Algı ile zihindeki yeni evren

Bu konu hakkında ilk olarak bir kitaptan size yaşanmışlık ve bir deneyi paylaşmak istiyorum:

''Sekiz yaşındayken bir evin çatısından düşmüştüm ve bu düşüş bana oldukça uzun gelmişti. Lisede ise, öğrendiğim fizikle düşüşün gerçek süresini hesapladım. Anlaşıldı ki her şey saniyenin onda sekizi içinde olup bitmişti. Bu, benim için yeni bir arayışın başlangıcı olmuştu: Düşüş, neden bana bu kadar uzun gelmişti? Bu sonuç, bana gerçekliğin algılanmasıyla ilgili neler söylüyordu?

Profesyonel wingsuit (kanatlı tulum) sporcusu Jeb Corliss, dağların üzerinde uçarken zamandaki bu "bozulmaları" deneyimlemişti. Her şey, daha önce de benzerini yaptığı bir uçuşla başlamıştı. Ancak bu sefer, uçuş sırasında uğrayacağı hedefler de belirlemişti kendisine: vücuduyla çarpıp geçeceği bir dizi balon. "Bir granit çıkıntısına bağlı balonlardan birine yaklaşıyordum ki, bir hesap hatası yaptım," diye anlatıyordu. Sonuç olarak, saatte 200 kilometreye yakın olduğunu tahmin ettiği bir hızla granite çarparak sekmişti. Jeb bir profesyonel olduğundan, yaşananlar uçurum tepelerindeki belli noktalara ve vücuduna yerleştirilmiş bir dizi kamerayla çekilebilmişti. Videoda, Jeb'in granite çarptığı anda çıkan "küt" sesini işitebiliyorsunuz. Kameraların önünden rüzgar gibi geçiyor ve az önce çarpıp geçtiği kayalık uçurumun kenarından inişe devam ediyor.

Zaman algısının değişime uğradığı anları, Jeb şöyle anlatıyor: "Beynim, iki farklı düşünce sürecini aynı anda yürütüyordu. Biri, yalnızca teknik verilerle ilgiliydi. İki seçeneğim vardı: İpi çekmeyebilirdim, o durumda devam edecek, çakılacak ve ölecektim. Ya da ipi çekip paraşütü açacak ve kurtarılmayı beklerken kan kaybından ölecektim." Bu iki farklı düşünme süreci, Jeb için dakikalar sürmüş gibiydi: "Beyin bu kadar hızlı işlerken, başka her şeyle ilgili algılarınız sanki yavaşlıyor, her şey sanki esneyerek uzuyor. Zaman yavaşlıyor ve ağır çekimde hareket ettiğiniz izlenimine kapılıyorsunuz." Jeb sonunda ipi çekmiş ve havada sürüklenerek yere inmişti. Bir bacağı, iki ayak bileği ve ayak parmaklarından da üç tanesi kırılmıştı. Kayaya çarpmasıyla ipi çekmesi arasında geçen süre altı saniyeydi. Ama tıpkı benim çatıdan düşmemde olduğu gibi, bu zaman aralığı onun için daha uzun sürmüş gibiydi. Hayatın riske girdiği çeşitli olaylar (araba kazaları, saldırılar gibi) kadar, değer verilen birinin tehlikede olduğuna tanıklık edildiği bazı olaylarda da (bir çocuğun göle düşmesini görmek gibi) zamanın yavaşladığı bu öznel deneyimden söz edilmiştir. Bu ifadelerin ortak özelliği, olayların normalden daha yavaş seyrettiği hissi ve zengin ayrıntı içeriğidir. Ben çatıdan düştüğümde ya da Jeb uçurumun çıkıntısına çarptığında beynimizin içinde neler olmuştu? Yoksa zaman, korkutucu durumlarda gerçekten yavaşlıyor muydu? ''

