Merhaba öncelikle. Şu anda kendini geliştirmek adına çaba sarf etmeye yönelik bu soruyu sorman bile umut vaat edici :)
Öncelikle şunu bilmeni isterim, ben de tahmin edersin ki senin geçtiğin yollardan geçtim. Kah verimli günlerim oldu, kah o kadar da verimli olmadığım günlerim... Ama şu bir gerçek ki, şu güne kadar edindiğim tecrübelerim olmasaydı, bu noktada olamazdım sanırım.
Sana verebileceğim ilk tavsiye, her kazandığın deneyime, olumlu-olumsuz farketmeksizin bir tecrübe gözüyle bakman. Kendini hiçbir şekilde heba etme, hiçbir hatan için... İnsanlar böyledir, olumlu şeyleri sanki normal bir şeymiş gibi algılayıp olumsuz olanlara "tü, kaka" derler, bazen kendi kendimize dahi yaparız bunu. İşte bunu yapma. Eğer her olumsuz olaydan dahi ders çıkarıp önüne bakma cesareti kazanabilirsen, hiçbir engel seni yıkamayacaktır...
Liseye gidiyorsun, önünde uzun bir maraton var demektir. Biliyorsun, üniversite sınavı. Elinden gelenin en iyisini yap ve sınavı en iyi şekilde kazanmaya bak. Mümkünse ilk sene kazan. Bazı aileler ilk sene kazanamayan evlatlarına ikinci senesinde o kadar iyi olanaklar sunmayabiliyor ki benim ailem de öyle bir aileydi. Şu anki aklım olsa nasıl olsa ikinci sene hazırlanırım diye salmazdım bu kadar.
(Senin aile dinamiğini bilmiyorum gerçi, ancak yine de sınava girdiğin ilk senede kazanman senin yararına olacaktır. En azından psikolojik olarak daha fazla yıpranmayacaksın...)
Sen de şimdiden çalışmayı sıkı tut. 9. Veya 10. Sınıfta olsan bilr "Amaaan, nasıl olsa çok var" deyip salma. Ve tabii ki de, alan seçimini dikkatli yap. Hangi alanda ilgin varsa ona yönel. Birileri dedi diye değil. Ben bu konuda çok sıkıntı çekiyorum, şimdiki aklım olsa başka alan seçerdim, bunu yakın çevreme de söylüyorum zaten.
Gelelim diğer yapman gerekenlere...
• Kitap okumaya başlamalısın. Okuyorsan da, daha klasik, ünlü dünya klasikleri, Türk klasikleri gibi; aynı zamanda felsefe, psikoloji ve bilim kitapları ile başlayabilirsin. İnternette bu konuyla ilgili bir sürü liste ve sonuca ulaşabilirsin. Kitap okuma konusu benim de eksikliğini hissettiğim ve tamamlamaya çalıştığım bir konu olduğundan, sana bu konuda öğütte bulunmam çok da doğru olmaz. (Bu sitede de görmüştüm kitap önerileri gerçi, burayı da kullanabilirsin bu konuda.)
Kitap okuma alışkanlığın yoksa da, bir an önce edinmeye bak. Zira bir yaştan sonra bu alışkanlığı kazanmak zorlaşıyor. Ve kitap okumadığın her gün, aslında bir vakit kaybı inan bana. Düşünsene, insan ömrü sınırlı ve eğer her tecrübeyi bu sınırlı ömrümüzde edinmek zorunda kalsaydık, işler bizim için çok zorlaşacaktı ve sarpa saracaktı. Kitaplar bu konuda bize bambaşka tecrübeler edinme konusunda yardımcı oluyor aslında.
Ha nasıl kazanırım dersen de, bu aşamada ilk önce klasiklerden başlama bana kalırsa. Zira bu kitapların dili diğerlerine kıyasla daha ağır. Sonuçta edebi eserler, söz sanatları barındırıyor içlerinde. Sana okumayı sevdirecek, okuma alışkanlığı kazandıracak kitaplara yönel ilk etapta. Bu polisiye olabilir, günlük yaşamla ilgili romanlar olabilir, aksiyon-macera olabilir veya popüler kültür kitapları olabilir... Bu tamamen sana ve zevklerine bağlı bir şey. Bir süre sonra iç sesin sana başka kitaplara da yönelmen gerektiğini söyleyecek, sen de merak duygusu hissedeceksin ve bilgi açlığın oluşacak. Ama bu noktaya gelene kadar okuma alışkanlığı edinmen lazım.
