Polonya'nın bu savaşa dahil olmasının iki yolu var: Ya saldıran taraf olacak, ya da savunan taraf.
Bir NATO üyesi olan Polonya'nın saldıran taraf olarak Rusya-Ukrayna savaşına müdahil olmasının tek yolu, NATO'dan bu kararın çıkması. Polonya (aslında hiç bir NATO üyesi) kendi kafasına göre kimseyle savaş hukuku kapsamında çatışmaya giremez.
Eğer Rusya Polonya'ya savaş açar veya askeri müdahalede bulunursa, o halde ABD dahil bütün NATO ülkelerine karşı savaş açtı demektir.
Her iki durumda da Kuzey Atlantik Antlaşması'nın 5. Maddesi[1] devreye girer. Bu madde, bir NATO üyesine yönelik saldırının tüm NATO üyelerine yönelik bir saldırı olarak kabul edileceğini belirtmektedir. Eğer Rusya Polonya'ya saldırırsa, NATO toplu olarak karşılık vermek ve Polonya'yı savunmak için uygun önlemleri almak zorunda kalacaktır. Bu da NATO askeri güçlerinin Rus saldırganlığına karşı koymak üzere bölgeye konuşlandırılmasına yol açabilir. Burada zaten hali hazırda bulunan askeri üslerden bahsetmiyorum. Koca ordular Polonya sınırına yığılacaktır.
Bu durum hızla NATO ve Rusya arasında tam teşekküllü bir savaşa dönüşebilir. Her iki tarafın da askeri kapasiteleri göz önüne alındığında, bu, küresel güvenlik ve istikrar açısından geniş kapsamlı sonuçları olan önemli ve potansiyel olarak yıkıcı bir çatışma olabilir.
Çatışma jeopolitik ittifakların yeniden düzenlenmesini tetikleyebilir. Dünyanın dört bir yanındaki ülkeler Rusya ve NATO ile ilişkilerini yeniden değerlendirecek, bu da potansiyel olarak ortaklıklarda ve ittifaklarda değişikliklere yol açacaktır.
Burada genelde Birleşmiş Milletler unutuluyor. Taraf veya tarafsız ülkeler aracılığıyla Birleşmiş Milletler'den çatışmayı ve sonuçlarını ele alması istenebilir. Güvenlik Konseyi[2] arabuluculuk veya müdahale girişiminde bulunabilir, ancak Rusya gibi veto hakkına sahip ülkelerin katılımı BM öncülüğündeki herhangi bir girişimi zorlaştırabilir.
Bu durum aynı zamanda NATO ve BM içerisindeki çatlakları daha da derinleştirebilir ve bazı üye ülkelerin, özellikle böyle bir savaştan büyük hasar alacak, veya Rusya ile sıkı siyasi ve ekonomik ilişkileri bulunan ülkelerin çekimser kalmasına, hatta birlikten ayrılmasına yol açabilir.
NATO ve/veya BM'i reddetmiş bir ülkeyi Avrupa Birliği'nde de bırakırlar mı emin değilim.
Sonuçta Polonya'nın savaşa dahil olması, ülke sınırları olmasa da pakt sınırlarının tekrar çizilmesine sebep olacak büyüklükte bir çatışmanın fitilini ateşleyebilir.
Kaynaklar
- NATO. Collective Defence And Article 5. Alındığı Tarih: 26 Temmuz 2023. Alındığı Yer: NATO | Arşiv Bağlantısı
- UN. United Nations Security Council |. Alındığı Tarih: 26 Temmuz 2023. Alındığı Yer: UN | Arşiv Bağlantısı