Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Yeni Soru Sor
Paylaşım Yap
Sorulara Dön
Enes Ege Özcan
Üye 27 Haziran 2 Cevap
1

Türkiye'deki bölgelerin farklı iklim yaşanmasının bilimsel nedeni var mı?

Türkiye'deki bölgelerin farklı iklim yaşanmasının okul eğitiminden farklı olarak bilimsel bir nedeni var mı?
345 görüntülenme
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Tüm Reklamları Kapat
2 Cevap
Silinmiş Üye
Silinmiş Üye İklim Bilimci 27 Haziran

Orta okul ve lise seviyesindeki coğrafya derslerinde verilen bilgiler ayrıntılı olmasalar da genel olarak doğrular. Bir bölgenin iklimini belirleyen iki temel faktör var. Matematik konumu (enlemi) ve özel konumu. Türkiye gibi kuzey-güney doğrultusunda çok da büyük olmayan bir ülke için daha belirleyici olan etki özel konum.

Özel konum, orojenez (dağ oluşumu) ve epirojenez (kıta oluşumu) yoluyla, yüzey karakterlerini, eğimi, bakıyı ve yükseltiyi değiştirdiği için iklimleri de etkiler.

Bunlardan en bilinen örnek Türkiye'deki Kuzey Anadolu dağları ve Toroslar kıyaya paralel uzandıkları için Akdeniz ve Karadeniz bölgelerinin daha nemli ve yağışlı olmaları. Ama dağlar bir çeşit barikat oluşturdukları için bu yağışlar iç bölgelere giremiyor ve iç bölgeler daha kurak kalıyor. Öte yandan Ege Bölgesinde dağlar kıyaya dik uzandığı için denizin nemli etkisi daha iç bölgelere sokulabiliyor.[1][2]

Tüm Reklamları Kapat

Kaynaklar

  1. E. Erlat. (2009). İklim Sistemi Ve İklim Değişmeleri. ISBN: 9789754838657. Yayınevi: Ege Üniversitesi Basımevi,.
  2. O. Erol. (1988). Genel Klimatoloji. ISBN: 9789757206316. Yayınevi: Çantay Kitabevi.
2
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Esat Kudret
Akıl yürütmeyi öğrenmeye çalışan bir öğretmenim. 28 Haziran

Tabi ki:

*Enlem (güneş ışınlarının geliş açısı); Güneyden kuzeye doğru daha eğimli bir açı ile gelir ve ısı farkına neden olur. Güney daha büyük açı ile daha çok ısınır iken kuzey daha düşük bir açı ile daha az ısınır ve ısı her şeydir. ( Ülkemize güneş ışınları hiçbir zaman dik bir açı ile gelmez ve güneş hiçbir zaman doğudan doğup batıda batmaz. Bunun için bknz. Eksen eğikliği)

* Karasallık-Denizellik: Deniz kıyıları ve deniz etkisinin iç kısımlara girebildiği yerler ( Ege misal, dağlar denize dik uzanır fakat karadeniz ve akdenizde dağlar denize paralel olduğu için deniz etkisi iç kısımlara giremez) suyun ılıtıcı etkisi nedeni ile daha ılıman, iç kısımlar daha soğuktur. Bu aynı zamanda yağışı da etkiler ve yağışın su kaynaklı ılımanlaştırıcı bir etkisi vardır.

Tüm Reklamları Kapat

*Dağların uzanış yönü: Yukarıda ege ve diğer kıyı bölgeler kıyaslanmıştır.

*Bakı yani dağların uzanışına bağlı olarak güneşe dönük olan (güneye) ve dönük olmayan ( kuzeye) bakan yamaçlar arasında ısı farkı olacaktır.

*Yükselti ya da diğer bir değiş ile yer şekilleri: Ülkemiz batıda doğuya doğru kademeli olarak yükselen bir ülke ve doğal olarak her iki yüz metrede bir sıcaklığın bir derece düştüğü var sayılırsa ülkemizde sıcaklı batıdan doğuya doğru kademeli olarak düşer.

* Ve bunlara ek olarak eser miktarda da olsa insan etkisi: Sanayi, kentleşme, karbon salınımı, orman varlığı, su dengesi vb.

Tüm Reklamları Kapat

* Bir de rüzgarlar. Fakat ağırlıklı olarak enleme tabidir ve güneyden esen sıcaklığı arttırıcı kuzeyden esen azaltıcı bir işleve sahiptir. (ARA YÖNLER DAHİL)

Bu nedenle ülkemizde üç ana iklim tipi görülür.

