Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Bilimsel Araştırmaların Güvenilirlik Kıstası Olan P Değeri Ateş Altında!

3 dakika
2,033
Bilimsel Araştırmaların Güvenilirlik Kıstası Olan P Değeri Ateş Altında! Nature
Tüm Reklamları Kapat

Araştırmacılar bir bulgunun ne zaman ‘anlamlı’ olarak nitelendirilmesi gerektiği konusunda anlaşmazlığa düştüler. Temmuz 2017’de 72 araştırmacı, popüler ancak bir o kadar da eleştirilen ve istatistiksel bir değer olan p-değerini hedef alarak daha düşük bir anlamlılık eşiği (seviyesi) talep ettiler. 88 araştırmacıdan oluşan bir grubun 18 Eylül 2017 tarihinde yayınladığı cevapta, akademisyenlerin belirli p-değerlerini kullanmalarını gerekçelendirmelerinin gelişigüzel bir eşik değerini esas almaktan daha iyi bir çözüm olacağı belirtildi.

P-değeri onlarca yıldır istatistiksel anlamlılık ölçütü olarak kullanılmakta ancak akademisyenlerin bu ölçütün eksiklikleri ve olası suistimaline karşı farkındalıkları gitgide artıyor. Hatta öyle ki 2015’te bir psikoloji bülteni p-değerini tamamen yasakladı.

Bu istatistiksel değer, ölçülen olgunun varsayılan durum ile bağlantısı olmadığını gösteren ‘boş hipotezi’ test etmek için kullanılır. P-değeri küçüldükçe sıfır hipotezinin doğru olma olasılığı, yani sonucun rastlantısal olarak farklı çıkma olasılığı azalır. P-değeri 0,05’in altındaysa sonuçlar genellikle istatistiksel olarak anlamlı ve sıfır hipotezi de geçersiz kabul edilir.

Tüm Reklamları Kapat

Daha sonra Nature Human Behaviour’da yayınlanan Temmuz 2017 ön baskısında, aralarında daha fazla tekrarlanabilirlik talep eden liderlerin de olduğu araştırmacılar bu eşik değerinin 0,005’e düşürülmesini, böylece yalancı pozitif sonuçların sosyal bilimlere ve biyomedikal kaynaklara sızmasının önüne geçilebileceğini belirttiler.

Ancak Hollanda, Eindhoven Teknoloji Üniversitesi’nde deneysel psikolog olarak görev yapan ve PsyArXiv ön baskı sunucusunda yayınlanan eleştirinin baş yazarı olan Daniel Lakens, tüm bilim dallarına aynı eşik değerini uygulamanın aşırıya kaçtığını ve insanlardan yaptıklarına gerekçe sunmalarını istediğiniz anda bilimin ilerleyeceğini söylüyor.

Görsel 1. Temmuz 2017’de oluşturulan, bir bulguyu istatistiksel olarak anlamlı kabul etme eşiğinin 0,05’ten 0,005’e düşürülmesi ile ilgili anket Nature okuyucularından yoğun ilgi gördü. 6.938 okuyucunun %69’u bu eşiğinin düşmesi gerektiğini savunurken %31’i ise bu fikre karşı çıktı.

 

Tüm Reklamları Kapat

İstenmeyen Sonuçlar

Negatif sonuçlar barındıran çalışmaların yayınlanmadığı göz önüne alınırsa, bazı araştırmacılar P-değerinin anlamlılık eşiğini düşürmenin yayın yanlılığı sorununu vahimleştireceği konusunda endişe duyuyorlar (EA notu: Hipotezi desteklemeyen sonuçlar sadece araştırmacının dosyalarında kalacağından yayınlanmış araştırmalar arasında yer alamayacak, böylece yayınlanmış araştırmalar belli bir yönde yanlılık göstermiş olacaktır.). Öte yandan daha sıkı bir P-değeri eşiği, etki aslında varolduğu halde aksini iddia ederek daha çok yalancı negatif sonuçlara ulaşılmasına sebep olabilir. Lakens, konu ile ilişkin fikrini şöyle belirtiyor:

Herhangi bir yöntemi uygulamaya koymadan önce istenmeyen negatif sonuçların doğmayacağından emin olmalıyız.