• Sinema ve tiyatroya gitmeye şimdiden başla. Kitapların yanında entelektüel bilgi birikimine katkı sağlayacak diğer alanlardan bazıları da bunlardır. Sinema kültürün yoksa üzülme, internetten ufak bir araştırma ile bu yüzyılın kült filmleri hakkında bilgi olabilir ve film izleme platformlarından bu filmleri izlemeye başlayabilirsin. İzledikçe zaten kendinde olan gelişmeyi fark edeceksin. Bu arada, sinemaya veya tiyatroya gidecek arkadaşın yoksa, kendi başına gitmeyi dene. Kendin bir şeyler yapmaktan korkma, sana naçizane abla tavsiyesi. Özgüveninin gelişmesine de katkı sağlayacak.
• Finansal okur yazarlık ve ekonomi hakkında bilgi edin. Zaten günümüz Türkiyesinde ekonomi bilgisi olmayan insan çok büyük bir kayıp yaşıyor demektir. Ekonomik olarak çok sallantılı bir ülke olmamızdan dolayı. O yüzden sana tavsiyem, Finansal okur yazarlık ve ekonomi bilgisi gibi konularda kendini eğitmen. Udemy, Khan Academy gibi platformları kullanabilirsin bu konuda. Veya Instagramın varsa ekonomi ile alakalı hesapları da takip edebilirsin; sana Özgür Demirtaş, Özlem Denizmen ve Mehmet Hamdi Bol'u önerebilirim hesap olarak. Bu konuda kitap olarak da Mahfi Eğilmez, Emre Alkin ve gene Özlem Denizmen'in kitaplarına göz atabilirsin.
• Günlük haberleri okumayı alışkanlık haline getirmelisin. Ülke gündemini takip etmeli, dünyada ne olup bitiyor merak duygusu içerisinde olmalısın. Zaten bir merak duygunun fitilini ateşlersen gerisi çorap söküğü gibi gelecek.
• Yabancı dil mevzusuna gelecek olursak... Evet, günümüz global dünyasında ikinci dil yetmiyor. Yetmeyecek de. İkinci dili kesinlikle öğrenmelisin. Hangi liseye gidiyorsun bilmiyorum, ama Anadolu lisesine gidiyorsan Almanca veya Fransızca dersi alıyor olman lazım. İster öğretilen bu dilin üzerine koyar ordan ilerlesin, istersen de yepyeni bir dile kapı aralarsın. Ha bana soracak olursan, senin ilgi alanına göre de şekillenecek öğreneceğin dil. Mesela mühendislik okumayı düşünüyorsan ileride, Almanca veya Rusça gibi sanayide gelişmiş ülkelerin dillerini öğrenmen yararına olur. Sosyal bilimlerse okumak istediğin alan, Fransızca ve İspanyolca revaçta diller. Ha bana kalırsa dünya büyük ölçüde Doğu'ya kayıyor, dolayısıyla Arapça veya Çince, Japonca ve Korece gibi diller de önem kazanacak. Eğer - özellikle anime veya Kore dizisi izlemeyi seviyorsan- Japonca ve Korece gibi dilleri öğrenmen, ilgi alanından dolayı daha kolaylaşacak. Bunun gibi şeyler yani.
• Spor yapman, bedenen ve ruhen kendini daha dinç ve enerjik hissetmeni sağlayacaktır. Bireysel veya takım sporu hiç fark etmez. İlgin olan bir sporda azim et. Hiç bir olanak yoksa da, her gün okul çıkışı yarım saat yürü, hareket halinde ol.
Önerilerim şimdilik bu kadar :) aklına takılan bir şey olursa sormaktan çekinme...
Başarılar.