1. Akdeniz ikklimi: Akdeniz, Ege ve Marmaranın güney kısmı.( Yazları sıcak ve kurak , kışları ılık ve yağışlı. Bitki örtüsü maki.)

2. Karadeniz iklimi: Karadeniz kıyı kuşağı boyunca karadeniz bölgesi ve marmaranın karadeniz kıyıları yani kuzeyi. ( Her mevsim ılık ve yağışlı. Bitki örtüsü orman)

3. Karasal iklim: Deniz etkisine kapalı iç kısımların tamamı. İç Anadolu, doğu Anadolu, güney doğu Anadolu ve marmaranın trakyası. Ancak burada nüans farklılıkları vardır. Trakya yüksek olmadığı için karasal ikl,im geçiş özelliği gösterir. Yani sınırlar keskin değildir. İç Anadolu ortalama yüksekliğe ship olduğu için (1200m) , doğu anadoluya kıyasla daha yumuşak bir karasal iklim özelliği gösterir. Güney doğu anadoluyu iç anadoludan ayıran temel fark daha güneyde oluşundan dolayı ısı farkıdır. Doğu Anadolu ise yükseltisi nedeni ile sert karasal bir iklime sahiptir. ( Yazları sıcak ve kurak kışları soğuk ve kar yağışlıdır. Bitki örtüsü: Trakya, İç Anadolu ve güney doğu Anadolu ağırlıklı olarak bozkır, doğu Anadolu step)

Ayrıca kimi yerlerde mikro klima bölgeleri vardır ve hakim iklimimn özellikleri dışında özellikler de gösterebilir. Bunlar dara alanlı özel bölgelerdir. Misal Rize iklimşi karadeniz iklimi olmasına rağmen sadece akdenize özgü turunçgil belirli bölgelerde yetişebilmektedir. ( kuytu özelliği) Aynı zamanda Iğdır Sert karasal iklim kuşağında olmasına rağmen etrafı yüksek dağlarla çevreli bir çukur niteliği taşıdığından, yağış miktarı hariç aynı özellikleri gösterir.

Bunların dışında yerel doğal etkilerden kaynaklı farklılıklar da mevcuttur. Misal Antalya da akdeniz bölgesindedir ve akdeniz iklimi egemendir, Isparta’da da fakat nüans farkıyla. Bu yağış, nem, sıcaklı, yıllık ortalama güneşlenme süresi, donlu gün sayısı vb. olarak kayda geçer. Bu durum atynı iklime tabi Hatay ve Maraş için de geçerlidir.

Bu nedenle ülkemizde İklime ve yerşekillerine bağlı olarak sadece bölgeler değil aynı zamanda aynı bölge içinde bölüm ve yöreler de belirlenmiştir. Batı akdeniz bölümü, Antalya Teke yöresi vb.gibi.

Not: Bütün bu bilgiler ne yazık ki bugün için geçerlidir. Ve ne yazık ki ülkemiz çölleşiyor. Dolayısı ile iklim kuşaklarının küresel ısınmaya bağlı olarak da yer değiştirmei nedeni ile bizden sonraki kuşaklar ülkemiz için yedi bölge yedi iklim olgusunu deneyimlemeyebilir.

Akdeniz iklimi kuzeye kayıyor ve yerini kurak ve sıcak bir tropikal iklime bırakıyor. Konya ve çevresinde filmlerden tanık olduğumuz kumullar ( Leyla ile Mecnunun kumulları) , yani çölleşme hızla ilerliyor. Konya Karapınar ile sınırlı iken bugün çok daha geniş alanları tehdit ediyor.

Tüm Reklamları Kapat

Bu sürecin önünde en büyük engel olan orman varlığımız ise içler acısı…Ya bilinçsiz su tüketimimiz…Fosil yakıtta ısrarımız.

Yapılan bir araştırmada bugün itibarı ile bir yılın üçte birini ve her yıl katlanarak artacak şekilde gelecekte tüketiyoruz. Nereye kadar… ( Bunun için bakınız: Fikret Başkaya; 6. Yok oluşa koşar adım, özgür üniversite.)

Umarım aradığınıza cevap olmuşumdur.[1]

Kaynaklar

  1. İbrahim Atalay. (2011). Türkiye İklim Atlası. ISBN: :9789751031877. Yayınevi: İnkılap Kitabevi. sf: 136.
3
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.

Bize Ulaşın

ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close