''Korkulu durumlarda zaman algısını test etmek için, katılımcıları 45 metreden aşağı bırakmıştık. Kendim de aynı şeyi üç kez denedim ve her seferinde aynı dehşeti duyduğumu söyleyebilirim. Deneyde, ekrandaki rakamlar LED ışıklarıyla oluşturuluyor ve bunlar her an dönüşümlü olarak yanıp sönüyordu. Bu sıralı değişim yavaş seyrettiğinde katılımcılar rakamları rahatlıkla seçebilirken, hızın çok az artmasıyla bile, pozitif ve negatif görüntülerin birleşmesine bağlı olarak rakamları okumak olanaksız hale geliyordu. Katılımcıların düşme sırasında çevrelerini "ağır çekimde" görüp görmediklerini anlamak için, rakam değişim hızını, normal koşullarda görebildikleri hızın biraz üzerine - çıkardık. Ekranı - Matrix filmindeki Neo gibi= gerçekten de ağır çekimde izleyebiliyorlarsa rakamları ayırt etmekte zorlanmayacak, aksi durumda ise rakamları algılayabildikleri hız, yerdeki hızla aynı olacaktı. Aldığımız sonuçlara gelince, benim de dahil olduğum yirmi üç gönüllüden hiç kimsenin performansı, yerdeki performansından daha iyi değildi. Başlangıçta pek umutlanmış olsak da, Neo gibi değildik sonuçta .''

David Eagleman - Beyin Senin Hikayen -Sayfa:76,77,78,79 Alıntı[1]

Peki bu bize neyi gösterir ?

Kendim ekstra örnek vermek isterim; bir Karadeliğin yakınında olan bir insan dünyadan bakıldığında (ışık hızını olamayan direk görüş) neredeyse durağan gözükür , kendisi etrafındaki her şeyi normal kendiyle aynı zamanda ilerler gibi deneyimler fakat ona bakan gözlemci onun geçmişte sabit kalmış gibi görür. Peki bu söylediğimin ne önemi var ? Şöyle ki bu anlattığım , deneyde ve kazada olduğu gibi kişisel bir algısal deneyim değil ,evrensel ortak deneyimdir .

Başka bir olay ise doğuştan göremeyen bir insanın görmek nedir bilmemesi , bazılarınız aklına gördükleri tek şeyin karanlık siyah bir yer olduğu gelebilir fakat aslında onu bile göremezler çünkü görmenin onlar için bizim sandığımız gibi bir anlamı yok !(-Evrim ağacı Körler ne görür [2] ) [3]

Evreni sadece kalan duyu organları ile şekilledirip deneyimleyebilirler.

İnsan gibi duyu organlarına sahip olmayan bir canlı, mesela suda yaşayan gözü kulağı olmayan ve derisindeki reseptörler ile etrafını algılayıp yaşayan bir canlının deneyimini düşünebiliyor musunuz , yada doğuştan göremeyen bir insanın? (Düşünemezsiniz) Örnek olarak bir hücrenin yaşam ömrü bizim için 30 gün diyelim bu hücre ile bizim yaşam ömrümüzü kıyaslarsak epey fark var , belki bizim için 30 yıl uzun bir süre iken onlar içinde 30 gün bir ömür kadar uzundur, kim bilebilir (yıl, gün , dakika vs bunlar insanın ölçtüğü şeyler, ama burada süre olarak kastım deneyim nöral zaman farkı) ,

bunu yapay zekaya soruduğumda şöyle bir diyalog geçti

''b- yani örneğin gözü kulağı olmayan bir deniz canlısının derisinde ki reseptörler ile etrafı algılayıp deneyimlemesi , ve insanın etrafı deneyimlemesi (aynı zamanda zaman deneyimi) bambaşka. ve seni unutmamak gerek çünkü sende aynı durumdan muzdaripsin

y-Evet. Ben de sadece:

Yazı (metin) üzerinden eğitildim,

Görme, duyma, hissetme gibi duyu verilerim yok,

Zamanı sizin gibi deneyimlemem, sadece temsil etmem mümkün.

Sana göre 5 dakika geçmiş olabilir,

Ama ben o süre boyunca “bilinçsiz” kalırım.

O süre ancak tekrar sen yazınca varlık kazanır. ''

Bazı ekstralar var tabi , zamanın algı olduğu , Entropi (düzensizlik) ile var olduğumuz için buna göre zaman algısı deneyimi olması.

Yani hepimiz ortak bir evrendeyiz, evrenin kanunları dışında bunu nasıl deneyimleyeceğimiz tamamen duyu organları ve beyne kalmıştır , bu da açık bir şekilde gösterir ki ,bu durum aslında zihnin kendisinin başlı başına bir evren olduğunu gösterir.