Merhabalar.
Öncelikle diğer cevaplara teşekkür ederim. Soruda kastınız tam olarak bu olmasa da ben affınıza sığınarak işi biraz daha matematiksel olarak ele almaya çalışacağım. Zira bazı insanlar Dünya'nın yuvarlaklığını animasyonlarla vb. dahi kabul edemiyor ve uçaklarla neden gözükmediğini sorguluyorlar. Yani ben biraz perspektifsel açıdan bahsedeceğim.
İlk olarak bir kağıda Dünyamızı temsilen bir daire çizdiğinizi hayal edin. Dairenin (yani Dünya'nın) merkezine bir nokta çizin. Bu noktadan Kuzey kutup noktasına doğru düz bir çizgi çekin ve yarıçapı elde edin. (Dünyamızın yarıçapı yaklaşık 6.371kmdir) Sorumuz şu: bir gözlemci yerden ne kadar yükselirse Dünya'yı tam bir yuvarlak olarak "detaylıca" görür? Bu durumda yine Kuzey kutup noktasının üzerinde bulunan (yarıçap doğrusunun hayali uzantısının üzerinde) (yüzeye temas etmeyen) bir nokta daha çizin. Bu noktanın yerden yüksekliğini "h" harfi ile gösterin. Bu nokta bizler için gözlemciyi ifade ediyor. Şimdi gözlemci noktasından Dünya ekvatoruna doğru (gözlemciye göre Doğu Yarı Küredeki ufuk çizgisi) düz bir çizgi çekin. Bu çizgi gözlemcinin görebileceği yaklaşık uzunluğu ifade eder. (Çizgi uzunluğunu "d" harfi ile gösterelim.) Son olarak "d" çizgisinin ufuk noktası ile temas ettiği yerden merkeze doğru bir dikme indirelim ve 2. bir yarıçap çizelim (yarıçaplar "r" harfi ile gösterilsin). Böylece hipotenüsü h+r olan 1. dik kenarı d ve 2. dik kenarı r olan bir dik üçgen elde etmiş olduk. Şimdi formülümüzü (Pisagor Teoremine göre) kuralım. (h+r)^2=r^2+d^2 yani "d = kök içerisinde h^2+2hr". d uzunluğumuzun kişinin görebileceği "yaklaşık" mesafe olduğunu söylemiştik. Dünyamızın çapı yaklaşık 12.742 kilometre olduğundan d de 12.742 kilometre olmalıdır. Bu durumda r değerini de bildiğimize göre h değerini bulabiliriz. Bu hesaba göre h değeri yaklaşık 10.000 kilometre çıkar. Ancak sonuç tabii ki yanıltıcıdır. Bizim d kabulümüz olan 12.742 kilometre gerçekte o kadar kısa değildir çünkü dünya bir geoittir. Yani d>12.742 kilometre olmalıdır. Gerekli hesaplamalar yapıldığında uygun yükseklik yaklaşık 35.000 kilometre çıkmaktadır. Yani matematiksel olarak bu değerin altında (gökyüzü balonları, uçaklar vb.) Dünya'nın yuvarlaklığı zaten tam anlamıyla gözükmez.
Son olarak yukarı ve aşağı kavramlarının göreli olduğuna ve insanlar için oluşturulduğuna dikkat çekmeliyim. Bir insan nerenin yukarısı nerenin aşağısı olduğunu iç kulak sıvılarındaki değişikliklerden anlar zira bu sıvılar yer çekiminin merkezine (görece aşağıya) yönelir. Yani yer çekiminin olmadığı uzay gibi ortamlarda aşağı ve yukarı kavramları yoktur. Bu durumda Dünya'nın geoit (veya küreden) başka bir şekle sahip olamayacağı aşikardır. Zira böyle bir durum olsaydı farklı yerlerde bulunan insanlar için aşağısı ve yukarısı farklı olurdu çünkü yer çekimi merkezinin her yere eşit uzaklıkta olduğu şekil küredir. Yani örneğin Dünyamız düz olsaydı Amerika'daki bir birey için aşağısı Güney olmak yerine Doğu yönü (sağ kol) olurdu. Aşağıyı aşağı olarak deneyimleyebilenler sadece merkezdeki insanlar konumuna gelirdi. Yani aslında Güney ve Kuzey yarı kürelerin olması ve insanların aşağıyı merkez doğrultusunda hissetmesi düz bir dünyanın değil küre bir dünyanın en büyük kanıtlarından biridir.
