Sorunun kısa cevabı evet, biyolojik saatimiz değişebilir/bozulabilir. Daha ayrıntılı cevap olarak;
Vücudumuzdaki doğal faktörler sirkadiyen ritimler (diğer deyişle biyolojik saat) üretir. İnsanlar için bu süreçteki en önemli genlerden bazıları regl ve Kriptokrom genleridir. Bu genler, geceleri hücre çekirdeğinde biriken, gündüzleri azalan proteinleri kodlar . Meyve sinekleri üzerinde yapılan araştırmalar, bu proteinlerin uyanıklık, uyanıklık ve uykululuk duygularını harekete geçirmeye yardımcı olduğunu göstermektedir. Ancak çevreden gelen sinyaller de sirkadiyen ritimleri etkiler. Örneğin günün farklı bir saatinde ışığa maruz kalmak, vücut Regl ve Kriptokrom genlerini açtığında sıfırlanabilir.
Çoğu insan sirkadiyen ritimlerin uyku düzenleri üzerindeki etkisini fark eder. SCN, uykunuzu getiren bir hormon olan melatonin üretimini kontrol eder. Gözlerden beyne bilgi aktaran optik sinirlerden gelen ışık hakkında bilgi alır. Daha az ışık olduğunda (örneğin geceleri) SCN beyne daha fazla melatonin üretmesini söyler, böylece uykulu olursunuz.
Vücudumuzdaki ve çevresel faktörlerdeki değişiklikler sirkadiyen ritimlerimizin ve doğal aydınlık-karanlık döngüsünün senkronizasyonunun bozulmasına neden olabilir. Örneğin:
-Bazı genlerdeki mutasyonlar veya değişiklikler biyolojik saatlerimizi etkileyebilir.
-Vardiyalı çalışma, aydınlık-karanlık döngüsünde değişikliklere neden olur.
-Geceleri elektronik cihazlardan gelen ışık biyolojik saatlerimizi karıştırabilir.
Bu değişiklikler uyku bozukluklarına neden olabilir ve obezite, diyabet, depresyon, bipolar bozukluk ve mevsimsel duygusal bozukluk gibi diğer kronik sağlık sorunlarına yol açabilir.
Kaynaklar
- National Institute of General Medical Sciences (NIGMS). National Institute Of General Medical Sciences. Alındığı Tarih: 30 Kasım 2023. Alındığı Yer: National Institute of General Medical Sciences (NIGMS) | Arşiv Bağlantısı
