağ,peynir,yoğurt gibi farklı formlarını elde ederiz. Bu sütün yapısını idrak etmemizle hasıl olan bir durumdur.

Fakat bilimin iki farklı açıklama biçimi buna mukabil, Farklı iki açıklama tarzı vardır. Matematikçiler ispatlama vasıtasıyla açıklarlar. Bir şeyi matematiksel olarak ispatlamak demek; bilinen ve aranılan şeyler arasında özdeşlikler kurmak demektir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Örnek: üçkenin iç açıları toplamı iki dik açıya eşittir. Bunu açıklarken şu önermeler kullanılır

1.Üçkenin birbiri karşısına gelen iç ve dış açıları eşittir.

2.Üçkenin tepe açısı ve yanındaki açıların toplamı iki dik açının toplamına eşittir

3.dolayısıyla üçgenin iç açılarının toplamı iki dik açıya eşittir denilebilir.

ilk iki önerme doğru olduğundan , özdeş üçüncü önerme de zorunlu olarak doğrudur.

Fizik mevzu bahis olduğunda ise durum değişir. Fizik özdeşlik değil daha çok nedensellik ile ilgilenir. Şayet bir olgunun nedenlerine hakim değilsek onu izah etmiş olmayız.Bu durum merak duygumuzu tatmin etmez ve tam anlamıyla yarayışlı olmaz. Nedenler ortaya çıktığında ise hem olgu açıklanır hem merak giderilir.

Şu da bilinmelidir ki muhayyilenin tesis ettiği yenilikler, keşifler veya icatlar ancak bir önceki konunun tam kavranmasıyla mümkündür. Böylece nedenlerin farkında olmak bizi sendelemekten uzak tutar.

Felsefenin temelde gayesini en kısa biçimde bir şeyleri genellemek veya formülüze etmek olarak açıklayabiliriz.Bu durumda bir genelleme yaparak şöyle diyebiliriz: Bilimin gayesi makul ve mantıklı olan ilişkileri nedensellikleri ve özdeşlikleri tespit etmektir. Özetle bilim açıklama üretmekle yükümlüdür. Açıklamalar ise şeyler arasında özdeşlik ve nedensellik ilişkilerini tesis etmektir.

Şimdi ise bir bilgi yumağının bilim olup olmadığına nasıl karar veririz ona bakalım. Bilimin açıkalayacak uygun bir konusu olmalıdır. Burada uygunluk kıstası alanın veya araştırmanın hangi bilim dalına ait olduğunun belirlenmesidir.Bir şey iyice belirlenmemişse onu açıklamamız da mümkün olmaz.

İkinci olarak özdeşlik veya nedensellik kurabilmemiz gerekir.Bu iki yasa olmazsa bir şeyi açıklamak mümkün olmayacaktır bu durumda ortada bilim de olmaz.

fakat bu nitelikler bir bilgi yumağını tek başına bilim yapmaya yetmez. Konuyu açıklamak için ona erişimimizin olması gerekir.Eğer konu erişilebilir değilse onu bilimsel açıdan inceleyemeyiz. Bir hususu incelemek mevzu bahis olduğunda zihnin kullanmak zorunda olduğu araçlar yöntemi yaratır. Dolayısıyla bir bilimin üçüncü niteliği bir yönteme sahip olmasıdır..

Şimdi ilk sorumuza dönecek olursak Felsefe bilim midir?

Felsefenin iyi belirlenmiş bir konusu var diyebiliriz. Bilinç durumlarını inceler ve bu başkaca bir bilim tarafından incelenmez. Bir diğeri Felsefede olgular birbirleriyle belirli ilişkiler içinde var olur. O halde nedensellikten uzak değildir.Üçüncüsü ise Felsefe bir yönteme sahiptir. Buna deneyimleme denilebilir. Felsefe bahsettiğimiz üç bilim kuralınıda kapsayıcı davranışlar sergilediğine göre bir bilim olarak görülebilir.

Agora Bilim Pazarı

TEKSTİL KALİTE KONTROL TEST VE ANALİZLERİ KUMAŞ

Devamını Göster

₺765.00

Satın Al Tüm Ürünler

Fakat felsefe bir bilimse diğer bilimlerle nasıl bir ilişkisi olabilir?

Antik çağ filozofları kendilerine o kadar güveniyorlardı ki Felsefenin diğer bütün bilimleri kapsadığına inanıyorlardı.Onlar için evrenin yegane bilgisi felsefeydi.Diğer bilimler ancak felsefenin bölümleri olabilirdi.

Ancak bizim incelediğimiz durum felsefenin kendine özgün bir dal olduğunu ve bu düşüncenin yanlış olduğu sonucunu veriyor.

Bazı filozoflar felsefenin diğer bilimlerden bağımsız olmadığını ve pozitif bilimlerin nihai parçası olduğunu yani o bilimlerin en genel ilkelerinin sentezi olduğunu söyledi.Örneğin August Comte bunu savunuyordu.

Bu düşünceyi reddetmek için Felsefenin tanımlarına tekrar bakmamız gerekiyor.Felsefe özgün bir konu olan bilinç durumlarını inceler ve bunu diğer bilimlerden bağımsız olarak yapar.Kendi konularını açıklamak için diğer bilimlerden bazı şeyler ödünç alabilir, ama bu felsefeyi onlardan daha az bağımsız ve daha az ayrı yapmaz.

O halde felsefe ile diğer bilimlerin ilişkisi nedir.İki tür ilişki var biri genel ilişkiler bunlar bütün bilimler için aynıdır; diğeri özel ilişkiler bunlar da her bilim için farklıdır.

Şimdi genel ilişkileri inceleyelim. Farklı pozitif bilimlerin incelediği konular, bizim onları bildiğimiz kadarıyla vardır. Oysa Felsefe bilmenin yasalarını inceleyen bir alana sahiptir. Dolayısıyla felsefe diğer bütün bilimlerin mihenk taşıdır, Çünkü felsefenin incelediği zihin bilgi kavramının merkezidir.

Örneğin Kant’ın iddia ettiği gibi, felsefe insan zihninin nesnel hiçbir değerinin olmadığına kanaat getirsin. Bu hüküm pozitif bilimlerin hepsini öznelliğe iter.

Şimdi de özel ilişkilere bakalım bu da iki kısımdır, Çünkü felsefe hem diğer bilimlerden alır hem de onlara verir.

Felsefenin diğer bilimlerden ödünç aldığı şey olgulardır. Bu sayede olgular üzerine düşünür ve konusunu açıklamak için onların yardımına başvurur.

Örnek: Fizyoloji öğrenimine başvurmadan psikoloji öğrenemeyiz aynı şekilde dışarıdaki fenomenlerin yapısını incelemek istediğimizde fizik ve kimyadan yararlanırız.

Öte yandan bütün pozitif bilimler, farklı açıklama usullerine bağlıdır.Örneğin matematik tümdengelimi kullanırken fizik tümevarımı kullanır. Bu usulleri inceleyen alan ise tabii ki felsefedir.

ayrıca felsefe farklı usullerin nasıl birleşeceğeni sorgular. Böylece bilimler için ideal yöntemleri bulmaya çalışır. Bu mantık alanına giren yöntembilimi olarak da bahsedilebilir.

Felsefe ve çevresindeki farklı bilimlerin ilişkileri işte böyledir^[1]