Biyolojik saat dediğimiz, sirkadiyen ritm, bütün organizmalarda, tek hücreliler dahil bulanan bir temel düzendir. İnsanda da hem evrimsel mekanizmalarla ilk canlıdan bugüne gelen, canlılığın güneşe bağlı oluşmasından kaynaklanan bir sirkadiyen ritmi, ve zaman ile alakalı genleri -clock dna- bulunmaktadır.
Bitkiler de hayvanlar da güneşe bağlı bir yaşam döngüsü geliştirmiştir. Güneşin konumuna bağlı olarak organizmanın ışığı alma açısı, ışığın dalga boyunu belirler. Organizma bu dalga boyuna bağlı döngü geliştirmiştir.
Konu uyku ise, güneş batarken ışığın kırmızı renk, dalga boyuna geçmiş olması organizma için dinlenme, rejenerasyon ve melatonin-uyku emri demektir. İnsanın fabrika ayarları mağara şartlarına göre geliştiği için, güneşin batması demek karanlık, avlanmakta zorluk, soğuktan kaçmanın gerekliliği vs nedenlerle artık mağaraya çekilip dinlenmenin gerekliliği söz konusudur. Kendini modern zanneden bizler için de bu tamamen birebir geçerlidir. Akşam kullandığımız ışıkların dalga boyu, güneşin batma dalga boyuna ve rengine benzemek zorundadır. Gün ışığına benzeyen floresanlar sirkadiyen ritmi bozar. Vücuda gündüz, avlan, melatonin üretme kortizol üret emrini vermektedir. Ayrıca en geç 11 de yatmış pozisyonda ve -tam karanlıkta- bulunmak bir zorunluluk genetik yapımıza göre. İdeal olan 10 da yatmaktır. Ancak modern zannettiğimiz yaşam tarzımız bunu adeta yasaklamıştır. Mavi ekranlar PC, tablet telefon vs, bizim zaman döngümüzün düşmanlarıdır.
Bu arada en ideal ışık kaynağı, ateş ve mumdur. Onların dalga boyu ve rengi güneşin batma dalga boyuna en yakın olanlarıdır. Bu bir, ikincisi de, tam karanlık. Hangi ev gece tam karanlık olsun diye tasarlanır.... Hiçbiri. Bu da ikincisi. İkisi de mağara şartlarına ait birer gereklilik.
Uyku siklusları gelecek tehlikelere karşı hayatta kalmayı öncülleyen yapıda derin uyku, yüzeysel uyku şeklinde devam eder. Uykunun süresinden çok, derin uykuya girilme miktarı önemlidir. Bunu da yatmadan önce aç olmak ve sirkadiyen ritme zarar veren dış uyaranlardan korunmuş olmak belirler. Şeker gibi bir zehri vücuda almak, bizi sempatik sistemde tutar. Mavi ışıklara maruz kalmak stres hormonlarını tetikler. vs vs. Yine de minimum 7 saat uykuya ihtiyacımız var. Ve uykuya olan ihtiyaç, -yaşlılıkta azalmaz-. Sadece saatleri değişir. Gece az uyurlar, gündüzleri daha çok şekerleme yaparlar.
655 görüntülenme
