Atatürk’ün Bilim Mirası ve Türk Gençliğinin Görevi

Atatürk’ün Bilime Verdiği Önem

Mustafa Kemal Atatürk, bilimi çağdaşlaşmanın temel taşı olarak görmüş ve Türk gençliğine sürekli olarak bilimle ilerlemeyi öğütlemiştir. Onun bilime bakış açısını şu sözleri net bir şekilde özetler:

“Dünyada her şey için, medeniyet için, hayat için, muvaffakiyet için en hakikî mürşit ilimdir, fendir.” (Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri, Cilt I, Türk Tarih Kurumu Yayınları)

Bu sözünde açıkça bilimi, toplumun ve bireylerin yol göstericisi olarak tanımlamıştır. Atatürk, bilim ve akılcılığı, bireysel gelişimden devlet yönetimine kadar her alanda temel prensip olarak kabul etmiştir.

1923 yılında İzmir İktisat Kongresi'nde yaptığı konuşmada da şu ifadeyi kullanmıştır:

“İlim ve fen nerede ise oradan alacağız ve her millet ferdinin kafasına koyacağız.” (Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri, Cilt II, Türk Tarih Kurumu Yayınları)

Bu söz, bilimin herhangi bir ulusa ait olmadığını ve gelişmiş medeniyetlerin bilgi birikiminden yararlanarak Türkiye’nin ilerlemesi gerektiğini ve bilimin halka indirilmesini gerektiğini savunur diye düşünebiliriz.

Atatürk'ün Gençlere Bilim Tavsiyeleri

Atatürk, bilimsel düşüncenin sadece akademik çalışmalarla sınırlı kalmaması, günlük hayatta da uygulanması gerektiğini düşünüyordu. Gençlere bilimi kullanarak ülkeyi ileriye taşıma sorumluluğu verdiğini şu sözlerinden anlayabiliyoruz:

“Biz ilhamlarımızı gökten ve gaipten değil, doğrudan doğruya hayattan almış bulunuyoruz.” (Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri, Cilt I, Türk Tarih Kurumu Yayınları)

Bu söz, Atatürk’ün doğaüstü ve metafizik inanışlarla değil, somut bilimsel gerçeklerle hareket edilmesi gerektiğini vurguladığını gösterir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Ayrıca Atatürk, 1933 yılında İstanbul Üniversitesi'nin açılışında gençlere şu mesajı vermiştir:

“Ülkesini ve yüksek istiklâlini korumasını bilen Türk milleti, dilini ve harsını da (kültürünü de) muhafaza etmek için, bütün bilim ve fen kollarında yüksek seviyede yükselecektir.” (Atatürk'ün 10. Yıl Nutku, 1933)

Bu, bilim ve teknolojide ilerlemenin Türkiye’nin bağımsızlığını ve Türk kültürünün koruması için hayati olduğunu ortaya koyar.

Biz Gençler Ne Yapmalıyız?

Atatürk’ün bizlere bıraktığı bilim mirasını yaşatmak ve ülkemizi ileri taşımak için şunlara odaklanabiliriz:

• Bilimsel Metodu Benimsemek

Eleştirel düşünme becerilerimizi geliştirmeli, dogmatik düşüncelerden uzak durarak bilimsel metotla hareket etmeliyiz.

• Bilim Üretmek

Türkiye’nin bilim dünyasında söz sahibi olması için sadece bilgi tüketen değil, yeni bilgi üreten bir nesil olmalıyız.

• Eğitim ve Araştırmaya Önem Vermek

Üniversite eğitimini sadece diplomaya yönelik bir süreç olarak görmek yerine, bilimsel araştırma ve üretkenlik için bir fırsat olarak değerlendirmeliyiz.

• Türk Bilim İnsanlarını Örnek Almak

Cahit Arf, Aziz Sancar, Feza Gürsey gibi bilim insanlarının izinden giderek, ülkemizi uluslararası bilim dünyasında daha ileriye taşımalıyız.

• Türkçeyi Bilim Dili Olarak Güçlendirmek

Atatürk, Türkçenin bilim dili olarak gelişmesini çok önemsiyordu. Bu yüzden bilimsel düşünceleri ifade ederken dilimizi doğru ve etkili kullanmalıyız.

Kendimize Örnek Alabileceğimiz Türk Bilim İnsanları

Atatürk’ün işaret ettiği bilim yolunda ilerleyen ve dünya çapında ses getiren Türk bilim insanları, bizler için önemli rol modelleridir. Hem bilime hem de Türklüğe bakış açılarıyla bize yol gösteren bu isimlerden bazıları şunlardır:

1. Feza Gürsey (1921-1992) – Teorik Fizikçi

Agora Bilim Pazarı

Neandertal - Soydaşlarımızda Hayat, Sevgi, Ölüm ve Sanat

Keşfedildikleri günden bu yana insan türünün en kötü şöhretli üyeleri sayılan Neandertaller, artık geçmişin önyargılarından arınmış, bilimsel teknolojilerin desteğiyle şekillenen yepyeni bir bakış açısıyla tekrar inceleniyor. Fakat tüm bu araştırmalara rağmen hikâyelerinin tamamını öğrenebiliyor muyuz? İngiliz araştırmacı, arkeolog ve yazar Rebecca Wragg Sykes işte bu hikâyeyi enine boyuna anlatabilmek için yola çıkıyor; Neandertallerin, üstlerindeki yırtık pırtık post parçalarıyla bizden çok çorak buzlu arazilerde yaşayan kuyruksuz maymunlara benzetildiği eski imajını rafa kaldırıyor ve türlü koşullara sahip geniş Avrasya coğrafyasında yüz binlerce yıl boyunca hayatta kalmayı başaran, büyük iklim değişikliklerine göğüs geren bu insanların, aslında her açıdan ne kadar güçlü olduğunu gözler önüne seriyor.

