Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
İlker Baran
İlker Baran
2,360 UP
Üye
0

Evrenin Genişlemesi Bittiğinde Ne Olacak?

Evren genişliyor. Bu genişleme bittiğinde tekrar içine mi çökmeye başlayacak? Ne olacak?
256 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
1 Cevap
Görkem Öge
Kozmoloji meraklısı.

Evrenin genişlemesinin ve giderek artan bir hızla genişlemesinin biteceğine dair herhangi bir bilimsel gösterge yok. Bu nedenle genişlemenin bitmesini ya da yavaşlamasını beklemiyoruz. En azından bugünkü bilgi ve inceleme düzeyimize göre.

Neden? Bunu şöyle açıklayabiliriz:

Tüm Reklamları Kapat

Evrenin kendi içine çökmesine neden olabilecek etki, hem bilinen maddenin hem de karanlık maddenin sahip olduğu kütle çekimi. Pozitif değere sahip olan bu etki nedeni ile evrenin bir gün, başlangıçtaki gibi tek bir noktaya toplanacağını öngörmemiz gerekli. Ancak durum bunun tersi. Evren giderek artan bir hızla genişliyor. Buna neden olan etki ise negatif kütleçekimine, yani itme etkisine sahip olan karanlık enerji.

Şimdi... Kütleçekimi evreni toplamaya, karanlık enerji ise dağıtmaya çalışıyor ya. Hangisi galip gelecek, geldi ya da geliyor sorusuna cevap verirsek, sizin sorunuza da cevap vermiş oluruz.

Tüm Reklamları Kapat

Bu cevabı verebilmek için de kütleçekimi ve karanlık enerjinin arasındaki farkı belirtmek gerekli. Bunu yaptığımızda zaten cevap ortaya çıkacak:

Kütleçekiminin formülü neydi? Cisimler, birbirlerini, aralarındaki uzaklığın karesi ile ters orantılı biçimde çekerler. Yani cisimler birbirlerinden ne kadar uzak ise birbirlerine o kadar az kütleçekimi uygularlar, Ne kadar yakın iseler o kadar fazla kütleçekimi uygularlar. Daha basit söylem ile 2 kat yakın olan 4 kat fazla çeker, 2 kat uzak olan 1/4'ü kadar çeker. Uzaklığın karesi ile ters orantı...

Bu ne anlama geliyor? Evren genişledikçe, yani evrendeki bilinen ve karanlık madde birbirinden uzaklaştıkça, birbirine uyguladığı kütleçekimi azalıyor demektir. Yani birbirinden 10 birim uzakta olan iki yapı, birbirini 10 birimlik kuvvet ile çekiyor ise aradaki uzaklık 20 olunca aralarındaki kütleçekimi 1/2'ye değil (yarısına değil) 1/4'e (çeyreğine) düşecektir. Karesi ile ters orantı gereği. Evren genişledikçe maddenin birbirine uyguladığı kütleçekimi daha da fazla azalıyor.

Kütleçekiminin tersi etki yapan karanlık enerjinin meydana getirdiği itme gücünde ise böyle bir bağıntı yok. O hep sabit. Sürekli G olarak formüle edilen bir sabitle negatif kütleçekimine sahip.

E madem kütleçekimi azalıyor ama karanlık enerjinin negatif etkisi sabit, evren de giderek artan hızla genişler. Nitekim durum da böyle.

Ha, bize en yakın galaksi olan Andromeda bize hızla yaklaşıyor. Bir süre sonra onunla birleşeceğiz. Hani evren genişliyordu? İşte burada da aynı bağıntı geçerli. Andromeda ile samanyolu galaksisi arasındaki kütleçekimi, evrenin genişlemesine neden olan karanlık enerji etkisinden daha büyük. Çünkü bu iki yapı birbirine yakın ve komşu. Buradan anlaşıldığına göre birbirine yakın yapılar arasındaki kütleçekimi, karanlık enerjinin itme etkisinden büyük ise o iki yapı birbirine yaklaşır. Küçük ise de o iki yapı birbirinden uzaklaşır.

Evrenin bütünü ise çok fazla boşluk barındırdığı için evrenin ortalama sahip olduğu kütleçekimi, karanlık enerjinin uyguladığı itme gücünden az olduğu için evren hızlanarak genişliyor.

Sormadığınız halde, konuyu daha da aydınlatmak için ilginç bir bilgi vereyim: Bir zamanlar evren, bugünkünden daha yoğundu. Evreni meydana getiren madde birbirine daha yakındı ve evrende çok daha az boşluk vardı. Yani buna göre evreni dolduran maddenin birbirine uyguladığı kütleçekimi, karanlık enerjinin uyguladığı itici kütleçekiminden daha büyük olmalı değil mi? Bir noktadan önce böyle olmalı. Yani evren, büyük patlamanın başlangıcından sonra yaşadığı şişme döneminde aynı zamanda çok yoğun olan maddenin birbirine uyguladığı kütleçekiminin büyük etkisi altındaydı. Bir noktaya kadar büyük patlamanın şişme etkisi ile genişledi çünkü bu etki de kütleçekiminden büyüktü. Bir noktada ise kütleçekimi, şişme döneminin etkisine galip gelmiş olmalı. Yani genişlemesi durmuş olmalı. Bir denge hali... Bu denge halinde sonra ise genişlemeyi karanlık enerji devralmış olmalı. (Umarım anlatabilmişimdir, zor bir konu) İşte bu tarihi biliyoruz. günümüzdeki 5 milyar yıl önce... Çok büyük ve değerli bir bilgi bu bence, kaynak göstermeden olmaz: Bilimteknik dergisi, ocak 2004 sayısı sayfa 15'te bununla ilgili harika bir makale var. "Evren'in Dizginlerini Kopardığı Tarih" adlı. Bu makale ile ilgili bir link veremeyeceğim çünkü benim de elimde sadece bu makalenin fiziki hali ve arşivlemek amacı ile facebook'a attığım fotoğrafı var. Onu nasıl paylaşabilirim, bilemedim.

Son olarak... Kaçınılmaz olarak ilerleyen süreçte, karanlık enerjinin etki ettiği itme gücünden daha büyük bir güçle birbirini çeken birbirine yakın yapılar kümelenecek. Evrende, bugünkünden çok daha büyük yapılar içerecek. Ancak bu yapılar, birbirlerinden, bugünküne göre çok daha uzakta olacaklar. İşte o yapıların birbirlerine uyguladıkları kütleçekimi, karanlık enerjinin uyguladığı itme gücünden büyük olur mu, bunu bugünkü verilerimizle hesaplamak pek olası görünmüyor. Çünkü yüzmilyonlarca yıl sonrası için bugünden hesap yapmak, hele hele sayısız değişkenin etkilediği sistemler üzerine bunu yapmak çok zor. Sadece şunu biliyoruz ki evrenin itme gücü sonucu yapıların birbirinden uzaklaşma hızı da kütleçekimi formülü ile aynı. Bizden 10 birim uzaklıktaki yapı bizden 10 birim hızla uzaklaşırken 20 birim uzaklıktaki yapı 40 birim hızla uzaklaşıyor. Bu hesaba göre bizden çok uzakta olan yapıların bizden uzaklaşma hızı, ışık hızından kat kat fazla. Bu gerçek, birşeylere ışık tutuyor mudur emin değilim ama birbirinden milyarlarca ışık yılı uzaklıktaki yapıların birbirlerine uyguladıkları kütleçekiminin evreni tekrar bir noktada toplaması olası mıdır, bilmek zor...

Kaynaklar

  1. W.L. Freedman. Evrenin Genişlemesi. (23 Ekim 2020). Alındığı Tarih: 23 Ekim 2020. Alındığı Yer: wikipedia | Arşiv Bağlantısı
Bu cevap, soru sahibi tarafından en iyi cevap seçilmiştir. Ancak bu, cevabın doğru olduğunu garanti etmez.
1
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close