Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Yeni Soru Sor
Paylaşım Yap
Sorulara Dön
Ufuk Derin
Üye 22 Şubat 2024 2 Cevap
4

Bir kelimenin doğru yazılışı ve doğru okunuşu neye göre belirlenir?

Bu "doğrular" sık sık TDK veya TRT gibi gibi kurumlar tarafından veya bu alanda hoca olan kişiler tarafından anlatılıyor ancak bunların doğru olduğu neye göre belirleniyor? Özellikle sosyal medya platformlarında toplumun genelinin düştüğü yanlışlar sıklıkla anlatılıyor.
500 görüntülenme
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Tüm Reklamları Kapat
2 Cevap
Görkem Öge
Sinema yazarı 23 Şubat 2024

Bugün adı konmuş dillerin hemen hepsinin, kökenleri ve tarihleri az çok netleştirilmiştir, belirli ses kullanımlarına, belirli vurgulara sahip oldukları da belirlenmiştir. Hemen hepsi kendi içinde sınırları çizilmiş kurallara hatta belirli harflere, hece yapılarına sahiplerdir. Ki dillerin hemen hepsi de belirli dil gruplarının da üyeleridirler. Aynı grubun üyeleri arasında benzerlikler, farklı gruplardaki diller arasında da belirgin yapı ve kullanım farklılıkları vardır.

Bir kelimenin Türkçe olup olmadığını test edebileceğimiz çok sayıda kural var. Yani "imkân" Türkçe değildir diyorsak, eş anlamlısı "olanak" Türkçe diyorsak bu yargıda bulunmamızı sağlayan birçok ses uyumu gerekliliği var. İşte bu kurallar, bu konu üzerine çalışan çeşitli kuruluşlar, üniversiteler tarafından hem belirlenir hem de metne dökülüp halka sunulur. Ülkemiz için örneğin birçok dil, tarih, edebiyat fakültesi var. Türk Dil Kurumu var. Bu kuruluşlarda Türkçe detaylıca incelenmiş, araştırılmış ve kökenlerinden yola çıkılarak belirli kurallara dökülmüştür. Hiç biri rastgele değildir ve kökenlerden yola çıkılarak, tarihsel süreçlerle belirlenmiştir.[1]

O nedenle... Bazı örneklerde karşımıza garip uygulamalar geliyor olsa da ve dil genelde halkın kullanımı ile güncelleniyor ve evrim geçiriyor olsa da konunun akademik ve tarihsel tarafı da çok önemli.

Tüm Reklamları Kapat

Umarım cevap teşkil etmiştir. Sağlıcakla.

Kaynaklar

  1. D. D. A. Kayasandık. Ses Bilgisi - ...:: Türk Dili ::... Dil Bilgisi, Kompozisyon Konuları Ve Sunuları, Kaynaklar. Alındığı Tarih: 23 Şubat 2024. Alındığı Yer: turkdili.gen.tr | Arşiv Bağlantısı
1
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Okan Yıldız
Mühendis - Uygulamalı Fizikçi 24 Şubat 2024

Bir dilin doğrusu yalnızca onu konuşan halkın benimsemesiyle oluşur. Dili yönlendiren, tekeline alan ve kurallar koyan bir kurum olamaz. Dilbilim araştırmaları yapan enstitüler olabilir ancak. Avrupada ki enstitüler, kurum olarak bize aktarılmış. TDK'nın çok üst bir tondan doğrusu bu diyerek dili mahvediyor olmasının sosyolojik sebebi ise kendini Cumhuriyet devrimlerinin bekçisi olarak görmesinden geliyor zannımca. Siz ne kadar TDK kısaltması okunurken "te de ke" olarak okunur desenizde halk onu "te de ka" olarak okuyacak. Görevi yalnızca bu durumun sebebini araştırmak olabilecek bilimsel bir araştırma kurumunun insanlara sizin yüzyıllardır yaptığınız yanlış doğrusu bu demek gibi bir ayrıcalığı olamaz.

Ne demek yani "Türkçe kuralları şöyledir, 2000 sene önce o kelime böyle türetilirdi, o zaman şimdiki kullanım hatalı". Dili kullanan halk o şekilde evirmiş ve olay bitmiştir. Bilmem kaç bin senelik kurallara dönmek diye bir saçmalık olabilir mi?

Kademe, paye, mertebe, rütbe, safha... Tüm bu kelimeler için TDK aşama kelimesini öneriyor. Böyle bir önerme elbette çok abes kaçıyor. Doğrusu makina olan kelimeyi on yıllarca zorla makine olarak öğrettiler şuan ben makina yazınca linçleniyorum neredeyse. 19.yy da yazılan mühendislik kitaplarında makina yazıyor, bütün büyük üniversitelerdeki bölüm isimleri makina olarak geçiyor. Halen TDK hatasından dönmüyor, ancak rasyonel ve apodeiktik bir açıklamada getiremiyor.

Tüm Reklamları Kapat

Bilhassa terimler konusunda TDK çok kötü işler çıkartıyor.

[1][2]

Kaynaklar

  1. A. B. Ercilasun. Dilde Birlik. ISBN: 9786053420491.
  2. Halil Oğuztüzün. Berimsel Bir Deneme. Alındığı Tarih: 24 Şubat 2024. Alındığı Yer: METU CENG | Arşiv Bağlantısı
1
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.

Bize Ulaşın

ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close