Aort Damarı
Aort, vücudumuzdaki en büyük atardamardır. 2.54 santimetreyi geçebilen çapıyla, sıradan bir bahçe hortumu kadar kalın olabilmektedir. Kalbin sol karıncığından çıkan aort, aralarında "şah damarı" olarak bilinen karotit damarları da barındıran beyne gidecek damarlara dallandıktan sonra, bir kıvrım yaparak karın bölgesine iner ve burada iki ufak atardamara dallanır. Bu iki dala iliyak atardamarlar adı verilir. Aortun ana görevi, akciğerlerde temizlenip kalbe dönen temiz kanı vücuda taşımaktır.
Evrimsel biyolojiye tamamen uyumlu olarak, tüm amniyot hayvanlarda (insan da bunlardan birisidir) aort damarı bulunur. Evrimsel süreçte amniyotlar balıklardan evrimleşirken, aort da farklılaşmıştır. Balıklarda iki adet aort bulunur. Balıkların dorsal aortu bizimkiyle homolog iken, ekstradan bir de ventral aort damarları bulunur.
Evrimsel süreci, vücudumuzdaki her organda görebildiğimiz gibi, aortta da görebiliriz. Evrimsel biyolojinin ortaya koyduğu üzere, balıklardan evrimleşerek karalara giderek adapte olan ilk grup amfibiler olmuştur. Daha sonra amfibilerden sürüngenler evrimleşmiş, sürüngenlerden de memeliler evrimleşmiştir. İnsan da, memeli bir hayvan türü olarak, bu grubun üyelerinden birisidir. Balıklarda bahsettiğimiz iki aort arasında bazı kanallar bulunur ve bu damarlar arasında kan alışverişi olmaktadır.
Evrimsel süreçte ilerleyip amfibilere ulaştığımızda, bu iki damarın hala bulunduğunu, ancak bir miktar köreldiğini görürüz. Bu körelmenin en net örneği, iki aort arasındaki bağlantıların neredeyse tamamen yok olmasıdır. Amfibilerde, sadece 5. köprü bulunur, diğer hepsi körelerek yok olmuştur. Amfibilerden evrimleşen sürüngenlerde ise bu köprüler tamamen yok olmuş ve tek bir aort damarı bulunmaktadır. Bu atadan evrimleşen memelilerde de, sürüngenlerinkiyle aynı aort yapısına rastlanır.
Aort, birçok farklı hastalığa açık bir yapıdır. Burada hepsini vererek yazıyı aşırı uzatmak istemiyoruz, ancak aortik genişleme, aortik yırtılma, aortik daralma, aort tıkanması, Marfan sendromu, Ehlers-Danlos sendromu, aortik stenoz bu hastalıklardan sadece bazılarıdır.
Kaynaklar ve İleri Okuma:
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 2
- 2
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 13/12/2024 09:50:15 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/1532
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.