Plasebo etkisinin biyolojik, psikolojik ve fiziksel temeli nedir?

Merhaba.Plasebo'nun evrimine dair kaynaklara da bırakacağım bir makale mevcut.Konu kapsamlı ve uzun olduğu için burada uzun uzun yazamadım;bu yüzden içerik olarak Evrim Ağacına makale olarak gönderdim ve halihazırda yayında.Keyifli okumalar.:)

Plasebo etkisini çok büyük rahatsızlıklar için kullanılmadığı durumlarda psikiyatrik olarak ya da ağrı kesici etkisi sebebi ile görebiliyoruz. Bahsettiğin fiziksel rahatlamanın nasıl sağlandığına dair bir araştırma özeti geçeceğim.

2004’te Michigan Üniversitesi`nde yapılan bir çalışmada plasebo etkisinin beynin kendisinin sahip olduğu doğal ağrı kesiciler olan endorfinlerle ilgili olduğunu gösterdi. Bu çalışmada sağlıklı deneklere ağızdan ağrılı ama zararsız bir enjeksiyon verilirken beyinleri de PET tarayıcısı ile tarandı. Deneklere ağrı seviyelerinin oranı soruldu ve araştırmacılar beyin taraması boyunca ağrıyı belli bir seviyede tutmak için farklı oranlarda tuz enjekte ettiler. Daha sonra deneklere ağrı kesici olarak düşündükleri şey verildi ve hepsi plasebo aldıktan sonra ağrı seviyelerinde bir azalma deneyimlediğini söyledi. Ama ayrıca beynin ağrıya cevap veren endorfin reseptörlerinin bulunduğu alanlarında da bir değişiklik görüldü. Ağrı kesici beklentisi beynin ağrı kesme sisteminin aktif hale gelmesine neden oldu.

Yani aslında psikolojik olan bu durum beynimiz sayesinde fizyolojik etkiler de yaratabiliyor böylece.

Plasebo Etkisinin Evrimsel Kökenleri

Bendensky ve Sonabend, 2005 yılında yayınladıkları makalede "insan evriminin bir noktasında, hasta insanların bir şekilde kendilerini iyileştirebileceklerini düşünmeleri" görüşü temel alınmaktadır; temel alır; ancak bu akıl yürütme şekli yeterli değildir.[1] Çünkü hasta insanların bağışıklık sistemlerinin aktive olabilmesi için, bireylerin nasıl ve ne şekilde harekete geçtikleri açık değildir.

Beklenti Teorisi, bilinçaltı ve psikoimmünolojik etkiler gibi, plasebo etkisine dair birçok tartışmalı model öne sürülmüştür.Bu tartışmalı modeller ilk olarak biribirlerini dışlıyor gibi gözükse de, Stewart-Williams ve Podd, 2004 yılında yayınladıkları makaleyle aslında öne sürülen bu modellerin birbirlerini desteklediklerini göstermiştir.

Ancak tüm bunların aksine Humphrey, evrimsel biyoloji perspektifinden plasebo etkisine dair sözlü bir argüman ortaya çıkarmıştır

Plaseboda Nicholas Humphrey Konsepti

Doğal seçilim, kaynaklarını etkin bir şekilde yönetebilen organizmaları tercih etme eğiliminde olacaktır. McNamara ve Buchanan'ın 2005'te varsaydığı gibi, "fizyolojik kaynakların yeniden dağıtımına izin veren süreçler, uygunluğu en üst düzeye çıkarmak için kaynakları en iyi şekilde dağıtmalıdır."[5]

Humphrey, bir organizmanın iç işleyişi ile ulusal bir sağlık hizmetindeki kaynakların yönetimi arasında bir paralellik kurarak, bütçe, triyaj sistemleri vb. nedeniyle kaynakların kullanımında bazen sınırlamalara işaret etmektedir. Tıpkı bir hastane yöneticisinin kaynakları daha sonra olabilecek risklere göre yönetmesi gerektiği gibi, bağışıklık sisteminin kaynakları yönetirken gelecekteki potansiyel enfeksiyonları hesaba katmasını bekleyebiliriz.

Humphrey, resmi bir model sunmuyor; ancak optimal değiş tokuşların bir organizmanın kaynakları savunma ve onarıma nasıl tahsis etmesi gerektiğini tahmin edeceğini öne sürüyor. Mevcut sağlık için ne kadar çaba sarf edileceği ve bu çabanın diğer ihtiyaçlarla (gelecekteki potansiyel gereksinimler dahil) nasıl değiş tokuş edildiği bu makale için esastır.

