Merhaba!
Öncelikle sorulan bu iki soru birbiri ile oldukça bağlantılıdır. Evrenin genişlemesi dediğimiz durum, uzay-zamanın genişlemesidir.
Uzay-zaman dokusu bizim, kendi boyutumuzda X,Y,Z ve birde Zaman(t) boyutundan oluşmaktadır. Bu ne anlama gelmektedir?
Zamanın bizler için durduğu iki durum vardır bunlardan birisi tekilliklerin içerisidir. Bir başka zamanın son bulacağını daha doğrusu zaman değerinin bir önemi kalmayacağı durum ise büyük çöküş teorisinin sonucunda yaşanacak büyük çöküştür. Peki neden zamanın bir önemi kalmıyor? niçin zaman tekillikte son buluyor?
Kısa cevap tekilliklerde tanımlayabileceğimiz bir referans sistemi yok. Bu durumda X,Y,Z değerlerinin bir önemi kalmıyor ve sonucunda ise zaman değerininde bir önemi kalmıyor.
İnsanlığın sonu ya da evrenin sonu var mıdır?
Kesinlikle evet! Evrenin ve insanlığın birer sonu olacak. İnsanlığın sonu için çok fazla son olsada, Evren için elimizde daha az teorimiz vardır bunlar ise:
1. Büyük Çöküş (Big Crunch)
Teori: Eğer evrendeki madde yoğunluğu kritik yoğunluktan büyükse, genişleme bir noktada durur ve evrenin kütle çekimi baskın hale gelir. Bu durumda, genişleyen evrenin çökerek kendi üzerine kapanacağı düşünülür.
Sonuç: Tüm galaksiler, yıldızlar ve nihayetinde tüm madde, Büyük Patlama'nın tersine benzer şekilde bir "tekilliğe" çöker.
Gözlemlerle Uyumu: Karanlık enerjinin genişlemeyi hızlandırdığı göz önüne alındığında, bu senaryonun gerçekleşme olasılığı düşük görünmektedir.
2. Büyük Donma (Big Freeze)
Teori: Eğer evren sonsuza dek genişlemeye devam ederse, sıcaklık sürekli düşer ve entropi maksimum seviyeye ulaşır. Bu süreçte yıldızlar yakıtlarını tüketir, kara delikler buharlaşır ve evren soğuk, karanlık bir duruma geçer.
Sonuç: Evrende düzen kalmaz, sıcaklık her yerde eşitlenir ve hareket durma noktasına gelir. Bu, "ısıl ölüm" olarak da bilinir.
Gözlemlerle Uyumu: Karanlık enerjinin evrenin genişlemesini hızlandırdığı göz önüne alındığında, bu teori günümüzde en olası senaryo olarak görülüyor.
3. Büyük Yırtılma (Big Rip)
Teori: Eğer karanlık enerji evrenin genişleme hızını sürekli artırırsa, bu genişleme bir noktada atomik ve alt atomik düzeydeki bağları bile aşacak kadar güçlü hale gelir.
Sonuç: Genişleme, galaksilerden yıldızlara, atomlara kadar her şeyi parçalayarak evreni tamamen yok eder.
Gözlemlerle Uyumu: Bu senaryo, karanlık enerjinin doğasına bağlıdır. Eğer karanlık enerji zamanla güçleniyorsa, bu teori geçerli olabilir.
4. Büyük Çarpışma (Big Bounce)
Teori: Bu teoriye göre evren sürekli bir genişleme ve çökme döngüsü içindedir. Evren bir noktada genişlemeyi durdurur, çökerek yeniden bir tekilliğe döner ve ardından yeni bir Büyük Patlama ile yeniden genişler.
Sonuç: Evrenin sonu, bir sonraki evrenin başlangıcı olur.
Gözlemlerle Uyumu: Bu teori, kuantum kütleçekim teorileriyle ilişkilendirilmiştir, ancak karanlık enerjinin varlığı nedeniyle gözlemsel olarak daha az desteklenmektedir.
5. Kara Delik Buharlaşması ve Sessizlik
Teori: Eğer evren sonsuza kadar genişlemeye devam ederse, tüm yıldızlar ve galaksiler kara deliklere dönüşür. Kara delikler de Stephen Hawking'in öngördüğü şekilde Hawking Radyasyonu ile buharlaşır. Geriye yalnızca karanlık, seyrek enerji dolu bir evren kalır.
Sonuç: Evren, madde ve enerji açısından tamamen boş bir alana dönüşür.
6. Vakum Çöküşü (Vacuum Decay)
Teori: Evrenin temel parçacıklarını açıklayan Higgs alanı, şu an metastabil bir durumda olabilir. Bu durumda, Higgs alanı daha düşük enerji seviyesine çökebilir ve bu, "vakum balonları"nın ışık hızına yakın bir hızla yayılarak evrendeki tüm maddeyi yok etmesiyle sonuçlanır.
Sonuç: Bu süreç ani ve yıkıcı olur, ancak ne zaman gerçekleşeceği tahmin edilemez.
Gözlemlerle Uyumu: Teorik olarak mümkün, ancak bu senaryonun gerçekleşmesi milyarlarca yıl alabilir.
Kaynaklar
- S. Hawking. (2013). Zamanın Kısa Tarihi. Yayınevi: Alfa Basım Yayım.