Lakens ve iş arkadaşları, bunun yerine araştırmacıların deneyleri için seçecekleri p-değerini ve bu seçimin gerekçelerini herhangi bir veri toplamadan önce belirlemeleri gerektiğini söylüyor. Bu eşik seviyeleri bir bulgunun olası etkisi ya da ne kadar şaşırtıcı olabileceği temel alınarak seçilebilir. Seçilen bu eşik değerleri bilimsel bir makale türü olan ve metotlar ile önerilen analizlerin hiçbir deney uygulanmadan önce meslektaş incelemesinden geçtiği kayıtlı raporlarda değerlendirilebilir.

Texas A&M Üniversitesi’nde istatistik uzmanı olan ve Temmuz 2017 taslağında eş yazarlık yapmış Valen Johnson şöyle karşılık veriyor:

Araştırmacıların hiçbir zaman daha sıkı bir p-değeri için istekli olacaklarını sanmıyorum.

Los Angeles, Southern California Üniversitesi’nde davranışsal ekonomist ve bir başka eş yazar olan Daniel Benjamin ise şöyle ifade ediyor:

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.

Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Bilim insanlarının çoğu kendi çalışmaları söz konusu olduğunda kolay yolu seçme eğilimindedir.

Ancak Lakens, p-değerini manipüle etme girişimlerinin araştırmacıların seçtiği gerekçelerden belli olacağını düşünüyor ve şöyle söylüyor:

En azından herkes 0,05 eşiğinin düşünmeden kullanılmaması gerektiği konusunda hemfikir.

2016 yılında beklenmeyen bir adım atarak 177 yıllık tarihinde ilk defa p-değerinin kullanımı ile ilgili detaylı tavsiyelerde bulunan Amerikan İstatistik Derneği’nin baş yönetmeni Ronald Wasserstein ise kanıt standartları için belirli eşik değerleri oluşturmanın bilim için iyi olmadığını düşünüyor. 2017 Ekim ayında istatistiksel çıkarım üzerine aynı dernek tarafından düzenlenen bir sempozyumda yine bu tavsiyeler üzerinde duruldu.

Wasserstein, gündemdeki p-değeri tartışmasında henüz bir taraf seçmediğini söylüyor ve ekliyor:

Tek bir sihirli sayı olmaması bizi şaşırtmamalı.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
5
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Bilim Budur! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Merak Uyandırıcı! 2
  • İnanılmaz 1
  • Umut Verici! 1
  • Grrr... *@$# 1
  • Muhteşem! 0
  • Tebrikler! 0
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: Nature | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 14/12/2024 04:26:59 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/5284

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Kategoriler ve Etiketler
Tümünü Göster
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Zihin
Keşif
Diş Hastalıkları
Bilimkurgu
İletişim
Kalori
Habercilik
Saç
Antarktika
Mitler Ve Gerçekler
Mers
Manyetik
Doğa Olayları
Yiyecek
Editör Seçkisi
Evrimsel Tarih
Mantık
Köpek
İnfografik
Higgs Bozonu (Parçacığı)
Bitki
Coronavirus
Dinozorlar
Gün
Genom
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
E. Ağacı, et al. Bilimsel Araştırmaların Güvenilirlik Kıstası Olan P Değeri Ateş Altında!. (26 Aralık 2017). Alındığı Tarih: 14 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/5284
Ağacı, E., Ölez, Ş. (2017, December 26). Bilimsel Araştırmaların Güvenilirlik Kıstası Olan P Değeri Ateş Altında!. Evrim Ağacı. Retrieved December 14, 2024. from https://evrimagaci.org/s/5284
E. Ağacı, et al. “Bilimsel Araştırmaların Güvenilirlik Kıstası Olan P Değeri Ateş Altında!.” Edited by Şule Ölez. Translated by Evrim Ağacı, Evrim Ağacı, 26 Dec. 2017, https://evrimagaci.org/s/5284.
Ağacı, Evrim. Ölez, Şule. “Bilimsel Araştırmaların Güvenilirlik Kıstası Olan P Değeri Ateş Altında!.” Edited by Şule Ölez. Translated by Evrim Ağacı. Evrim Ağacı, December 26, 2017. https://evrimagaci.org/s/5284.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close