Bazen hastalığı veya acıyı görmezden gelmenin faydaları, acil bir müdahalenin faydalarından daha ağır basabilir. Örneğin, ateşi veya bacağı kırılmış bir birey, yırtıcı bir hayvan yaklaştığında, kaynaklarını güvenliğe doğru hareket etmeye harcamalıdır. Bir bağışıklık sistemini çalıştırmak enerji açısından maliyetli olabilir ve bir kişi zaten fiziksel olarak stres altındayken bir hastalıkla mücadele etmeye çalışırsa, otoimmün bir hastalık geliştirme riski artar.Bu etkiler, zamanın belirli bir noktasında bir hastalıkla savaşmak için harcanan optimum çaba düzeyini azaltabilir.

Kimyasal Proseslerin Temel İlkeleri

Ayrıca Houston ve arkadaşları, bireylerin bağışıklık savunmasına enerji yatırımı ile açlığı önlemek için onu rezerv olarak saklamak arasında bir değiş tokuş yapması gerektiğini belirtmektedir.[8] Benzer şekilde, savunma ve onarım için kaynakların zamanlaması ve tahsisi ile ilgili olarak değiş-tokuşlar yapılabilir.[9], [10] Bu nedenle, dış ipuçları bazen bir organizmanın bir problemle başa çıkmaya (bir hastalıkla mücadele veya bir yaralanmayı iyileştirme) kaynak ayırıp ayırmayacağını, ne zaman ve ne dereceye kadar ayıracağını etkilemelidir ve bu nedenle davranışı etkileyen öznel önlemleri (ağrı gibi) da etkileyebilir.

London School of Economics'ten emekli bir psikolog olan Nicholas Humphrey, bu fikri ilk olarak on yıl önce ortaya attı, ancak şu anda Trimmer ve meslektaşları tarafından tasarlanan bir bilgisayar modelinden ortaya çıktığını destekleyecek kanıtlara sahip.

Trimmer'ın Simülasyonu

Trimmer'ın simülasyonu, hayvanların düşük seviyeli enfeksiyonlarla savaşmak için hayati kaynakları harcamaları gerektiği varsayımı üzerine inşa edilmiştir. Model, zorlu ortamlarda hayvanların daha uzun yaşadıklarını ve bir bağışıklık tepkisi oluşturmadan enfeksiyonlara katlandıklarında daha fazla yavru doğurduklarını ortaya çıkardı. Daha elverişli ortamlarda, hayvanların bir bağışıklık tepkisi oluşturması ve mümkün olan en kısa sürede sağlığına dönmesi en iyisiydi. Sonuçlar, çevresel koşullara bağlı olarak bağışıklık sistemini açıp kapatmanın net bir evrimsel faydasını göstermektedir. Trimmer, şöyle diyor:

Çevresel faktörlere bağlı olarak bağışıklık sisteminin daha fazla kaynak harcamamak adına kendini açıp kapama anahtarı var.

Humphrey ise şöyle diyor:

"Teorimin hesaplamalı modellemeye dayandığını görmekten memnunum."

Fikir doğruysa, bu, plaseboların doğasını yanlış anladığımız anlamına gelir. Son 10.000 yıldaki çiftçilik ve diğer yenilikler, birçok insanın istikrarlı bir gıda kaynağına sahip olduğu ve herhangi bir zamanda güvenli bir şekilde tam bir bağışıklık tepkisi sağlayabileceği anlamına geliyor - ancak bilinçaltı anahtarımız henüz buna uyum sağlamadı. Humphrey, bir plasebo, zihni bir bağışıklık tepkisini açmak için ideal bir zaman olduğunu düşünmek için kandırdığını söylüyor.

Plasebo etkisi, farmakolojik olarak etkisiz bir ilacın telkine dayalı bir etki ortaya çıkarma halidir. Latince kökenli bir kelime olup hoşnut etmek anlamına gelir. İlaç, vücuda ağız, burun veya enjeksiyon yolu ile verilebilir. Bunun yanında cerrahi girişimlerle bile placebo etkisi sağlanabilir.

Aslında plasebonun fiziksel anlamda tedaviye yönelik bir gücü yoktur. Sahip olduğu tedavi gücünü tamamen hastanın verilen ilacın işe yarayacak ilaç olduğunu düşünmesinden alır. Plasebo, tıbbın bilimsel olarak açıklayamadığı bir şekilde insanların istemeleri halinde kendi kendilerini iyileştirme gücüne yöneliktir. Tıbbi olarak kurtulma ihtimali zayıf görülen birçok hasta, ölmekten bu güç sayesinde kurtulmuş, tıbbın çözüm bulamadığı kanserin tedavisinde çoğunlukla yüksek moral ve iyileşme azmi etkili olmuştur. Plasebo, gayriresmî yazışma dilinde ve halk arasında faydalı tıbbi içeriğinin bulunmadığını ifade etmek için bazen "şeker hapı" olarak da adlandırılır.