Aort, vücudumuzdaki en büyük atardamardır. 2.54 santimetreyi geçebilen çapıyla, sıradan bir bahçe hortumu kadar kalın olabilmektedir. Kalbin sol karıncığından çıkan aort, aralarında "şah damarı" olarak bilinen karotit damarları da barındıran beyne gidecek damarlara dallandıktan sonra, bir kıvrım yaparak karın bölgesine iner ve burada iki ufak atardamara dallanır. Bu iki dala iliyak atardamarlar adı verilir. Aortun ana görevi, akciğerlerde temizlenip kalbe dönen temiz kanı vücuda taşımaktır.
Evrimsel biyolojiye tamamen uyumlu olarak, tüm amniyot hayvanlarda (insan da bunlardan birisidir) aort damarı bulunur. Evrimsel süreçte amniyotlar balıklardan evrimleşirken, aort da farklılaşmıştır. Balıklarda iki adet aort bulunur. Balıkların dorsal aortu bizimkiyle homolog iken, ekstradan bir de ventral aort damarları bulunur.
Evrimsel süreci, vücudumuzdaki her organda görebildiğimiz gibi, aortta da görebiliriz. Evrimsel biyolojinin ortaya koyduğu üzere, balıklardan evrimleşerek karalara giderek adapte olan ilk grup amfibiler olmuştur. Daha sonra amfibilerden sürüngenler evrimleşmiş, sürüngenlerden de memeliler evrimleşmiştir. İnsan da, memeli bir hayvan türü olarak, bu grubun üyelerinden birisidir. Balıklarda bahsettiğimiz iki aort arasında bazı kanallar bulunur ve bu damarlar arasında kan alışverişi olmaktadır.
Evrimsel süreçte ilerleyip amfibilere ulaştığımızda, bu iki damarın hala bulunduğunu, ancak bir miktar köreldiğini görürüz. Bu körelmenin en net örneği, iki aort arasındaki bağlantıların neredeyse tamamen yok olmasıdır. Amfibilerde, sadece 5. köprü bulunur, diğer hepsi körelerek yok olmuştur. Amfibilerden evrimleşen sürüngenlerde ise bu köprüler tamamen yok olmuş ve tek bir aort damarı bulunmaktadır. Bu atadan evrimleşen memelilerde de, sürüngenlerinkiyle aynı aort yapısına rastlanır.
Aort, birçok farklı hastalığa açık bir yapıdır. Burada hepsini vererek yazıyı aşırı uzatmak istemiyoruz, ancak aortik genişleme, aortik yırtılma, aortik daralma, aort tıkanması, Marfan sendromu, Ehlers-Danlos sendromu, aortik stenoz bu hastalıklardan sadece bazılarıdır.
Kaynaklar ve İleri Okuma:
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
2
-
2
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/11/2024 08:52:52 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/1532
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