Neandertal: Soydaşlarımızda Hayat, Sevgi, Ölüm ve Sanat bu yakın akrabalarımızın nerede, nasıl yaşadığından neler yediğine, neler giyip nasıl süslendiğinden ölülerine nasıl davrandığına ve cinsel partnerlerini nasıl seçip bebeklerini nasıl büyüttüğüne dek çok geniş bir inceleme alnında, Neandertal kültürüne yepyeni bir pencere aralıyor. Sykes hem konunun uzmanları hem de Neandertalleri merak eden amatör okurların keyifle okuyabileceği bilgi dolu bu kitabında, öncü Paleolitik araştırmaların ve teorilerin ortaya koyduğu bulguları temel alarak Neandertaller hakkında yazılan en kapsamlı araştırmayı sunuyor.

‘‘Neandertaller hakkında yepyeni bir hikâye… İnsanlığa ilgi duyan herkes için önemli bir okuma.’’
Yuval Noah Harari, The New York Times

Devamını Göster

₺348.00

Satın Al Tüm Ürünler

Feza Gürsey, özellikle genel görelilik ve kuantum alan teorisi üzerine yaptığı çalışmalarla bilinir. Yale Üniversitesi'nde profesörlük yapmış ve birçok önemli bilimsel çalışmaya imza atmıştır.

"Türk gençliği, milletini bilimde en ileri seviyeye çıkarmakla görevlidir."

Kendisi, bilim yapmanın aynı zamanda milli bir görev olduğuna inanıyordu. Türkiye'nin bilimde geri kalmaması gerektiğini vurgulamış ve uluslararası başarılarıyla Türk gençlerine bilimde ilerleme azmi aşılamıştır.

2. Cahit Arf (1910-1997) – Matematikçi

Cahit Arf, cebir ve geometri alanında yaptığı çalışmalarla tanınan dünyaca ünlü bir matematikçidir. "Arf Sabiti" ve "Arf Halkaları" gibi terimler onun adıyla anılmaktadır.

Atatürk’ün kurduğu eğitim sistemi sayesinde yurt dışına gönderilen başarılı öğrencilerden biri olan Arf, bilimin evrensel olduğunu ancak onu geliştirmek için sağlam bir milli eğitim sistemine ihtiyaç duyulduğunu savunurdu.

“Matematik, ancak onu sevenler tarafından öğrenilebilir.”

Cahit Arf, bilim insanlarının halktan kopuk olmaması gerektiğini düşünüyordu. Ona göre bilim, sadece laboratuvarlarda değil, toplumun her alanında etkili olmalıydı.

3. Aziz Sancar (1946-) – Nobel Ödüllü Biyokimyacı

DNA onarım mekanizmaları üzerine yaptığı çalışmalarla 2015 yılında Nobel Kimya Ödülü’nü kazanan Aziz Sancar, Atatürkçü düşünceye olan bağlılığıyla da bilinir.

“Beni yetiştiren bu Cumhuriyete borcumu ancak bilime hizmet ederek ödeyebilirim.”

Kendisini Atatürk’ün bilim ve eğitim vizyonuna adamış olan Sancar, bilimde ilerlemenin bir milletin bağımsızlığı için şart olduğunu vurgulamıştır. Atatürk’ün kurduğu eğitim sistemi olmasa, bu başarıları elde edemeyeceğini sık sık dile getirir.

4. Oktay Sinanoğlu (1935-2015) – Kuantum Kimyacısı

26 yaşında profesör olarak tarihe geçen Oktay Sinanoğlu, moleküler biyoloji ve kuantum kimyası üzerine önemli teoriler geliştirmiştir. Türkçenin bilim dili olması gerektiğini savunan Sinanoğlu, Batı'ya bilimde meydan okumanın yolunun dilimizi ve kültürümüzü koruyarak çalışmaktan geçtiğini savunurdu.

“Atatürk gibi düşünmek, her zaman bilimle hareket etmek demektir.”

Atatürk’ün bilimi merkeze alan yaklaşımını benimseyen Sinanoğlu, gençlere her zaman çok çalışmalarını ve milli kimliklerini kaybetmeden bilim yapmalarını öğütlemiştir.

Sonuç: Atatürk’ün Yolunda Bilimle İlerlemek

Atatürk’ün bize gösterdiği yol nettir: Bilimle, akılla, eğitimle ve araştırmayla yükselmek. Bizler, onun mirasını ancak bilime yönelerek yaşatabiliriz. Çünkü dediği gibi:

“Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyetini, ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir.” (Nutuk, 1927)

Ve bunu ancak bilim ve akıl ile başarabiliriz. Bizler bu aziz vatana sahip çıkmalıyız.