Merhaba
Bu soruyu cevaplamadan önce young yani çift yarık deneyi nedir onu bilmemiz lazım basit bir açıklama ile bu deney elektronun hem dalga hem de parçacık olarak davrandığını açıklar
Daha açarak anlatırsak simdi karşımızda 2 çift yarık var ve siz bu iki yarığa demir bilyeler fırlatıyorsunuz duvara düşen izdüşüm 2 düz çizgi oluyor
Su dalgası gönderiyorsunuz bu sefer o 2 çift yarığa, duvarda çıkan izdüşüm ise girişim deseni oluyor
Bunu atom altı parçacıklara indirgeyerek elektron fırlatıyoruz ilk başta bilye gibi tek tek fırlatıyoruz fakat duvara düşen izdüşüm beklediğimiz gibi olmuyor beklediğimiz düz çizgi iken bir girişim deseni görüyoruz
Yani elektronlar kendileri ile etkileşime girerek bir girişim deseni oluşturuyorlar bunu nasıl olduğuna dair yani elektronların hangi yarıklardan geçtiğini anlamak için gözlemci(kamera, dedektör vb.) koyuyoruz.
Bu sefer elektronların hangi yarıklardan geçtiğini belirleyebiliyoruz ama o duvardaki izdüşüm bu sefer 2 çift düz çizgi oluyor. Yani gözlem yapmaya kalkınca elektron sanki izleniyormuş sanki bunun farkındaymış gibi davranıyor
Yani eğer sen elektronları gözlemlemeye yani bir ölçüm yapmaya çalıştığın zaman elektronun davranışını da değiştirmiş oluyorsun ve bunada biz ölçüm problemi diyoruz
Simdi gelelim asıl konuya algının anlamı dikkati bir şeye yönelterek, o şeyle ilgili olarak duyular aracılığıyla edinilen yalın bilgi, o şeyle ilgili bilgiyi bilincinde var etme, o şeyi anlama. Şimdi biz kamera veya dedektör koyupta çıkan sonucu sonradan baksak bile sonuç yine aynı oluyor ölçüm problemi dediğimiz şeyle karşılaşıyoruz yine ve yine yani özetle bilinçli bir varlık şart değil insan gibi üstte de verdiğim örnek bunu açıklar nitelikte umarım bu açıklayıcı olmuştur iyi günler dilerim
