Aort Damarı

Aort, vücudumuzdaki en büyük atardamardır. 2.54 santimetreyi geçebilen çapıyla, sıradan bir bahçe hortumu kadar kalın olabilmektedir. Kalbin sol karıncığından çıkan aort, aralarında "şah damarı" olarak bilinen karotit damarları da barındıran beyne gidecek damarlara dallandıktan sonra, bir kıvrım yaparak karın bölgesine iner ve burada iki ufak atardamara dallanır. Bu iki dala iliyak atardamarlar adı verilir. Aortun ana görevi, akciğerlerde temizlenip kalbe dönen temiz kanı vücuda taşımaktır.

Evrimsel biyolojiye tamamen uyumlu olarak, tüm amniyot hayvanlarda (insan da bunlardan birisidir) aort damarı bulunur. Evrimsel süreçte amniyotlar balıklardan evrimleşirken, aort da farklılaşmıştır. Balıklarda iki adet aort bulunur. Balıkların dorsal aortu bizimkiyle homolog iken, ekstradan bir de ventral aort damarları bulunur.

Evrimsel süreci, vücudumuzdaki her organda görebildiğimiz gibi, aortta da görebiliriz. Evrimsel biyolojinin ortaya koyduğu üzere, balıklardan evrimleşerek karalara giderek adapte olan ilk grup amfibiler olmuştur. Daha sonra amfibilerden sürüngenler evrimleşmiş, sürüngenlerden de memeliler evrimleşmiştir. İnsan da, memeli bir hayvan türü olarak, bu grubun üyelerinden birisidir. Balıklarda bahsettiğimiz iki aort arasında bazı kanallar bulunur ve bu damarlar arasında kan alışverişi olmaktadır.

Evrimsel süreçte ilerleyip amfibilere ulaştığımızda, bu iki damarın hala bulunduğunu, ancak bir miktar köreldiğini görürüz. Bu körelmenin en net örneği, iki aort arasındaki bağlantıların neredeyse tamamen yok olmasıdır. Amfibilerde, sadece 5. köprü bulunur, diğer hepsi körelerek yok olmuştur. Amfibilerden evrimleşen sürüngenlerde ise bu köprüler tamamen yok olmuş ve tek bir aort damarı bulunmaktadır. Bu atadan evrimleşen memelilerde de, sürüngenlerinkiyle aynı aort yapısına rastlanır.

Aort, birçok farklı hastalığa açık bir yapıdır. Burada hepsini vererek yazıyı aşırı uzatmak istemiyoruz, ancak aortik genişleme, aortik yırtılma, aortik daralma, aort tıkanması, Marfan sendromu, Ehlers-Danlos sendromu, aortik stenoz bu hastalıklardan sadece bazılarıdır.

Kaynaklar ve İleri Okuma:

WebMD

Uamond.edu

Britannica

Biologos.org

HumanAnatomyLibrary

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol