Uzay-zaman kavramı nedir?

uzay zaman düzleminin birçok tanımı var. uzay bir lokasyonken, o lokasyondan başka bir lokasyona giderkenki süreç; zamandır. yani uzay ve zaman birbiriyle iç içedir.

kuantum alanından bakarsak uzay komple boş değildir. bu açıdan uzay-zamanın bir dokusu olduğunu, özellikle kara delikler gözlemlendiğinde anlayabiliriz. çünkü kara deliklerin etrafında bir elastiklik olduğunu etrafındaki ışığın bir eğri çizmesinden anlarız. bu elastiklik ise adeta bir doku gibi varolan uzay-zamanın bükülmesidir. böylece kütlesi olan cisimlerin uzay-zamanda bükülme yarattığını einstein genel görelilik teorisi ile açıklamıştır.

uzay-zamanın bir dokusu olduğundan bahsettik. işte bu yüzden karanlık madde , karanlık enerji, higgs bozonu, graviton gibi kavramlar ortaya çıkmıştır. yani kuantum alanında uzay-zamanın, algılanamayan ve ışık fotonlarının etkileşime geçemediği parçacıklardan oluştuğu düşünülmekte. bu yüzden cern’de büyük hadron çarpıştırıcısı ile bu parçacıkların varlığına dair kanıtlar aranıyor.

uzay-zaman dokusunun içerisindeki bütün bu algılanamayan parçacıklar (şeyler desek daha doğru olur) ve enerjiler, kütleyi oluşturmakta (higgs bozonu), kütleçekim dalgası denilen uzay-zaman eğikliğini oluşturmakta (graviton). yani bizi var etmekte ve gerçekliğimizi belirlemekte. dünyanın güneş etrafında dönmesini sağlamakta.

einstein genel görelilik teorisinde uzay-zamanı düz bir çarşaf gibi hayal ediyor ama uzay-zaman her yerde ve hepimizin atom altı alanından, yani içimizden geçmekte. maddenin yoğunlaştığı yerde uzay-zaman da bu yoğunluğun yarattığı sıkışmadan dolayı gerginleşir. yani maddenin etrafından maddeye doğru küçülen küresel bir dalga gibi düşünün olayı. kütleçekim de budur.

son olarak etrafınızda gördüğünüz her materyal uzayzamanı bükmektedir. diş fırçanız, cımbızınız ve hatta kıl taneleriniz bile. ancak madde yoğunluğunun az olmasından dolayı bunu fark etmek imkansızdır. tabi diş fırçanız bir kara delik yaratmaya karar verirse o başka :)