Bir din nasıl ortaya çıkar? Karşınızda 19. Yüzyılda ortaya çıkmış Mormonlar

Geçen hafta sonu Mormonlar hakkında bir belgesel izledim ve beni gerçekten düşündürdü. Aslında sonda söylemem gerekeni başta söyleyeceğim, bu senaryo size çok tanıdık gelecek. Birazdan demek istediğimi anlayacaksınız.

Nasıl ortaya çıktı?

Mormonların peygamberi diyebileceğimiz kişi 23 Aralık 1805'te doğan bir çiftçi çocuğu olan Joseph Smith. İnanışa göre Smith, henüz 14 yaşındayken hangi kilisenin gerçekten Tanrı'nın mesajı olduğunu anlamaya kararlıydı. Fakat doğru öğretiyi bulamadı ve kafası karıştı. Bir gün ormanda yürürken Hz. İsa ve Tanrıyla karşılaştı. Ona bütün kiliselerin yanlış yolda olduğunu söylediler. Joseph Smith sonrasında 20'li yaşlarında dinin kutsal kitabı olan Mormon kitabını yazdı. Mormonlara göre kitap altın levhalar üzerine bilinmeyen karakterlerle kazınmıştı. Melek Moroni Smith'e görünerek levhaların yerini söylemiş ve ona levhaları İngilizceye çevirmesi talimatını vermişti. Joseph Smith 1830 yılında ise İsa Mesih'in Son Günün Azizleri Kilisesini resmen kurmuştur.

Wikimedia Commons

Mormon Kitabını mucize olarak görüyorlar

Az önce bahsettiğim altın levhaları gördüğüne şahit olan Smith'le çağdaş olan bir grup da var. Çok ilginç değil mi? Onun dışında Smith'in bu kitabı yazmış olamayacağını hatta doğrudan hiçbir insanın bunu yazamayacağına inananlar var. Dolayısıyla bu kitabı mucize olarak gördüklerini söyleyebiliriz. Ayrıca yine bir takım görgü tanıklarının ifadesi doğrultusunda insanları iyileştirdiğine, şeytan çıkardığına da inanılır.

Wikimedia Commons

Joseph Smith'in sonu ve öğretisinin yayılması

Illinois'in Nauvoo şehrinin belediye başkanı olan Joseph Smith, Mormon olmayan bir grubun gazetesinin durdurulmasını söylemiş (Gazete Smith'i çok eşlilik konusunda eleştirmiş ve kendisinin dini bir çatı altında bağımsız bir yönetimi arzuladığını dile getirmişti) ve bu isteği halkı isyana sevk etmek olarak kabul edilmişti. Joseph Smith hakkında tutuklama kararı alındı ve Smith tüm çabalarına rağmen teslim olmak zorunda kaldı. 200 kişi bulunduğu hapishaneye baskın düzenledi ve onlardan kaçmak isterken 2. katın penceresinden düşerek öldü. Dini önce baskı gördü ve ardından zaman içinde yayıldı. Bugün dünya çapında 10-15 milyon kadar Mormonun olduğu düşünülmektedir. Türkiye'de ise sayıları 1.000-2.000 civarlarındadır.

Bu filmi daha önce izlemiştim (!)

Ben açıkçası bu hikayeyi bir dine çok benzettim. Muhtemelen Joseph Smith çok akıllı ve kurnaz bir adamdı. Etrafında belli bir grup toplamış ve kendisinde olağanüstü özellikler olduğuna gerçekten insanları inandırmayı başarmıştı. Bilim dünyası Mormon kitabında bahsedilen uygarlıkların hiçbirine ulaşamadı. Yine pek muhtemelen Smith bu kitabı kendi dönemindeki dini materyalleri ve fikirleri bir araya getirip, kendisinden de yorumlar ve eklemeler yaparak yazdı. Mormon kilisesi 1890'da çok eşliliği yasaklamış ve 2014 yılına kadar peygamberlerinin her zaman tek bir eşinden söz etmiştir. 2014 yılında ise Smith'in yaklaşık 30 ila 40 eşi olduğunu itiraf etmek zorunda kalmışlardır. Üstelik bazılarının yaşı 14 civarında! Oldukça ilginç adetleri var. Onlara da değinmek istiyorum.

Mormonlar çay, kola ve kahve içmiyorlar. İçerisinde cinsellik barındıran filmleri izlemiyorlar. Bunların sebebi sağlıklarını korumak. Bütün dünyayı etkileyecek bir kıyamet ortamı oluşacağını düşündüklerinden her daim evlerinde stok bulunduruyorlar. Az sayıda da olsa aşırı radikal bazı Mormonlar hiçbir teknolojik alet kullanmıyorlar.

Hikayesi en başından beridir çok tuhaf. Nasıl oldu da bu kadar insanı çevresinde toplayabildi, inandırabildi? Daha da önemlisi nasıl bu kadar yayıldı? Hani bazen dinler hakkında düşünüyoruz ya, ''Yahu nasıl inanabilmişler, nasıl olmuş? Elimizde keşke daha fazla bilgi olsa...'' İşte bu hikaye bence bu sorunun cevabı niteliğinde. Okuduğunuz için teşekkür ederim.